Vooral de beroepsgroepen die jaren beoordeeld zijn op het volgen van regels en procedures hebben steun nodig om vanuit de bedoeling van de transformatie te gaan werken. Ik vind het te makkelijk om van lokale professionals te verwachten dat zij meters maken als zij niet het gevoel hebben dat ze dit mogen. Hoe kunnen we hen toch ondersteunen bij het meer onorthodox, preventief en activerend werken? Of zoals Ernst Radius van Sociaal Werk Nederland het zo mooi noemt: ‘scharrelruimte geven om met de cliënten aan de slag te gaan en te zoeken naar alternatieve oplossingen.’
Triade
Het Triade gedragsmodel, in de jaren negentig ontwikkeld door prof. dr. Theo Poiesz, kan hier volgens mij bij helpen. Dit praktische model helpt bij het verklaren, voorspellen en beïnvloeden van gedrag. Het model gaat ervan uit dat alleen de motivatie om anders te handelen niet genoeg is. Sterker nog, capaciteit (mensen moeten zich capabel voelen) en gelegenheid hebben (de ruimte ervaren) zijn minstens zo belangrijk.
Stap 1
Vanuit dit model bezien, zie ik als stap één: ervoor zorgen dat professionals in het sociaal domein voelen dat zij mogen. Dat betekent dat zij met onorthodoxe voorstellen mogen komen en de ruimte krijgen iets uit te proberen, ook al is er vooraf misschien geen zekerheid of het gaat werken. En daarnaast: ondersteun hen bij het kunnen. Ofwel: help hen om in een onzeker proces te stappen, andere oplossingen te bedenken en uit te voeren, kritisch te reflecteren op de eigen overtuigingen en te handelen.
Dus?
Ouderwetse vormen van trainingen volstaan wat mij betreft niet meer. Laten we open en experimentele leeromgevingen creëren op lokaal niveau. Waar mensen gezamenlijk hun tanden zetten in vraagstukken als armoede en eenzaamheid. Alleen als we samen nieuwe kennis kunnen creëren door samen te leren, samen vraagstukken te agenderen en actief te werken aan oplossingsrichtingen kunnen we meters maken. Zo gaan we van sociaal domein naar sociaal DOEmein. Ik doe mee, jij ook?
Christine Kuiper is adviseur Sociale Innovatie bij Movisie.
