Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid
Piet-Hein Peeters

Blog: De eigen verantwoordelijkheid van kwetsbare mensen

'Ze' kunnen er eigenlijk weinig aan doen dat ze problemen hebben. In één zin derode lijn van veel recente bijeenkomsten over het sociaal domein. Een andere rode lijn in één zin: 'we' sluiten niet goed bij 'hen' en hun problemen aan.
Transformatie
Karin Geschiere is blogger bij Zorg+Welzijn

Blog: Wat het sociaal domein kan leren van ouders

Laten we accepteren dat niet elk risico is te elimineren; dat er geen schuldige hoeft te zijn als dingen anders lopen dan gepland; dat niet controle maar verantwoording leidt tot zelfredzaamheid; dat je vertrouwen moet verdienen, maar ook blind moet kunnen geven; dat waar er mensen zijn, er ook relationeel gedoe is.
Transformatie
Piet-Hein Peeters

Blog: Het (on)gelijk van het sociaal werk

Het idee was dat door te werken aan informele netwerken, aan zelfredzaamheid, aan ’er zijn’, aan bestaanszekerheid er minder beroep gedaan zou worden op duurdere hulp. Het tegendeel blijkt. En het lijkt een vicieuze cirkel: door niet te investeren in welzijn, neemt de vraag naar duurdere tweedelijnszorg toe. Waarna er weer bezuinigd moet worden op, jawel, welzijn.
Transformatie

Blog: Kleine verhalen

Transitie en transformatie, dé grote verhalen in het sociaal domein van deze tijd. Toch moet er naar mijn mening ook plek zijn voor de kleine verhalen die samen ook zo’n groot verhaal kunnen vormen. Bijvoorbeeld verhalen over voorzieningen die de directe leefomgeving versterken zodat mensen elkaar treffen, elkaar leren kennen en elkaar, indien nodig, tot steun kunnen zijn.
Transformatie
Piet-Hein Peeters

Blog: Er is wel/geen transformatie

Afgelopen week berichtte het CPB dat het aantal doorverwijzingen naar (duurdere) professionele zorg in de periode 2015-2017 is toegenomen, met name in de gemeente die werken met wijkteams. De reflex van transformatie-adepten is inmiddels voorspelbaar. ’Het is te vroeg voor conclusies’. Wellicht is het realistischer de huidige praktijk als gegeven te beschouwen.
Transformatie

‘Geen drempels, indicaties en uurtje factuurtje’

Hoe pak je grote maatschappelijke vraagstukken als eenzaamheid en armoede aan? Door te doen wat werkt. Maar hoe organiseer je dat als gemeente en maatschappelijke organisatie? Wethouder Han de Jager: ‘Het duiden van de vraag van de inwoners moet centraal staan, niet het systeem.’
Wijkteam

Wijkteams zijn gelukkig professioneel ongehoorzaam

Uit onderzoek blijkt dat sociaal professionals hun eigen inschatting van burgers belangrijker vinden dan wat beleidsmakers willen. ‘Zij hebben ervoor gezorgd dat bestuurders ondanks hun beleid kunnen zeggen dat er geen grote ongelukken zijn gebeurd.’

De financiële grens aan WIJeindhoven

Eindhoven gold de afgelopen jaren als lichtend voorbeeld in het sociaal domein. Maar de praktijk blijkt veel duurder uit te pakken dan verwacht. Blijkt de WIJeindhoven-filosofie niet realistisch? ‘Het is belangrijk te weten hoeveel budget er beschikbaar is.’
Transformatie
Christine Kuiper is adviseur Sociale Innovatie bij Movisie

Blog: Sociaal DOEmein: leren door te doen

Lokale sturing, de burger centraal en zelfredzaam. Dat zijn belangrijke uitgangspunten van de transitie in het sociaal domein. Dit vraagt om anders denken en doen van lokale beleidsmakers en uitvoerders. Dit gaat mij nog lang niet snel genoeg.
Zelfredzaamheid

Column IPW: De algemene beginselen van behoorlijk maatwerk

Een jonge, maar krachtige traditie in Z+W is de jaarreflectie van het Instituut voor Publieke Waarden. In 2014 schreven de leden van instituut het woordenboek van het sociaal domein, in 2015 de tien dilemma’s van het wijkteam. Dit jaar helpen zij bij het gestand doen van de grote belofte: maatwerk.

Over zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid zorgt voor dilemma's

‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen worden uitgesloten van voorzieningen.' Dat zegt de Nationale ombudsman in zijn jaarverslag 2016. Ook onder professionals is er een levendige discussie over hoe ver zelfredzaamheid moet gaan en voor welke cliënt. Langer thuis wonen stelt ouderen en zorgverleners bijvoorbeeld dagelijks voor dilemma’s over zelfredzaamheid.

Lees meer

Wanneer is je cliënt zelfredzaam? Wanneer hij of zij het vermogen heeft om zichzelf te redden op alle levensterreinen, met zo min mogelijk professionele ondersteuning. Dat is de formulering in de zorg voor ouderen. Het idee is dat door behoud en/of versterking van zelfredzaamheid de – extra – zorg kan worden voorkomen of uitgesteld. Maar zelfredzaamheid gaat verder. Het gaat ook over het vermogen om jezelf te redden met behulp van vrienden, buren, familie en vrijwilligers.

Beperkingen zelfredzaamheid

En niet alleen voor ouderen geldt dat professionals inzetten op zo groot mogelijke zelfredzaamheid. Ook in de schuldhulpverlening, zorg voor chronisch zieken en voor mensen met een beperking is zelfredzaamheid het devies. Het thema is een leidraad geworden in de hulpverlening, maar inmiddels lopen professionals ook tegen de beperkingen op. Want hoe ver kun je gaan met begeleiding van je cliënt met als uitgangspunt zo veel mogelijk zelfredzaam? Veel kwetsbare mensen kunnen niet zelfredzaam zijn, sommige mensen hebben altijd ondersteuning nodig.

Nadruk op zelfredzaamheid

De vraag werpt zich zo langzamerhand op of de – politieke – nadruk op zelfredzaamheid niet al te ver gaat. De nationale ombudsman uitte flinke kritiek in april 2017: ‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen, burgers, worden uitgesloten van voorzieningen, overheidsdiensten en al het andere goede dat de samenleving heeft te bieden. Het stellen van eisen aan burgers waarvan vaststaat dat zij daar niet aan kunnen voldoen, is niet behoorlijk.’

Participeren

Maar de professionele nadruk of zelfredzaamheid heeft zeker ook geleid tot verbetering van de hulpverlening. Professionals zijn meer gaan denken en werken vanuit hun cliënt. Er zijn ook organisaties opgericht die zelfredzaamheid als basis hebben voor hun dienstverlening. Zoals de Stichting DeBroekriem, een organisatie die mensen helpt om in de maatschappij te participeren. De oprichters van de stichting geloven dat de zelfredzaamheid van burgers dankzij slimme verbindingen vergroot kan worden. En hun concept is succesvol, want volgens de oprichter heeft 61 procent van de vrijwilligers die zich aanmeldden bij DeBroekriem binnen een half jaar een baan, ook de mensen die daarvoor al langere tijd thuis zaten.

Schulden en zelfredzaamheid

Ook in de schuldhulpverlening is zelfredzaamheid niet alleen een doel, maar ook een middel om schulden kwijt te raken. De kans dat mensen terugvallen in schulden, nadat ze met succes een schuldentraject hebben doorlopen, is best groot. Vier jaar na afronding van het traject zijn er bovengemiddeld veel betalingsachterstanden. Om dit te voorkomen, zou er meer ingezet moeten worden op budgetbeheer. En mensen te leren zelf met hun budget om te gaan.

In dit dossier wordt het thema in allerlei facetten belicht. Het blijft een leidraad in de hulpverlening, immers de beste motivatie is de eigen motivatie. De vraag is hoe ver je als professional kunt gaan in het niet helpen, om de zelfredzaamheid van de cliënt te bevorderen. Lees in dit dossier de artikelen over deze discussie en over de oplossingen die professionals vinden.

DELEN
Vorig artikelWijkteam
Volgend artikelWmo
Mark van Dorresteijn
Lorem ipsum dolar sit amet.