Transformatie

Het verkennend gesprek helpt Het helpt dus om de juiste ondersteuning en hulpverlening te kunnen bieden.

Verkennend gesprek: veelbelovend instrument waait over naar het sociaal domein

Een nieuwe term waar jij als sociaal werker mee te maken krijgt: het verkennend gesprek. Cliënten die psychische klachten ervaren kunnen daar veel baat hebben, blijkt uit verschillende pilots. Vanaf volgend jaar heeft iedere burger zelfs recht op een verkennend gesprek. Hoe zit dit precies?
ggz

Weg met de wachtlijsten in de ggz? Dit plan komt eraan

Op komst in elke regio: Mentale Gezondheidsnetwerken. Vanaf volgend jaar gaan het sociaal domein, huisartsen en de ggz in deze netwerken nauwer met elkaar optrekken. Wat moet jij als sociaal professional weten over deze nieuwe manier van werken? En misschien nog belangrijker: worden de wachtlijsten in de ggz weggewerkt?
Professionalisering
Eveline van Zeeland

Column: Waarom het sociaal domein Team Succes nodig heeft

De mensen die hulp nodig hebben vanuit het sociaal domein zien we niet als Team Succes; die benaderen we eerder als Team Loser. Niet omdat we hen zo zien, zeer zeker niet(!), maar omdat dat de boodschap is die we onbewust communiceren, schrijft Eveline. Hoe kan dat anders?
Sociaal werk doordacht

Waarom we sociaal werk uit de koker moeten halen

In het boek ‘Sociaal werk doordacht’ gaan twintig lectoren op zoek naar de identiteit van sociaal werk, in de breedste zin van het woord. Die brede benadering is om meerdere redenen belangrijk. Ook voor de dagelijkse praktijk van sociaal werkers.
Transformatie

Hoe houden gemeenten de kosten in het sociaal domein in de hand?

Gemeenten kunnen efficiënter hulp verlenen aan inwoners. Dat was de reden om met de transformatie ook gelijk te korten op het gemeentebudget voor jeugdzorg en Wmo. Maar er is een chronisch financieel tekort voor de zorgtaken. De VNG gaat onderzoeken wat er aan de hand is en wat gemeenten zelf kunnen doen om geld te besparen en hulp te verbeteren.
Transformatie

‘Een norm stellen werkt niet, het gaat om het proces’

Wat zijn de werkzame elementen van een interventie tegen eenzaamheid? Of kun je beter gebruik maken van het mechanisme, het proces, dat ertoe leidt dat mensen minder eenzaam zijn. Martijn Bool en anderen pleiten in de publicatie: “Wat verandert” ervoor dat professionals vooral inzetten op ‘werkzame mechanismen’. ‘De onderdelen van een motor doen de motor nog niet werken.’
Transformatie

Zeeuwse gemeenten houden vast aan sociaal domein

Moeten bepaalde taken van het sociaal domein niet aan de provincie worden overgedragen? Die gedachte testte minister Ollongren in twee lezingen. De Zeeuwse gemeenten zien hier nog weinig heil in.
Wijkteam

Saskia Keuzenkamp: ‘Professionals, kijk nóg meer naar het resultaat’

Hoe zorg je ervoor dat alle kennis over het sociaal domein in het veld landt en dat sociale professionals die kennis kunnen gebruiken? Dat is de leidraad van kennisinstituut Movisie in het nieuwe Werkprogramma 2019. Directeur Saskia Keuzenkamp: ‘Ik zie in het veld dat we meer bezig zijn met de opgaven en resultaten die we voor ogen hebben, dan met de traditionele output-indicatoren.’
Transformatie

Wendbaar werken in het sociaal domein

De decentralisaties in het sociaal domein brengen voor veel gemeenten een organisatievraag met zich mee. Hoe kun je je als gemeente het beste organiseren om antwoord te geven op de complexe opgaven? In Midden-Brabant kozen drie gemeenten gezamenlijk voor wendbare teams.
Transformatie
Controle-Fotolia.jpg

Nieuw toezicht op sociaal domein

De Tweede Kamer wil een onafhankelijke partij aanwijzen die een vinger aan de pols houdt bij de transformatie in het sociaal domein. Dat blijkt uit vergaderstukken.

Over transformatie

Van transitie naar transformatie

Gemeenten zijn vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Jeugdwet en de Participatiewet. Het idee achter de transformatie sociaal domein is dat gemeenten deze wetten met minder bureaucratie en goedkoper kunnen uitvoeren dan het rijk omdat ze dichter bij de inwoners zitten. De transitie van de taken is inmiddels achter de rug, maar hoe staat het met de transformatie binnen het sociaal domein?

Lees meer

Op 1 januari 2015 is de transformatie sociaal domein en decentralisatie van start gegaan. Vanaf dat moment werden gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben de gemeenten overgenomen van de Rijksoverheid. De transitie is inmiddels achter de rug, de speciale Transitiecommissie Sociaal Domein is opgeheven en de echte transformatie sociaal domein is van start gegaan. Maar hoe gaat dit?

Transformatie sociaal domein commissie

De Transitiecommissie Sociaal Domein concludeerde in haar eindrapport van september 2016 dat de eerste stappen naar de transformatie gezet zijn, maar dat het moeilijkste nog moet komen. ‘We zitten met z’n allen in een veranderingsproces, met verschuivingen in macht, zeggenschap en geld. Daar kunnen we van werkvloer tot bestuurskamer en van burger tot parlement (nog) niet goed mee om gaan. We zien dat het leidt tot afwachtend of vingerwijzend gedrag en dat houdt de beweging op. Binnen de eigen organisatie of in de keten, lokaal en centraal.’ De commissie concludeert dat het transformeren nog niet altijd effectief verloopt, dat gemeenten en rijk elkaar verwijten dat ze zich niet aan afspraken houden. ‘Er zijn tal van bijeenkomsten en overleggen, maar het lijkt of men elkaars taal niet spreekt, de verwijdering blijft.’ De commissie vindt dat duidelijker moet zijn wie het voortouw gaat nemen. Maar ook dat raadsleden hoe rol gaan oppakken. ‘Raadsleden bepalen het speelveld, stellen de randvoorwaarden en houden toezicht, maar zij zijn nog zoekende. Hebben doorgaans niet het gevoel regie te hebben. Terwijl ze toch echt aan het stuur (kunnen) zitten.’

Transformatie sociaal domein en huishoudelijke ondersteuning

Verder stelt de commissie het ‘onbegrijpelijk’ te vinden dat de kansen niet worden gepakt bij de transformatie van de markt voor huishoudelijke ondersteuning. ‘De sector beweegt nog onvoldoende toe richting dienstverlening aan huis. Er vindt ook geen begeleiding plaats vanuit de overheid. Dit terwijl hier geweldige kansen liggen voor meer werkgelegenheid aan de onderkant van de arbeidsmarkt.’ Ook nu, bijna een jaar na het eindrapport van de commissie, is het nog niet goed geregeld rondom de huishoudelijke ondersteuning. Renée de Vries, woordvoerder van ouderenbond ANBO: ‘Thuiswonende ouderen hebben wijkverpleging, huishoudelijke hulp en dagbesteding nodig. De groei van het aantal ouderen zet de komende jaren sterk door. Nu al wonen zes op de zeven ouderen thuis: tot op hoge leeftijd zelfstandig, vaak met enige ondersteuning van mantelzorg en in toenemende mate van technologische en digitale innovaties en voorzieningen. Wanneer dat niet meer volstaat, ondersteunt de thuiszorg, ontlast de dagbesteding en coördineert de wijkverpleging de noodzakelijke complexere en intensievere zorg. Deze ontwikkeling betekent een toegenomen druk op de voorzieningen thuis. Daarom stellen we: praat over verpleegzorg, of deze nu thuis of in een instelling gegeven wordt.’

Transformatie sociaal domein en integraal werken

De grote belofte van de decentralisaties was het integraal werken. Zorg en ondersteuning dichterbij, minder versnipperd en minder duur. Is dat al realiteit? Hilde van Xanten, senior adviseur sociale zorg bij Movisie liet eerder aan Zorg+Welzijn weten: ‘Er zijn nog forse slagen te maken. Met name in de samenwerking tussen de domeinen.’ Van Xanten ziet dat er in het land steeds meer aandacht is voor hoe integraal te werken, er wordt geëxperimenteerd en er zijn ook al goede voorbeelden te vinden. Toch is er volgens haar nog volop ruimte voor verbetering. Niet alleen wat betreft de positie van cliënten bij het integraal werken, maar ook wat betreft de samenwerking tussen professionals en de randvoorwaarden daarvoor. ‘We zien heel vaak dat bijvoorbeeld zorg en ondersteuning én werk en inkomen nog niet natuurlijk samenwerken. Ze vallen in verschillende wettelijke kaders, met eigen regels en werkwijzen en dan wordt het voor professionals lastig om een samenhangend ondersteuningsplan op maat op te stellen. Maar op de plekken waar gemeente en aanbieders samen komen tot één visie, de werkwijzen echt op elkaar afstemmen en de bekostiging daarop laten aansluiten, blijkt het wel mogelijk.’

Jeugdzorg transformatie sociaal domein

En integraal werken is niet het enige punt waar nog verbetering mogelijk is wanneer je kijkt naar de transformatie van het sociaal domein. Jeugdzorg Nederland, GGZ Nederland, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en de Vereniging Orthopedagogische Behandel Centra (VOBC) lieten eerder in 2017 aan de leden van de Tweede Kamer weten dat de decentralisatie nog niet gebracht heeft wat ze had moeten doen. Zij stellen: ‘We zijn nu ruim twee jaar na de decentralisatie die verbetering moest brengen voor de jeugdhulp. De hulp zou integraal worden, toegankelijk en dicht bij het kind. Meer preventie, slimmere samenwerking en een einde aan verkokering en perverse prikkels omdat alle jeugdhulpvormen nu onder één opdrachtgever vallen: de gemeente. Van dat ideaal zien we twee jaar na de decentralisatie helaas nog te weinig terug.’

DELEN
Volgend artikelArmoede
Hoofdredacteur en uitgever KinderopvangTotaal