Het aantal werknemers dat ook mantelzorger is, groeide de afgelopen jaren van 13% in 2004 naar bijna 18% in 2012, blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau. De toename is het sterkst onder vrouwen van 45-65 jaar en mensen met een werkweek tot 28 uur. Deze groepen geven veruit het vaakst hulp.

Mantelzorg

Gretha van der Veer van adviesbureau Jong en Veer adviseert met haar collega Heidi de Jong werkgevers hoe zij hun mantelzorgende werknemers kunnen ondersteunen. Vooral bij zorgorganisaties zien ze dat het aandeel mantelzorgers aanzienlijk hoger is dan in andere sectoren. ‘Daar zijn soms 1 op de 3 werknemers mantelzorger. In de zorg werken voornamelijk vrouwen. Zij zorgen van nature al graag voor anderen en pakken daardoor makkelijker de zorg voor een naaste op. In die sector voelen werkgevers en werknemers de pijn van overbelasting en ziekteverzuim al meer.’

Privé

‘Mantelzorg is helemaal niet ingebed in de werkcultuur’, zegt Van der Veer. Er is veel schroom en onwetendheid over het thema. ‘Maar weinig managers vragen tijdens een jaargesprek of hun collega thuis zorgt voor een ziek familielid. Dat is toch heel privé om te vragen. Werkgevers zijn bang dat er van alles op hen af komt waar ze niet direct een antwoord op hebben.’ Ook mantelzorgers durven het niet altijd te zeggen. ‘Ze denken: wat moet mijn werkgever ermee? Het is best lastig om te vertellen dat je partner bijvoorbeeld een verslaving heeft.’

Cultuur

Volgens Van der Veer is de eerste stap dus het bespreekbaar maken van het onderwerp. En dat geldt voor beide kanten: mantelzorgers kunnen er meer over praten en werkgevers kunnen een cultuur scheppen waarin dat kan. ‘Sommige werkgevers vragen bij het aanstellingsgesprek of de werknemer zorgt voor een ander. Misschien vertelt de werknemer het dan niet meteen, maar weet dan wel dat het onderwerp bespreekbaar is.’

Parkeerplaats

Is eenmaal alle informatie op tafel, dan zijn de oplossingen heel verschillend. ‘Soms is een werknemer al geholpen met een parkeerplaats in de buurt, zodat hij bij acute problemen snel naar huis kan. Voor een ander is het prettiger om 4×9 uur te werken in plaats van vijf dagen. Sommige werkgevers kunnen via de ziektekostenverzekeraar ook een cursus aanbieden over hoe mantelzorgers hun grenzen kunnen bewaken. Ook het bedrijfsmaatschappelijk werk of een steunpunt mantelzorg kan helpen wanneer mantelzorgers vastlopen, maar niet altijd is dat bekend.’

Energie

Iedere mantelzorger is weer anders, weet de adviseur. ‘De een is er uren in de week mee kwijt en krijgt er juist heel veel energie van, terwijl de ander met veel minder tijd het al heel zwaar heeft. Het is maatwerk, daarom heeft een algemene mantelzorgregeling geen zin.’

Zorgverlof

De mantelzorg is niet per se gebaat bij meer zorgverlof, waarschuwt Van der Veer. ‘Mantelzorgers werken vaak al minder uren. Als ze meer verlof nemen, zullen ze ook minder verdienen. Bovendien willen mantelzorgers vaak juist blijven werken.’ Oogluikend toestaan dat de mantelzorger regelmatig een uur eerder naar huis gaat, is geen goed plan. ‘De mantelzorger kan zich zo bezwaard en schuldig voelen naar andere collega’s. En er ontstaat onduidelijkheid. Wees liever duidelijk en zeg: Ik heb dit afgesproken met deze collega zodat hij of zij in staat is om voor iemand te zorgen.’

Vrouwen nemen al sinds jaren de meeste zorgtaken op zich. Het Verwey-Jonker Instituut onderzocht of door het verkorten van de formele werkweek de mannen misschien vaker de zorg voor kinderen, huishouden, mantelzorg en vrijwilligerswerk oppakken. Lees hier meer >>