Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid

Andries Baart: ‘Soms kun je beter de regels aan je laars lappen’

Bestaanszekerheid gaat over veel meer dan alleen over geld. Toch is de hulpverlening daar vaak nog niet op afgestemd. Een doorn in het oog van hoogleraar Andries Baart. Hij schreef er het essay Een precair bestaan over. ‘De mens- en wereldbeelden die in beleid omgaan, stroken te vaak niet met de mensen om wie het gaat.’
Informele zorg
topvoices

25 invloedrijke denkers en doeners in het sociaal domein

Ze doorbreken taboes, dragen oplossingen aan voor grote maatschappelijke problemen en durven anders te denken. Zorg+Welzijn zet de schijnwerpers op 25 invloedrijke stemmen in het sociaal domein. Laat je inspireren door hun werk, hun visie én hun daden.
Armoede
Prinsjesdag 2023

Prinsjesdag 2023: plannen voor armoedebestrijding, wat valt nog meer op?

Bestaanszekerheid en armoedebestrijding waren dé woorden van Prinsjesdag, 19 september 2023. Maar het demissionaire kabinet presenteerde natuurlijk nog meer plannen. Welke maatregelen zijn voor sociaal werkers handig om te weten?
Verslaving

Op wijkniveau stoppen met roken? ‘Dan móét er aandacht voor chronische stress zijn’

Op wijkniveau werk maken van stoppen met roken. Dat wordt beoogd in De Coevering, een kwetsbare wijk in het Brabantse Geldrop waar sommige mensen met schulden, gezondheid en opvoedproblemen kampen. ‘Om de kans op succes bij het stoppen te vergroten, móét er juist aandacht voor die stress zijn.’ Om die reden wordt nadrukkelijk de samenwerking met sociaal werkers gezocht.
Armoede

Cliënt zonder cent? Op deze 18 fondsen kun jij een beroep doen (update)

Het gezin, de oudere of het kind dat je als hulpverlener ondersteunt, zit in financiële nood. De hulp die nodig is, zoals het schilderen van een afgebladderde muur of het aanschaffen van schoolspullen, valt buiten de bestaande regelingen. Let op: er zijn nog andere deuren die geopend kunnen worden. Hier kunnen jij en/of je cliënt terecht.
Participatie

Zit jouw cliënt in acute nood? ‘SUN-noodhulpbureaus kunnen een vangnet of trampoline zijn’

Mensen in urgente nood ondersteunen, omdat zij anders tussen wal en schip vallen. Dat doen SUN-noodhulpbureaus in Nederland. Zij verlenen op jaarbasis 5 tot 6 miljoen euro aan noodhulp aan particulieren. 'Wij rekenen op veel na-ijleffecten van deze bestaanszekerheidscrisis.'
Zorgmijders
Sociaal werker helpt client met financiën, waardoor zorgmijding afneemt.

‘Zorgmijding voorkomen? Help cliënten met hun financiën’

Sociaal werkers spelen een belangrijke rol in het voorkomen van zorgmijding bij hun cliënten. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat zij hun financiële zaken, zoals hun zorgverzekering, op orde hebben. Dat blijkt uit recent onderzoek naar zorgmijding van het Verwey-Jonker Instituut.
Dak- en thuislozen

Evi Hanssen: ‘Je bent kwetsbaarder dan je denkt’

Personeel werven door vooral de diversiteit en de leuke kanten van zorg- en welzijnswerk te laten zien. Dat is het doel van het televisieprogramma Heel Holland Zorgt. Rode draad in elke uitzending is een bekende Nederlander die meehelpt in een zorg- en welzijnsorganisatie. De Vlaamse presentatrice Evi Hanssen ging een dag aan het werk bij de Utrechtse Tussenvoorziening die opvang biedt aan dak- en thuislozen.
Wijkteam
Langer zelfstandig thuis wonen is niet goedkoper

Jet Bussemaker (RVS): Preventie initiatieven vallen in dorre aarde

De gezondheidsverschillen tussen mensen met een hoge sociaal-economische status (SES) en een lage SES worden groter. De oorzaken hiervoor zijn complex en spelen op vele terreinen: armoede, huisvesting, flexibilisering van de arbeidsmarkt. ‘We hebben structureel beleid nodig dat de verschillen kleiner maakt,’ stelt RVS voorzitter Jet Bussemaker.
Dak- en thuislozen

‘Eindelijk kan ik leven in plaats van overleven’

De Stichting Zwerfjongeren Nederland heeft in samenwerking met social designer Manon van Hoeckel sinds ruim een half jaar een unieke proef. Tien dak- en thuisloze jongeren uit Den Haag, Rotterdam en Eindhoven krijgen een jaar lang een Bouwdepot van 1050 euro in de maand. Zonder voorwaarden. Het doel: hun leven weer op de rails krijgen en aan hun toekomst werken. En dat lukt boven verwachting.  

Over zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid zorgt voor dilemma's

‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen worden uitgesloten van voorzieningen.' Dat zegt de Nationale ombudsman in zijn jaarverslag 2016. Ook onder professionals is er een levendige discussie over hoe ver zelfredzaamheid moet gaan en voor welke cliënt. Langer thuis wonen stelt ouderen en zorgverleners bijvoorbeeld dagelijks voor dilemma’s over zelfredzaamheid.

Lees meer

Wanneer is je cliënt zelfredzaam? Wanneer hij of zij het vermogen heeft om zichzelf te redden op alle levensterreinen, met zo min mogelijk professionele ondersteuning. Dat is de formulering in de zorg voor ouderen. Het idee is dat door behoud en/of versterking van zelfredzaamheid de – extra – zorg kan worden voorkomen of uitgesteld. Maar zelfredzaamheid gaat verder. Het gaat ook over het vermogen om jezelf te redden met behulp van vrienden, buren, familie en vrijwilligers.

Beperkingen zelfredzaamheid

En niet alleen voor ouderen geldt dat professionals inzetten op zo groot mogelijke zelfredzaamheid. Ook in de schuldhulpverlening, zorg voor chronisch zieken en voor mensen met een beperking is zelfredzaamheid het devies. Het thema is een leidraad geworden in de hulpverlening, maar inmiddels lopen professionals ook tegen de beperkingen op. Want hoe ver kun je gaan met begeleiding van je cliënt met als uitgangspunt zo veel mogelijk zelfredzaam? Veel kwetsbare mensen kunnen niet zelfredzaam zijn, sommige mensen hebben altijd ondersteuning nodig.

Nadruk op zelfredzaamheid

De vraag werpt zich zo langzamerhand op of de – politieke – nadruk op zelfredzaamheid niet al te ver gaat. De nationale ombudsman uitte flinke kritiek in april 2017: ‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen, burgers, worden uitgesloten van voorzieningen, overheidsdiensten en al het andere goede dat de samenleving heeft te bieden. Het stellen van eisen aan burgers waarvan vaststaat dat zij daar niet aan kunnen voldoen, is niet behoorlijk.’

Participeren

Maar de professionele nadruk of zelfredzaamheid heeft zeker ook geleid tot verbetering van de hulpverlening. Professionals zijn meer gaan denken en werken vanuit hun cliënt. Er zijn ook organisaties opgericht die zelfredzaamheid als basis hebben voor hun dienstverlening. Zoals de Stichting DeBroekriem, een organisatie die mensen helpt om in de maatschappij te participeren. De oprichters van de stichting geloven dat de zelfredzaamheid van burgers dankzij slimme verbindingen vergroot kan worden. En hun concept is succesvol, want volgens de oprichter heeft 61 procent van de vrijwilligers die zich aanmeldden bij DeBroekriem binnen een half jaar een baan, ook de mensen die daarvoor al langere tijd thuis zaten.

Schulden en zelfredzaamheid

Ook in de schuldhulpverlening is zelfredzaamheid niet alleen een doel, maar ook een middel om schulden kwijt te raken. De kans dat mensen terugvallen in schulden, nadat ze met succes een schuldentraject hebben doorlopen, is best groot. Vier jaar na afronding van het traject zijn er bovengemiddeld veel betalingsachterstanden. Om dit te voorkomen, zou er meer ingezet moeten worden op budgetbeheer. En mensen te leren zelf met hun budget om te gaan.

In dit dossier wordt het thema in allerlei facetten belicht. Het blijft een leidraad in de hulpverlening, immers de beste motivatie is de eigen motivatie. De vraag is hoe ver je als professional kunt gaan in het niet helpen, om de zelfredzaamheid van de cliënt te bevorderen. Lees in dit dossier de artikelen over deze discussie en over de oplossingen die professionals vinden.

DELEN
Vorig artikelWijkteam
Volgend artikelWmo
Mark van Dorresteijn
Lorem ipsum dolar sit amet.