Sociaal bestek nr. 1, 2019

    In deze laatste Sociaal Bestek ‘oude stijl’ krijg je antwoord op de vraag ‘minder regels, meer vrijheid: werkt dat?’. Verder onder meer aandacht voor een nieuwe opleiding tot Expert Schuldhulpverlening en het veelkoppige monster van het arbeidsmarktbeleid.

    Redactioneel: Maatschappelijk Hulpbetoon

    Wanneer er toch één gemeentedienst is die zich in de laatste tijd ontwikkeld heeft, is dat ongetwijfeld die van maatschappelijk hulpbetoon. Elk ogenblik staat zijn leiding voor nieuwe maatregelen die praktische uitwerking behoeven.' Dit citaat komt uit 1934, uit de eerste uitgave van het blad Maatschappelijk Hulpbetoon. Inderdaad: nog steeds actueel. Deze laatste papieren editie van Sociaal Bestek markeert de overgang naar een nieuw, geheel digitaal, tijdperk. Alle reden voor een terugblik naar onze 'roots'.

    Begin altijd met die ene vraag: wat kan ik voor u doen?

    In de ruim acht jaar dat mijn voorzitterschap van de Landelijke Cliëntenraad (LCR) heeft geduurd, heb ik te vaak meegemaakt dat er over mensen in plaats van met mensen wordt gesproken. Te vaak denken professionals dat ze al weten wat goed is voor hun cliënten. Maar het begin van ieder klantcontact zou moeten zijn: wat kan ik voor u doen?

    Cliëntencolumn: I hate being bipolar, it is awesome

    Op 7 februari 2009 begon een nieuw hoofdstuk in mijn leven. Ik raakte op die dag in een psychose, terwijl ik in Melbourne verbleef om stage te lopen bij een vrouwenrechtenorganisatie als laatstejaars hbo-Rechten student. Na 48 uur vermist te zijn geweest werd ik verward gevonden in het centrum van Melbourne en opgenomen binnen de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis daar. Lang verhaal kort: zes weken later werd ik gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis, ook wel een manisch-depressieve stoornis genoemd.

    Geleerde lessen in de werkschuur in Purmerend

    In 2016 onstond in Purmerend het initiatief voor een 'werkschuur'. Het idee was dat jongemannen en gepensioneerden daar samen zouden werken aan vakmanschap. Het initiatief kwam echter moeizaam van de grond. Uit het onderzoek naar de gang van zaken valt een schat aan lessen te trekken.

    Initiatief maatschappelijke organisaties bundelt diensten onder een dak

    Het begon als een huisvestingsvraagstuk met enkele organisaties en groeide uit tot een initiatief van acht partijen voor een Sociaal Plein Tiel. Een gezamenlijk dak biedt kansen om samenwerking op inhoud te versterken. Het Platform Sociaal Plein Tiel ontwikkelde een totaalplan, met een gestroomlijnd dienstenpakket en een vertaling in eisen voor passende huisvesting.

    Budgettraining voor mensen met een licht verstandelijke beperking

    Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) lopen een groter risico op schulden. De budgettraining Grip op je Knip van MEE richt zich op het vergroten van hun financiële zelfredzaamheid. Het lectoraat Armoede interventies van de Hogeschool van Amsterdam deed hier onderzoek naar. Wat zijn de effecten? En wat kunnen professionals ervan leren?

    Signalement van het CBS: Verzwijgen witte inkomsten belangrijkste reden schending inlichtingenplicht

    Bijna 62 duizend personen hadden in 2017 een openstaande bijstandsvordering vanwege het schenden van de inlichtingenplicht. Twee derde van deze personen ontving in dat jaar ook een bijstandsuitkering. De belangrijkste reden voor een bijstandsvordering was het verzwijgen van witte inkomsten. Dit blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

    Over solidariteit en klerelijers

    De Nederlandse verzorgingsstaat wordt ingrijpend verbouwd. Steeds meer verantwoordelijkheden komen te liggen bij gemeenten en particuliere instellingen als verzekeraars. Wat betekent dit nu eigenlijk voor de fundamenten waarop de verzorgingsstaat gebouwd is?

    Betere waarborgen voor beschikbaarheid en kwaliteit jobcoaching

    Er zijn voldoende aanwijzingen dat de voorziening jobcoaching werkt voor mensen met een beperking. Tegelijkertijd zijn er veel zorgen over de beschikbaarheid en kwaliteit van deze voorziening. Het VN-verdrag voor mensen met een beperking wijst de weg naar betere waarborgen bij goede jobcoaching.

    Binnenhof van buitenuit: Uitvoering Participatiewet ‘zorgelijk’

    Op 16 januari 2019 heeft staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid twee onderzoeken van het CBS naar de Tweede Kamer gestuurd. De onderzoeken zijn op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uitgevoerd. Het eerste onderzoek gaat over de uitvoering van de zogeheten taaleis, het tweede over de tegenprestatie.

    Leren van Europa voor zorgvuldige incasso

    Naar schatting kampen bijna 1,4 miljoen Nederlandse huishoudens met problematische schulden of een risico daarop. Het kabinet zet daarom in op het bevorderen van zorgvuldige en maatschappelijk verantwoorde incasso. Panteia onderzocht wat we kunnen we leren van andere landen in Europa.

    Jongeren uit de doelgroep banenafspraak: aan het werk, voor hoelang?

    Duurzaam regulier werk voor mensen met een arbeidsbeperking is een belangrijke politieke doelstelling. Daartoe is in 2013 de zogenoemde banenafspraak gemaakt: in 2026 hebben werkgevers 125.000 extra banen gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking. De Inspectie SZW onderzocht hoe UWV en gemeenten jongeren uit de doelgroep banenafspraak ondersteunen.

    ‘Onderschat niet wat nodig is voor duurzame arbeidsdeelname’

    De juiste persoon met een arbeidsbeperking duurzaam op de juiste werkplek krijgen, dat doe je er niet 'even' bij. Staatssecretaris Van Ark onderschrijft het belang van jobcoaches in haar Kamerbrief over het Breed offensief. Jobcoaches zijn er in verschillende soorten en maten. Hoe gaan zij te werk?

    Wisselcolumn: Pleidooi voor gedeelde verantwoordelijkheid

    Op 20 november 2018 viel hij op de mat: de brief van Staatssecretaris Van Ark inzake de uitwerking van een Breed offensief om meer mensen met een beperking aan het werk te helpen. En eerlijk is eerlijk: het is op zich een prima brief, de houding is goed.

    Integraal werken en registreren onder de AVG

    Het sociaal domein dient hulp en ondersteuning te bieden aan een zeer diverse groep burgers. Dat gebeurt vanuit verschillende wetten, met elk specifieke vereisten rondom privacybescherming. De ambitie is evengoed om integraal te werken en registreren. Hoe kan dat samen gaan met de AVG?

    Inclusief organiseren opent nieuwe perspectieven

    Steeds meer organisaties kampen met personeelstekorten. Die zijn niet meer zijn op te lossen langs de traditionele weg. De functie-eisen passen niet bij de capaciteiten van het huidige aanbod werkzoekenden. De tekorten dragen bovendien bij aan werkdruk, ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Dit vraagt om een innovatieve aanpak, met inclusief organiseren.

    Vakkundig aan het werk: Statushouders en gezondheidsbelemmeringen

    Gezondheid kan een belemmering zijn voor statushouders om te participeren op de arbeidsmarkt, maar andersom kan werk of een andere vorm van participatie statushouders juist helpen om zich weer wat beter te voelen. Hoe schat je als klantmanager in wat er speelt en wat de invloed daarvan is op de mogelijkheden om te kunnen participeren en werken en hoe houd je hier in de begeleiding rekening mee?

    Minder regels en meer vrijheid: werkt dat om de uitvoering te verbeteren?

    De gemeente Tilburg zoekt naar mogelijkheden om de uitvoering van de participatiewet te verbeteren. Daartoe is het Vertrouwensexperiment opgezet. Met meer aandacht voor de mens en gebaseerd op vertrouwen, in plaats van op controle. De hamvraag: helpt het als daarbij minder regels gelden en burgers meer vrijheid krijgen?

    Draagkracht als alternatief voor zelfredzaamheid

    Er is de afgelopen tijd veel geschreven over zelfredzaamheid. Zo zou het kwetsbare mensen vaak ontbreken aan voor zelfredzaamheid benodige competenties en een hulpvaardig netwerk. Onderzoek van BMC en Universiteit Twente in zes gemeenten laat zien dat een groot deel van de daar onderzochte inwoners wel degelijk over deze vormen van draagkracht beschikken.

    Consortium van hogescholen ontwikkelt opleiding Expert Schuldhulpverlening

    Op basis van een tender van het programma Schouders Eronder is er een opleiding op masterniveau ontwikkeld die opleidt tot Expert Schuldhulpverlener. Binnenkort start een consortium van drie hogescholen, aangevuld met een lectoraat van een vierde hogeschool, met een pilot voor vijftien opleidingsplaatsen.

    Column uit de beleidspraktijk: Kansen voor kinderen

    Midden jaren tachtig sta ik op een avond alleen op station Delfzijl-West. Het is koud, miezerig en ik ben een beetje moe. In de verte kan ik de trein op station Delfzijl zien staan. Het perron is verlaten, op wat opwaaiende kranten na. Een leeg blikje bier laat zich wiegen door de harde wind. Ik ruik een lucht die ik niet thuis kan brengen. In deze hoek ben je onbewust altijd alert op rare geuren vanwege de alom aanwezige chemische industrie. Maar het kan ook een verdwaalde hond zijn geweest, die met een schuin oog op de aanstormende trein een poot omhoog tilde tegen de verroeste staanders van de wachtruimte, waarvan geen ruit heel is.

    Het veelkoppige monster van het arbeidsmarktbeleid

    Onderzoeksbureau Regioplan bestaat 35 jaar. Een mooie gelegenheid voor een winterwerksessie, waarin we een aantal zogenoemde wicked arbeidsmarktproblemen aan de kaak stelden. Samen met beleidsmakers en andere deskundigen bespraken we daarbij achtergronden en oplossingsrichtingen van deze complexe en meerdimensionale problemen van het arbeidsmarktbeleid.

    Uitspraak onder de loep: Beëindiging schuldhulpverlening geeft meer duidelijkheid over bevoegdheid tot correctie in bezwaar

    Er zijn ogenschijnlijk eenvoudige besluiten die bij nader inzien toch ingewikkelde vragen oproepen. Zo stelde een gemeente in een fraudeonderzoek vast dat één van haar uitkeringsgerechtigden twee huizen in Turkije bezat, waar geen melding van was gemaakt. Met stopzetting van bijstand en schuldhulpverlening tot gevolg, inclusief een langlopende bezwaarprocedure.