Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid

‘Mentale gezondheid beschermen met meer aandacht voor leefomgeving’

Ruim veertig procent van alle Nederlanders ontwikkelen in de loop van hun leven mentale problemen die hun functioneren aantasten. Oplossingen worden vaak gezocht in de ggz en bij de huisarts, maar mentale gezondheid beschermen en bevorderen moet vooral gebeuren in de leefomgeving. Dat stellen onderzoekers van het Trimbos-instituut. Zij geven bouwstenen voor mentale gezondheidsbevordering en preventie.
Jeugdhulp
Zorgverlening tijdens de lockdown

Wat leert de eerste lockdown ons over zorgvraag en -verlening?

De eerste lockdown zette zowel sociaal professionals als cliënten behoorlijk onder druk. Wat veranderde er voor hen tijdens deze onstuimige periode? Wat ging er goed en minder goed in de zorg- en hulpverlening? En wat kunnen we daarvan leren? Het Verwey-Jonker Instituut deed er onderzoek naar.
Professionalisering

Q&A: ‘Coronacrisis leert ons dat we professionals meer ruimte moeten geven’

Ga uit van de behoeften van mensen, speel welzijn niet uit tegen zorg en investeer in sterke buurten en wijken. Dat zijn volgens Janny Bakker-Klein en Hans Alderliesten van Movisie wellicht de belangrijkste lessen die de coronacrisis ons geleerd heeft. In deze Q&A spreken zij met Zorg+Welzijn hoofdredacteur Sophie van Hogendorp over de invloed die deze crisis heeft en had op het sociaal domein en wat dat betekent voor de toekomst.
Zelfredzaamheid

IN BEELD ‘Het liefst maak ik actieprojecten, waarin je mensen bezig ziet en ze helemaal in hun element zijn’

Als gevolg van corona en de maatregelen ertegen verschenen dit jaar steeds meer sporters in het straatbeeld. Dat viel Dennis Wisse op en hij besloot die buitensporters te gaan fotograferen.
Eenzaamheid

‘Hoe minder face-to-face contact, hoe meer eenzaamheid’

Het contact met mensen die iets verder van je af staan, zoals kennissen en collega’s, is belangrijker dan tot nu toe werd gedacht bij het verminderen van gevoelens van eenzaamheid. Dit concluderen onderzoekers van de Tilburg University in onderzoek naar eenzaamheid ten tijde van de eerste lockdown. Nu het land net opnieuw min of meer in lockdown is gegaan, is hun onderzoek des te relevanter.
Zelfredzaamheid

‘Help burgers meer mentale veerkracht te ontwikkelen’

Nu het aantal coronabesmettingen weer oploopt, mensen hun baan verliezen, de schulden oplopen en de eenzaamheid toeneemt, moeten gemeenten en sociaal werkers mensen leren hun psychische veerkracht te vergroten. Dat vindt Jaap van der Stel, lector geestelijke gezondheidszorg aan de Hogeschool Leiden.
Eenzaamheid
depressie binnen

Coronacrisis heeft impact op psychische gezondheid

Hoe gaat het met de psychische gezondheid van Nederland als gevolg van de coronacrisis? Veel mensen maken zich daar zorgen over. Het Sociaal Cultureel Planbureau combineerde corona-onderzoeken met wetenschappelijke kennis over psychische gezondheid en crises. 'We zien inderdaad meer stress en angst, zeker bij specifieke groepen.'
Participatie

Coronastress bij vluchtelingen; blijf bellen

De coronacrisis leidt bij vluchtelingen tot extra stress. Tegelijkertijd verloopt het contact met hulpverleners, door het gemis aan persoonlijk contact, moeilijker. Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen, geeft uitleg en advies in een nieuwe trainingsvideo. ‘Het vraagt van hulpverleners een proactieve houding. Blijf bellen.’
Participatie
koor

Tussen wal en schip: buurthuizen overleven dit niet

Terwijl veel Nederlanders zich tijdens de coronacrisis van hun behulpzame kant laten zien, dreigen bestaande burgerinitiatieven om te vallen. Jan Smelik: 'Het systeem dat burgers niet vertrouwt, kunnen we nu veranderen.’
Zelfredzaamheid

Coronacrisis: meer kwetsbare gezinnen blijken zelfredzaam

Veel kwetsbare gezinnen krijgen momenteel geen of minder professionele ondersteuning. Zorgwekkend? Dat valt wel mee, vindt sociaal werker Evalien Verschuren. ‘Mensen kunnen nu niet meer op ons leunen en tonen zich ineens zelfredzaam.’

Over zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid zorgt voor dilemma's

‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen worden uitgesloten van voorzieningen.' Dat zegt de Nationale ombudsman in zijn jaarverslag 2016. Ook onder professionals is er een levendige discussie over hoe ver zelfredzaamheid moet gaan en voor welke cliënt. Langer thuis wonen stelt ouderen en zorgverleners bijvoorbeeld dagelijks voor dilemma’s over zelfredzaamheid.

Lees meer

Wanneer is je cliënt zelfredzaam? Wanneer hij of zij het vermogen heeft om zichzelf te redden op alle levensterreinen, met zo min mogelijk professionele ondersteuning. Dat is de formulering in de zorg voor ouderen. Het idee is dat door behoud en/of versterking van zelfredzaamheid de – extra – zorg kan worden voorkomen of uitgesteld. Maar zelfredzaamheid gaat verder. Het gaat ook over het vermogen om jezelf te redden met behulp van vrienden, buren, familie en vrijwilligers.

Beperkingen zelfredzaamheid

En niet alleen voor ouderen geldt dat professionals inzetten op zo groot mogelijke zelfredzaamheid. Ook in de schuldhulpverlening, zorg voor chronisch zieken en voor mensen met een beperking is zelfredzaamheid het devies. Het thema is een leidraad geworden in de hulpverlening, maar inmiddels lopen professionals ook tegen de beperkingen op. Want hoe ver kun je gaan met begeleiding van je cliënt met als uitgangspunt zo veel mogelijk zelfredzaam? Veel kwetsbare mensen kunnen niet zelfredzaam zijn, sommige mensen hebben altijd ondersteuning nodig.

Nadruk op zelfredzaamheid

De vraag werpt zich zo langzamerhand op of de – politieke – nadruk op zelfredzaamheid niet al te ver gaat. De nationale ombudsman uitte flinke kritiek in april 2017: ‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen, burgers, worden uitgesloten van voorzieningen, overheidsdiensten en al het andere goede dat de samenleving heeft te bieden. Het stellen van eisen aan burgers waarvan vaststaat dat zij daar niet aan kunnen voldoen, is niet behoorlijk.’

Participeren

Maar de professionele nadruk of zelfredzaamheid heeft zeker ook geleid tot verbetering van de hulpverlening. Professionals zijn meer gaan denken en werken vanuit hun cliënt. Er zijn ook organisaties opgericht die zelfredzaamheid als basis hebben voor hun dienstverlening. Zoals de Stichting DeBroekriem, een organisatie die mensen helpt om in de maatschappij te participeren. De oprichters van de stichting geloven dat de zelfredzaamheid van burgers dankzij slimme verbindingen vergroot kan worden. En hun concept is succesvol, want volgens de oprichter heeft 61 procent van de vrijwilligers die zich aanmeldden bij DeBroekriem binnen een half jaar een baan, ook de mensen die daarvoor al langere tijd thuis zaten.

Schulden en zelfredzaamheid

Ook in de schuldhulpverlening is zelfredzaamheid niet alleen een doel, maar ook een middel om schulden kwijt te raken. De kans dat mensen terugvallen in schulden, nadat ze met succes een schuldentraject hebben doorlopen, is best groot. Vier jaar na afronding van het traject zijn er bovengemiddeld veel betalingsachterstanden. Om dit te voorkomen, zou er meer ingezet moeten worden op budgetbeheer. En mensen te leren zelf met hun budget om te gaan.

In dit dossier wordt het thema in allerlei facetten belicht. Het blijft een leidraad in de hulpverlening, immers de beste motivatie is de eigen motivatie. De vraag is hoe ver je als professional kunt gaan in het niet helpen, om de zelfredzaamheid van de cliënt te bevorderen. Lees in dit dossier de artikelen over deze discussie en over de oplossingen die professionals vinden.

DELEN
Vorig artikelWijkteam
Volgend artikelWmo
Mark van Dorresteijn
Lorem ipsum dolar sit amet.