Plichten en eigen verantwoordelijkheid van de burger staan centraal in de transitie naar de participatiesamenleving, die de overheid heeft ingezet. Het beleid is om mensen met ‘een afstand van de arbeidsmarkt’ verplicht te laten deelnemen aan vrijwilligerswerk. Dat zou hun employability vergroten en hen eerder een betaalde baan opleveren. Niet dus, is de conclusie van Thomas Kampen, die onderzoek deed onder bijstandontvangers. ‘De positieve aspecten van vrijwilligerswerk vergroten zelfs de afstand tot de arbeidsmarkt.’
Eigen kracht
Het promotieonderzoek van Kampen is gebaseerd op zo’n 55 diepte-interviews met bijstandscliënten uit vijf verschillende gemeenten: Amsterdam, Eindhoven, Leeuwarden, Nijmegen en Zaanstad. Deze gemeenten voeren al enkele jaren een actief beleid – met beloning of sanctie – om bijstandscliënten aan te zetten tot vrijwilligerswerk. Kampen onderzoekt hoe “verplicht” vrijwilligerswerk bijdraagt aan eigen kracht en employability.
‘De participatiesamenleving gaat ons teleurstellen’. Veel initiatieven die juist participatie bevorderen, worden onder de noemer participatiemaatschappij de nek omgedraaid, stelt Evelien Tonkens, hoogleraar Burgerschap. Lees meer>>
Arbeidsmarkt
Hoe is het mogelijk dat vrijwilligerswerk de afstand tot de arbeidsmarkt groter maakt? Het blijkt, zo constateerde Kampen, dat bijstandscliënten die vrijwilligerswerk doen, zich emotioneel distantiëren van de arbeidsmarkt. Belangrijke reden daarvoor is dat ze zich schuldig en minderwaardig voelen omdat ze geen betaald werk hebben. Kampen: ‘Het vrijwilligerswerk leidt ertoe dat mensen steeds meer zin en betekenis geven aan dat werk. Uiteindelijk gaan bijstandscliënten meer hechten aan het maatschappelijk belang van het vrijwilligerswerk dan het persoonlijk belang van betaald werk.’ Waardoor ze dus minder snel een betaald baan vinden.
Participatie
De promovendus gaat nog verder in zijn conclusie: het overheidsbeleid voor bijstandscliënten werkt averechts. Vrijwilligers zien hun maatschappelijke bijdrage als een gift, een gelegenheid om terug te betalen voor in het verleden ontvangen hulp. Dat strookt volgens Kampen helemaal niet met de eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid, waar de overheid met de transitie op in wil zetten. Het overheidsbeleid van verplicht vrijwilligerswerk om beter een betaald baan te vinden schiet daarom volgens de promovendus zijn doel voorbij.
Heb je Zorg + Welzijn magazine al eens gelezen? Blader hier een van onze nummers door >>
En we hebben een mooi aanbod voor je: nu meer dan 40% korting op een abonnement >>
Als mensen zonder betaalde baan verplicht vrijwilligerswerk moeten gaan oppakken, is dat om te rechtvaardigen dat zij een uitkering krijgen en niet voor hulp uit het verleden.
Daarnaast staat iedere vrijwillige baan een betaalde baan in de weg. Als de vrijwillige baan bedoelt is om stage te lopen, ritme te houden, te snuffelen aan verschillende banen…. zodat duidelijk wordt voor welke betaalde baan je opgeleid gaat worden, is vrijwilligerswerk aanvaardbaar.
Zo lang ‘vrijwilligers’ de plaats innemen van professioneel betaalde krachten, hierdoor de kwaliteit van zorg en welzijn eerder omlaag dan omhoog gaat, het vaak vrijwilligers betreft die, met name in de zorg, uit een sociaal-maatschappelijk zwakke achtergrond komen en komen omdat ze moeten vanwege het behoud van hun uitkering, creëert de overheid goedkope slavenarbeid. Slecht wanneer verplicht wordt gesteld dat deze mensen na een periode in vaste dienst komen, kun je er nog íets van verwachten. Verder is het oude wijn in nieuwe zakken, de verplichte Melkert-baan is terug, zonder uitzicht, maar lekker gesubsidieerd en goedkoop voor de werkgevers. In welke sector dan ook.
In tijden van overheidsbezuinigingen worden ineens de ‘vrijwilligers’ van stal gehaald. Feit is en blijft dat de rijksoverheid -ondanks alle kritiek in alle lagen van het veld, vrijwilligersorganisaties, cliënten organisaties, beroepsorganisaties de burgers zelf en noem maar op, tegen alle kritiek in, de transitie blijft verkopen als een ‘kwaliteitsverbetering’ en niet hardop durft uit te spreken dat het gewoon niks meer of minder een ordinaire bezuiniging -operatie betreft. ’t Gehele kabinet met v. Rijn Schippers en Rutte voorop zouden allereerst eens moeten kijken naar de aanbiedingen van Speksavers en dan met name hun aanbiedingen voor gehoorapparaten. Zelden een kabinet meegemaakt wat zo doof is als het gaat om gefundeerde kritische noten vanuit de samenleving, zelfs door je eigen vader.
Zelf ben ik tot voor kort 32 jaar in de (Jeugd) zorg werkzaam geweest, volgens mij heb ik dan ook wel een fundament om deze kritiek te mogen uiten. Het is gewoon schandalig hoe blind en doof dit kabinet is.
Even over het stukje ‘Vrijwilliger vindt zelden betaalde baan’:
Wat zegt dat stukje nu eigenlijk? Mijn idee gewoon gelul!
Wat wil je bewijzen met diepte interviews van 0,01 % van alle bijstandsuitkeringstrekkers verspreid over 0,27% van alle gemeentes?
Hou toch op met dit gezever!