Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid

Zomerreportage: ‘Overlijdt een eilander, dan krijgen alle Amelanders een rouwkaart’

Deze zomer gaan de redacteuren van Zorg+Welzijn op reportage in het sociaal domein. Dit keer: op verkenning op Ameland. In hoeverre wijkt het sociaal werk op een eiland af van de praktijk op de wal? ‘Van de beperkingen die hier zijn, word je ontzettend creatief.’
Dagbesteding
eenzame oudere

‘Ouderen willen ook meedoen en ertoe doen’

Een visie op een zelfstandig leven voor ouderen moet zo langzamerhand concrete vormen krijgen om de druk op de ouderenzorg te managen. Zorg+Welzijn laat in een serie artikelen mensen met een visie aan het woord. Vandaag: Petra van Loon, programmaleider Samen Ouder Worden, een project van vrijwilligersvereniging NOV dat wordt uitgevoerd met elf lid-organisaties.
Informele zorg

Vraag naar mentoren voor kwetsbare mensen groeit

Mentorschap Nederland voerde in de maand oktober campagne voor meer mentoren, want de vraag naar deze wettelijke vertegenwoordigers van kwetsbare mensen groeit. Bij zorg- en welzijnsprofessionals is deze vorm van ondersteuning echter nog lang niet altijd bekend, zegt Caroline Verkerk, directeur van Mentorschap Nederland.
Dak- en thuislozen

Evi Hanssen: ‘Je bent kwetsbaarder dan je denkt’

Personeel werven door vooral de diversiteit en de leuke kanten van zorg- en welzijnswerk te laten zien. Dat is het doel van het televisieprogramma Heel Holland Zorgt. Rode draad in elke uitzending is een bekende Nederlander die meehelpt in een zorg- en welzijnsorganisatie. De Vlaamse presentatrice Evi Hanssen ging een dag aan het werk bij de Utrechtse Tussenvoorziening die opvang biedt aan dak- en thuislozen.
Jeugdhulp

‘Thuis tobben ouders heel wat af’

Als gezinnen elkaar meer helpen met het opvoeden van kinderen, kan het ontsporen van gezinnen en de inzet van professionele hulp worden voorkomen. Dat is de gedachte achter de stichting Buurtgezinnen. En dat werkt, blijkt uit onderzoek. ‘Ons motto is: opvoeden doen we samen.’
Informele zorg

‘We stralen in alles uit dat iedereen hier welkom is’

Dorine Rüter (38) is een van de drie genomineerden voor de Zorg+Welzijn Award. Vanuit haar stichting Lokaal wist ze het Wijkcentrum Waterkracht in Zutphen in twee jaar tijd om te vormen van een plek waar voornamelijk autochtone ouderen kwamen tot een bruisende ontmoetingsplek waar kinderen, jongeren, ouderen uit alle windstreken zich thuis voelen.
Informele zorg

‘We doen goed voor elkaar en voor anderen en dat slaat aan’

Maatschappelijk werker Pauline Calmez (25), oprichter en directeur van Netwerk Nieuw Rotterdam, is een van de drie genomineerden voor de Zorg+Welzijn Award. Haar lukt wat velen niet lukt: (kwetsbare) jongeren activeren en enthousiasmeren om vrijwilligerswerk te doen.
Informele zorg
Joke Meindersma is adviseur bij Movisie

Blog: Is vrijwilligerswerk kwetsbaar?

Ik voel mij prima thuis in het hokje ‘zelfredzame burger’. Ik heb een baan, mijn gezin draait lekker, ik ben gezond, ik ben actief bij meerdere bewonersinitiatieven en ik zit in het bestuur van twee stichtingen. Zo op papier pas ik perfect in het ideaalplaatje van de participatiesamenleving. Tot ik vorig jaar mantelzorger werd.
Zelfredzaamheid

Minder afhankelijk van de begeleider

Buurtcirkels brengen mensen met een beperking die in dezelfde wijk wonen bij elkaar. Het Rotterdamse Pameijer is er in Nederland het verst mee gevorderd. ‘Soms moet je niets doen om iets tot stand te brengen.’

Over zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid zorgt voor dilemma's

‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen worden uitgesloten van voorzieningen.' Dat zegt de Nationale ombudsman in zijn jaarverslag 2016. Ook onder professionals is er een levendige discussie over hoe ver zelfredzaamheid moet gaan en voor welke cliënt. Langer thuis wonen stelt ouderen en zorgverleners bijvoorbeeld dagelijks voor dilemma’s over zelfredzaamheid.

Lees meer

Wanneer is je cliënt zelfredzaam? Wanneer hij of zij het vermogen heeft om zichzelf te redden op alle levensterreinen, met zo min mogelijk professionele ondersteuning. Dat is de formulering in de zorg voor ouderen. Het idee is dat door behoud en/of versterking van zelfredzaamheid de – extra – zorg kan worden voorkomen of uitgesteld. Maar zelfredzaamheid gaat verder. Het gaat ook over het vermogen om jezelf te redden met behulp van vrienden, buren, familie en vrijwilligers.

Beperkingen zelfredzaamheid

En niet alleen voor ouderen geldt dat professionals inzetten op zo groot mogelijke zelfredzaamheid. Ook in de schuldhulpverlening, zorg voor chronisch zieken en voor mensen met een beperking is zelfredzaamheid het devies. Het thema is een leidraad geworden in de hulpverlening, maar inmiddels lopen professionals ook tegen de beperkingen op. Want hoe ver kun je gaan met begeleiding van je cliënt met als uitgangspunt zo veel mogelijk zelfredzaam? Veel kwetsbare mensen kunnen niet zelfredzaam zijn, sommige mensen hebben altijd ondersteuning nodig.

Nadruk op zelfredzaamheid

De vraag werpt zich zo langzamerhand op of de – politieke – nadruk op zelfredzaamheid niet al te ver gaat. De nationale ombudsman uitte flinke kritiek in april 2017: ‘Wanneer de overheid vasthoudt aan zelfredzaamheid als norm, worden drempels opgeworpen waardoor mensen, burgers, worden uitgesloten van voorzieningen, overheidsdiensten en al het andere goede dat de samenleving heeft te bieden. Het stellen van eisen aan burgers waarvan vaststaat dat zij daar niet aan kunnen voldoen, is niet behoorlijk.’

Participeren

Maar de professionele nadruk of zelfredzaamheid heeft zeker ook geleid tot verbetering van de hulpverlening. Professionals zijn meer gaan denken en werken vanuit hun cliënt. Er zijn ook organisaties opgericht die zelfredzaamheid als basis hebben voor hun dienstverlening. Zoals de Stichting DeBroekriem, een organisatie die mensen helpt om in de maatschappij te participeren. De oprichters van de stichting geloven dat de zelfredzaamheid van burgers dankzij slimme verbindingen vergroot kan worden. En hun concept is succesvol, want volgens de oprichter heeft 61 procent van de vrijwilligers die zich aanmeldden bij DeBroekriem binnen een half jaar een baan, ook de mensen die daarvoor al langere tijd thuis zaten.

Schulden en zelfredzaamheid

Ook in de schuldhulpverlening is zelfredzaamheid niet alleen een doel, maar ook een middel om schulden kwijt te raken. De kans dat mensen terugvallen in schulden, nadat ze met succes een schuldentraject hebben doorlopen, is best groot. Vier jaar na afronding van het traject zijn er bovengemiddeld veel betalingsachterstanden. Om dit te voorkomen, zou er meer ingezet moeten worden op budgetbeheer. En mensen te leren zelf met hun budget om te gaan.

In dit dossier wordt het thema in allerlei facetten belicht. Het blijft een leidraad in de hulpverlening, immers de beste motivatie is de eigen motivatie. De vraag is hoe ver je als professional kunt gaan in het niet helpen, om de zelfredzaamheid van de cliënt te bevorderen. Lees in dit dossier de artikelen over deze discussie en over de oplossingen die professionals vinden.

DELEN
Vorig artikelWijkteam
Volgend artikelWmo
Mark van Dorresteijn
Lorem ipsum dolar sit amet.