Zorgmijders
7 vragen over slaapmiddelen: waarom deze ‘benzo’s’ zo verslavend zijn
Istahil is slachtoffer van vrouwenbesnijdenis: ‘Voor je het weet ben je aan het gillen’
Woningtekort beïnvloedt het werk van straatadvocaat Monja: ‘Ik heb geen huizen in mijn broekzak’
Deze hulpverleners gaan eropaf als niemand een oplossing ziet
Meneer Jansen danst graag naakt op zijn balkon, de buurt vindt dat niet zo prettig
7 documentaires over GGZ die je niet mag missen
Hier is wel plaats in de herberg: ‘We laten een stervend persoon niet aan zijn lot over’
7 lessen over hulp aan zwerfjongeren: ‘Ze horen niet thuis in de maatschappelijke opvang’
Veel jongeren komen hun kamer niet meer uit, hoe krijg je ze uit extreme isolatie?
Veel onveiligheid en achterdocht in Haagsche wijken, maar Roel blijft voor kwetsbaren knokken
Over zorgmijders
Zorgmijders of zorgvuldige zorgzoekers?
De Zorgmijder vraagt het uiterste van professionals. In inzet, in samenwerking, in het vinden en houden van contact, in het organiseren van passende ondersteuning. Iedere casus is uniek en ook weer niet. Het gaat om mensen die zich afgewend hebben van de samenleving, van de zorg die zij juist vaak hard nodig hebben. Aan de andere kant zijn het vaak ook mensen waar de samenleving, en de zorg, zich van afgewend hebben.
De zorgmijder is misschien wel de grootste uitdaging van het sociaal domein. Het zijn vaak kwetsbare mensen die heel veel baat kunnen hebben bij zorg en ondersteuning, maar die daar, om allerlei redenen, geen behoefte aan hebben. Het is een groep die vaak ‘hulpverleners’ moe is, die je vooral niet moet dwingen naar zorg en die kritisch is. Hoogleraar Niels Mulder omschreef hen als ‘zorgvuldige zorgzoekers’. En dat is wellicht ook precies wat ze zijn.
Vertrouwensrelatie zorgmijder
Mulder: ‘Op het eerste gezicht lijkt iemand misschien zorg te mijden omdat hij niet op afspraken komt, zelf vindt dat er psychisch niets aan de hand is of niet naar de huisarts wil, maar als je met zo iemand in gesprek gaat, wil diegene vaak wel een bepaald type hulp, zoals praktische hulp. Denk aan het helpen met de afwas, of iemand die eens een kop koffie komt drinken.’ Mulder drukt professionals op het hart vooral goed te luisteren naar het verhaal dat de cliënt vertelt. ‘In eerste instantie doet het er helemaal niet zo veel toe wát die persoon vertelt, maar door erop in te haken ontstaat er een gesprek, kom je erachter wat iemand wél wil, bouw je een vertrouwensrelatie op en heb je een basis om verder te gaan.’
Zorgvermoeid bij zorgmijder
Marcello van den Anker, nu werkzaam als ervaringsdeskundige, was zelf ook ‘zorgvermoeid’. ‘Van alle die hulpverleners was ik zorgvermoeid geraakt, dat vind ik een betere term dan zorgmijder. Leg het “niet willen” niet alleen bij de zorgmijder neer: misschien doe jij als hulpverlener ook wel iets niet goed, of speelt er iets heel anders waardoor er geen echt contact kan ontstaan.’ Zelf vond hij bijvoorbeeld dat zorgverleners zich altijd boven hem plaatsten, en ging hij een spel spelen om het ze moeilijk te maken. ‘Totdat er een ervaringswerker kwam die me liet zien dat ík mezelf juist onder hen plaatste. Ik voelde me als kind al minder dan anderen, dom. Die ervaringswerker gaf me wat ik als klein jochie al nodig had gehad: hij zag me, nam de tijd om mij te leren kennen. Hij sprak mijn taal, dat gaf hoop. Daardoor kon ik in beweging komen.’
Gelijkwaardige partners
Hans van Eeken, net als Marcello van den Anker ervaringsdeskundige, herkent zich in de woorden van Van den Anker. Tegelijkertijd begrijpt hij dat professionals niet altijd de tijd hebben om uitvoerig met cliënten in gesprek te gaan, puur om hen te leren kennen en hun vertrouwen te winnen. Maar ook daar is een oplossing voor, bijvoorbeeld het inhuren van een ervaringswerker.
Ervaringswerker tegen zorgmijder
Van Eeken trok onlangs bijvoorbeeld enkele weken samen op met een psychiater op de crisisdienst in Amsterdam. ‘We werken als gelijkwaardige partners samen, gaan samen het gesprek in. Hij staat onder druk, moet snel door, ik heb de tijd. Hij neemt besluiten, hij kan veel wat ik niet kan en andersom. Gaat hij weg, dan blijf ik zitten bij de cliënt voor een kop koffie. Dan vraag ik: “Hoe is dit nu allemaal voor u?”. Dan komen de tranen, contact, er ontstaat een relatie, verbinding. Ik zou het alle zorgteams aanraden om een ervaringswerker in te huren: verbinding is het begin van herstel, altijd.’
