‘Online discriminatie is geen natuurverschijnsel, er is iets aan te doen. Namelijk de discriminerende persoon aanspreken, ook op sociale media, forums, online video’s en games.’ Ikram Taouanza en Hanneke Felten van Movisie deden onderzoek naar online discriminatie, op grond van etnische afkomst, religie of huidskleur en gericht op een persoon of op een groep. Je maakt het verschil door er iets van te zeggen.

Puberfase

Het is het eerste Nederlands gepubliceerde onderzoek naar online discriminatie. Daaruit blijkt dat vooral de rol van omstanders ook online belangrijk is. ‘Er is een relatief nieuwe openbare ruimte van sociale media’, zegt Taouanza, ‘daar zijn nog geen heldere normen voor. We zitten in een soort puberfase, we moeten die sociale normen met z’n allen stellen, door direct duidelijk te maken dat je discriminatie ook online niet acceptabel vindt.’

Hoofddoek

Het gebeurt wel, maar omstanders denken vaak dat het toch geen zin heeft om een grens aan discriminerende opmerkingen te stellen, zegt Hanneke Felten. ‘Of men is bang dat de twitter-trollen op jou afkomen en jij wordt gestalked. Uit het onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat mensen discriminatie kunnen herkennen. Verder is het effectief om de ervaringen van slachtoffers van online discriminatie centraal te stellen. Zodat mensen weten wat ze bij anderen kunnen aanrichten. Mensen kunnen psychische schade oplopen, depressief worden. Een voorbeeld uit een Brits onderzoek: Moslim vrouwen die werden uitgescholden vanwege hun hoofddoek gingen minder het huis uit vanwege de angst om uitgescholden te worden.’

Buurtplein

Professionals hebben een belangrijke rol tegen online discriminatie, zegt Felten: ‘Als ze op het buurtplein discriminatie tegen komen, dat leggen ze uit waarom bepaald gedrag over de grens gaat. Datzelfde geldt voor online discriminatie, alleen het betekent wel dat de sociaal werker zich online moet begeven. Je ziet steeds meer dat professionals op facebook in de buurt waar ze werken communiceren en in de wijk twitteren.’

Persoonlijke band

Uit het onderzoek van Felten en Taouanza blijkt dat dat de persoonlijke band belangrijk is om in te grijpen tegen online discriminatie. Felten: ‘Het heeft meer effect als iemand uit een groep van bijvoorbeeld voetbalsupporters stelling neemt tegen racistische uiting op een van hun eigen forums. Verder zie je ook dat het effect kan hebben als je duidelijk maakt dat mensen uit je eigen groep of omgeving online discriminatie afkeuren. Of als blijkt dat ze positief staan ten op zichte van minderheidsgroepen.

Positief verwoord

Je kunt bijvoorbeeld een enquête doen over hoe mensen denken over bepaalde groepen. Als de uitkomsten positief zijn dan kun je die terugkoppelen. Belangrijk dat je dat ook positief verwoord. In plaats van bijvoorbeeld zeggen dat 30% online discriminatie geen probleem vindt, kun je ook benadrukken dat een flinke meerderheid, namelijk 70%, vóór respectvolle omgang is op sociale media.’

Buurthuis

‘We moeten hoe dan ook altijd het gesprek aangaan als het gaat om discriminatie’, zegt Ikram Taouanza, ‘in de samenleving, en op de online publieke ruimte. Dat kan met een campagne op sociale media, maar zeker ook met behulp van de professional in het buurthuis. Maar let op: online discriminatie is niet iets wat alleen aan jongeren is toe te schrijven. Uit onderzoek blijkt dat vooral mannen discrimineren, en dan eerder nog de 50-plussers dan de 30-minners.’

Je kunt het onderzoek lezen en downloaden op de website van Movisie>>