Ervaringsdeskundigen

Ervaringsdeskundigen

Wilma Boevink: ‘Ik mis de bezieling van ervaringsdeskundigen’

Professionalisering van ervaringsdeskundigheid maakt het moeilijk om dit werk met de bezieling te doen. Met deze stelling opende deskundige Wilma Boevink het gesprek met de zaal tijdens het Zorg+Welzijn congres Ervaringsdeskundigheid dinsdag 20 september. ‘Waarom lijkt het alsof ervaringsdeskundigen steeds minder ziel leggen in hun werk?’

‘Het vak ervaringswerker wordt plat geprofessionaliseerd’

Over de inzet van ervaringsdeskundigheid is geen discussie meer, de vraag is meer hoe. Kwaliteitseisen, professionalisering en de – financiële – waardering van ervaringsdeskundigen is onderwerp van discussie. Het netwerk van de Veerkracht Centrale is gebaseerd op mondeling kennis delen. ‘Iedereen kent weer andere mensen die hun ervaringen en hun kracht ontsluiten.’
Ervaringsdeskundigen

‘Inzet ervaringsdeskundigen is niet los te zien van een transformatie van de zorg’

De inzet van ervaringsdeskundigheid is inmiddels breed geaccepteerd. Maar op het gebied van de implementatie zijn er nog vele uitdagingen, vindt Martijn Kole, onder andere mede-oprichter van het Enik Recovery College. ‘Er wordt vaak vergeten dat de inzet van ervaringsdeskundigheid om een verandering van iedereen in de organisatie vraagt.’
Ondermijning

Martin Miles wilde liever in de bak dan een enkelband en houdt nu jongeren op het rechte pad

‘Als vrienden allemaal sky high gaan en veel geld verdienen en jij krijgt op school alleen maar bagger over je heen, dan lijkt de criminaliteit de enige weg, toch?’ De 34-jarige Martin Miles weet waarover hij praat. Hij zat zelf een paar jaar vast en is de oprichter van Team Enkelband, dat ex-gedetineerden op het rechte pad houdt.
Armoede
Geïnterviewde Milouska Meulens zit op grond

Milouska Meulens verdrong jarenlang haar jeugd, stortte in en kwam er bovenop

Schaamte maakte dat journaliste en presentatrice Milouska Meulens (48) zich altijd groot hield en lang niet sprak over haar jeugd die gekenmerkt werd door armoede, veel verhuizingen en het vertrek van haar vader. Tot ze ruim twee jaar terug letterlijk instortte.

Z+W TV: ‘Ervaringsdeskundigheid vraagt ruimte om intuïtie te gebruiken’

In de hulpverlening is werken met ervaringsdeskundige collega’s niet meer weg te denken. De meerwaarde van ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid is aanvaard. Nu dreigt het risico om die ‘zelf doorleefde ervaring van ontwrichting en herstel’ in te kapselen in het systeem van hulpverlening. Lector Alie Weerman: ‘Je kunt met ervaringskennis iets doen als een ander er iets aan heeft.’

Jan Bransen: ‘Ervaringsdeskundigheid belangrijk want veerkrachtig’

Ervaringsdeskundigen hebben een unieke kwaliteit, betoogt hoogleraar filosofie van de gedragswetenschappen Jan Bransen: een uitstekend oog voor wat ‘vreemd’ is. ‘Ervaringsdeskundigheid moeten we daarom niet in de cockpit willen hebben, anders beroven we de praktijk van specifieke kennis.’
Ervaringsdeskundigen

Alie Weerman: ‘Laat ervaringskennis ruimte om te stromen’

Ga bij ervaringskennis uit van ‘vage doelen’ die ‘ongeveer’ bereikt worden, bepleitte Alie Weerman vandaag op het Zorg+Welzijn Congres Ervaringsdeskundigheid in het sociaal domein. ‘Want als we ervaringsdeskundigheid te strak vastleggen in methodieken kan kennis niet meer stromen, en in een gebied waarin het niet stroomt gaat het stinken.’
Professionalisering

Moeilijke vraagstukken kun je beter samen oplossen

Bijna elke hulpverlener kent de angst of twijfel wel die hem soms overvalt bij een lastig vraagstuk in zijn beroepspraktijk. Hoe moet hij de situatie aanpakken? Alsof hij de enige is die het probleem moet oplossen en daar verantwoordelijk voor is. Jan Sanne Mulder: ‘Lastige vraagstukken ontstaan vaak door een hoeveelheid aan factoren.’

‘Vertrouwensband essentieel bij gesprek over seksueel geweld’

Een groepstraject voor jonge vrouwen die te maken hebben gehad met seksueel geweld moet hen helpen om de lange wachttijd voor hulp te overbruggen. Initiatoren Hajar Akrari en Sara Dekker van The Phoenix Sisters zijn ervaringsdeskundigen en bieden daarom de hulp die zij zelf misten.

Over ervaringsdeskundigen

Wat is de meerwaarde van de ervaringsdeskundige?

‘We hebben de ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn meer dan ooit nodig’, ‘De inzet van ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn is geen doel op zich’ en ‘Juist ervaringsdeskundigen moeten óók afstand bewaren’. Het zijn enkele uitspraken die op deze website gedaan zijn over ervaringsdeskundigen in het sociaal domein. Steeds vaker worden ervaringsdeskundigen ingezet en er is steeds meer aandacht voor opleidingsmogelijkheden voor ervaringsdeskundigen. Maar wat is de meerwaarde van ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn? En wat is de positie ervan?

Lees meer

De ervaringsdeskundige wint terrein binnen het sociaal domein. Van oorsprong werd ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn ingezet binnen de ggz, maar steeds vaker krijgt hij nu ook in andere sectoren, zoals verslavingszorg en gehandicaptenzorg, een plek. Maar hoe deze plek er precies uit moet zien, daarover verschillen de meningen.

Inzet ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn

Wilma Boevink, onderzoeker en ervaringsdeskundige binnen de ggz, merkt dat we in Nederland voorlopen op de rest van Europa als het gaat om de inzet van ervaringsdeskundigen. ‘In Frankrijk is het bijvoorbeeld absoluut ondenkbaar dat patiënten buiten de spreekkamer met hulpverleners in aanraking komen. Wat dat betreft lopen wij in Nederland mijlenver voor op andere landen.’ Maar we zijn er nog niet. ‘De inzet van een ervaringsdeskundige is geen doel op zich, het is een middel om te zorgen dat de ggz zich dienstbaar en ondersteunend kan inzetten bij het grillige bestaan van cliënten. Er wordt nu vooral gebruik gemaakt van individuen en niet van de collectieve kennis van ervaringsdeskundigen. Er is te weinig sprake van invloedrijke kruisbestuiving.’

Ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn

Bovendien meent Boevink dat de inzet van ervaringsdeskundigheid nu vaak nog toevallig is. ‘Er is hierover weinig centraal beleid.  De teamleider bepaalt of er een ervaringsdeskundige of een vrijwilliger met ervaringsdeskundigheid aanwezig is op een afdeling. Ook zijn er per team verschillende arbeidsvoorwaarden, opleidingseisen en supervisie mogelijkheden. Al die punten roepen in veel organisaties praktische vragen op.’

Ervaringskennis versus ervaringsdeskundigen

En dan hebben we het nog niet eens over wanneer je nu eigenlijk precies een ervaringsdeskundige bént. Onderzoeker Alie Weerman: ‘In de discussie die nu op gang komt, menen sommigen dat iedereen ervaringskennis heeft. Ik ben daar heel duidelijk in. Nee, niet iedereen heeft de ervaringskennis die nodig is om als ervaringsdeskundige te kunnen werken.’ De basis voor de kennis van een ervaringsdeskundige is volgens Weerman dat deze ervaring heeft met ontwrichting en herstel. Heb je deze ervaring? Dan zou je dus als ervaringsdeskundige aan de slag kunnen.

Afstand tussen ervaringsdeskundige en cliënt

Maar ook dat is niet altijd even gemakkelijk. Het is heel verleidelijk om als ervaringsdeskundige heel dicht bij de client te staan en je eigen ervaringen te delen om de ander te helpen. Volgens Weerman is dat echter niet altijd goed. ‘Ervaringsdeskundigen kunnen goed nabij zijn, maar juist zij moeten óók leren met een bepaalde distantie te werken. Het proces van ervaringsdeskundige zelf en dat van de cliënt moet niet vervlochten raken. Dat gebeurt sneller omdat de ervaringsdeskundige zich persoonlijker opstelt dan gebruikelijk is bij professionals. Die persoonlijke betrokkenheid is anderzijds ook de kracht.’

Goede basis voor ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn

Al met al is het dus helemaal niet zo simpel en vanzelfsprekend om een client met behulp van ervaringskennis verder te helpen. Om ervaringsdeskundigen een goede basis mee te geven voor hun functie, worden dan ook steeds meer opleidingsmogelijkheden aangeboden. Voor ervaringsdeskundigen in de specialistische ggz zijn opleidingen inmiddels vanzelfsprekend, ook voor ervaringsdeskundigen in de basis ggz en het sociaal domein zijn inmiddels opleidingen beschikbaar. Zo starten Rino Zuid en Markieza per september 2017 met een nieuwe opleiding speciaal voor het sociaal domein.

Opleidingen voor ervaringsdeskundigheid in zorg en welzijn

Volgens de initiatiefnemers focust een ervaringsdeskundige in de specialistische ggz voornamelijk op de stoornis, hoe daarmee omgegaan kan worden en de afbouwen van medicatie. ‘In het sociaal domein en in de basis ggz ligt de focus op positieve gezondheid: wat kan een cliënt wél? Waar liggen talenten en hoe kan een cliënt die inzetten? Hoe bouw je gezonde relaties op? Hoe geef je zin aan je leven? Hoe werk je aan een gezonde leefstijl? Hierbij kijkt de ervaringsdeskundige met de cliënt samen buiten de kaders van de zorg. Denk aan vrijwilligerswerk of hardloopgroepjes.’ De inhoud van deze nieuwe opleiding is gebaseerd op Positieve Gezondheid van Machteld Huber, De Herstel visie (Antony, 1993) en HELI Herstel in de eerste lijn van Indigo.

Uitgelicht congres

Congres onbegrepen en zorgmijdend gedrag

Van der Valk Hotel

8e Jaarcongres Eenzaamheid

Hotel Veenendaal

Congres Samenwerken met de mantelzorger

ReeHorst
DELEN
Vorig artikelHuiselijk geweld
Volgend artikelJeugdhulp
Mark van Dorresteijn
Lorem ipsum dolar sit amet.