Column

Wat was ik blij! Na een half jaar in een Utrechts studentenhuis te hebben gewoond, had ik samen met een vriendin een huurappartementje gevonden in de chique wijk Witte Vrouwen. Zo snel als mogelijk verhuisden we onze spullen.

Gemeenten hebben in het sociaal domein de opdracht om maatwerk te leveren. Maatwerk is een passend ondersteuningsaanbod. Passend bij het individu en zijn hulpvraag.

Enige tijd geleden publiceerde ik op de website van Zorg+Welzijn een blog met de titel 'De eigen verantwoordelijkheid van kwetsbare mensen'. Centrale zin: 'Het is nu alsof je als burger in Nederland of geen problemen hebt, of je hebt ze wel, maar je kunt er eigenlijk niet zoveel aan doen, want stress, want doenvermogen, want het systeem.'

Veertien jaar werd Yaël, mijn baby en puber ineen. En om dat te vieren, fietste ik met taarten in mijn fietstassen naar haar dagbesteding. Ik had er een halfuurtje voor uitgetrokken; ik, de altijd wat gehaaste, werkende moeder. Dat was buiten de realiteit van de gehandicaptenzorg gerekend. Wie de gehandicaptenzorg betreedt, stapt een trage wereld binnen, een wereld die helemaal ingericht is op het tempo en de behoeften van de cliënten, zoals de gehandicapten zo keurig heten.

Telefoon van de buurvrouw van hiernaast. 'Er is een grote brand bij jou op driehoog. Je moet nú naar buiten!' Het is vrijdagavond tien uur en de inhoud van het telefoontje dringt maar langzaam door. Ik woon op eenhoog, dus heb nog even. Rustig trek ik mijn schoenen aan, als er hard op mijn voordeur wordt gebonkt. De buurman van tweehoog: 'Je moet NU mee naar buiten.'

Ik steek het niet onder stoelen of banken. Veel mensen die mij een beetje kennen, weten het dus ook. Ik heb drie kinderen. De oudste is een jongen van 10 en hij is 'klassiek autist'. Als je de film Rainman met Tom Cruise en Dustin Hofman hebt gezien, dan weet je wat dat betekent. Mijn zoon is een kleine Dustin Hofman.

Brian is dertien jaar. Zijn ouders zijn gescheiden en hebben hun kinderen verdeeld. Brian woont bij vader, moeder is verantwoordelijk voor de meervoudig beperkte Lucien die in een instelling verblijft. Brian en vader leven in een caravan op het terrein van een autosloperij. Ze hebben het niet slecht, maar ook niet goed.

Je hele leven besluiten anderen of je je bed uit moet komen - of er juist nog niet uit mag. Of je nog zo'n lekkere boterham met dik vet hagelslag neemt. En met een beetje pech ook waar je op vakantie gaat.

Negentig jaar wordt mijn oma in november. In haar lange leven heeft ze veel meegemaakt, maar wat haar het meest zal bijblijven, is ongetwijfeld het verlies van haar man. Mijn opa. Vijf jaar geleden overleed hij. En daar is ze nooit bovenop gekomen. Als ik haar spreek, blijft ze zeggen dat ze hem zo mist. Dat het verdriet nog steeds rauw is. Dat ze zich eenzaam voelt. En dat snap ik. Als je lang met iemand samen bent geweest, is het onvoorstelbaar om zonder elkaar verder te moeten. Toch vind ik het als kleinkind soms lastig als ze over het gemis praat.

De transitie in het sociaal domein is inmiddels het vijfde jaar ingegaan. En voor het vierde jaar op rij hoor ik dat wij nu écht gaan beginnen aan de transformatie. Het blijft echter vooral nog bij die uitspraak. Zeker, er zijn leuke en goede voorbeelden te vinden van gemeenten en zorgorganisaties die anders zijn gaan werken. Maar omdat het dan nog steeds gaat om experimenten, pilots en proeftuinen heeft dus nog steeds geen transformatie van het systeem plaatsgevonden. Anders waren het immers geen leuke experimenten, pilots en proeftuinen meer.