‘In het afgelopen anderhalf jaar is een golf aan instellingen failliet gegaan die thuiszorg leveren. En nu gaat er wéér een instelling failliet.’ Het omvallen van zorginstellingen als Thebe, Pantein-Vivent, TSN, Diafaan, Solace en nu ook het ZorgBedrijf en Thuiszorg Noord-Holland betreft in totaal ongeveer 17.000 medewerkers en 60.000 kwetsbare mensen.

Bezuinigingen

Een oorzaak van deze faillissementen zijn volgens de FNV de bezuinigingen van gemeenten op de huishoudelijke hulp. ‘In december heeft de FNV een akkoord afgesloten met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) waarmee een groot deel van de bezuinigingen op de thuiszorg is teruggedraaid. Toch gaan veel gemeenten door met bezuinigen, wat betekent dat geld voor thuiszorg niet naar de thuiszorg gaat. Wrang is dat eerder al bleek dat gemeenten vorig jaar 360 miljoen hebben overgehouden op de huishoudelijke zorg en dat het geld er dus gewoon is, maar niet aan zorg wordt besteed. Daar komt bij dat dat de hoogste bestuursrechter in mei dit jaar heel duidelijk heeft gesteld dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de huishoudelijke zorg, maar dat vele gemeenten zich nog steeds niet aan de wet houden. Dit moet stoppen,’ aldus Dobbe.

Huishoudelijke hulp

Edward Ernst, woordvoerder van de VNG, vindt het niet terecht dat de FNV de schuld van de faillissementen deels in de schoenen van gemeenten schuift. ‘We betreuren het dat er een thuiszorgaanbieder failliet is gegaan. Dat is naar voor de medewerkers en de cliënten, maar we herkennen ons niet in het beeld dat de FNV schetst dat dit de schuld is van de gemeentelijke bezuinigingen op de huishoudelijke hulp.’

Doorstart

Volgens Ernst zijn er genoeg aanbieders voor huishoudelijke hulp die het wél redden. ‘Een aanbieder is zelf verantwoordelijk voor het management , voor het offerte beleid en voor het afsluiten van contracten met gemeenten. Er zal moeten worden onderzocht wat de oorzaken zijn dat het bedrijf failliet is gegaan. Dat onderzoek zal mede bepalen of er een doorstart mogelijk is of dat andere aanbieders bereid zijn personeel en cliënten over te nemen. De VNG wil daar niet op vooruitlopen. Daarbij staat de veertig procent bezuiniging die het rijk op de huishoudelijke hulp heeft toepast nog onverkort overeind. Deze bezuiniging leidt er in het algemeen toe dat er minder uren huishoudelijke hulp door gemeenten kunnen worden ingekocht dan voor 2015 en dat heeft gevolgen voor de thuiszorgmarkt. Bij minder vraag, daalt het aantal aanbieders.’

Huishoudelijke hulpen accepteren steeds vaker zwart werk bij een gebrek aan een formeel alternatief. Dat concludeert pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM naar aanleiding van een onderzoek onder 6977 leden. Lees meer >>

Jeugdwet

Bovendien stelt Ernst dat het niet vreemd is dat er in 2015 geld overbleef in de Wmo. ‘Dat heeft te maken met het feit dat er in 2015 een aantal nieuwe taken vanuit de Awbz naar de Wmo zijn gegaan. Bij grote stelselwijzigingen waarin alle partijen hun weg moeten vinden in de nieuwe verhoudingen, is het niet ongebruikelijk dat er aanvankelijk geld overblijft. De ervaring leert dan wanneer alle partijen gewend zijn aan de nieuwe verhoudingen en de gemeenten hun beleid verder ontwikkelen, er vaak sprake is dat de gemeente er eigen geld in gaat steken. Bovendien zijn de budgetten voor de drie wetten in het sociale domein geen geoormerkte budgetten. Gemeenten kunnen ermee schuiven. Bekend is dat gemeenten in 2015 vaak een tekort hadden op de budgetten van de Jeugdwet en de Participatiewet.’

Initiatieven

Tot slot laat de woordvoerder weten dat er hard gewerkt wordt aan de ontwikkeling van nieuwe initiatieven, zoals ook is afgesproken met het ministerie en de sociale partners. ‘De algemene maatregel voor bestuur (AMvB) voor thuisondersteuning is aan de tweede Kamer voorgelegd en zal vermoedelijk  per 1 januari 2017 van kracht worden. Ook zal er een Wmo Kamer worden opgericht. Deze gaat in september van dit jaar van start. Tevens zijn gemeenten druk bezig  om hun beleid aan te passen als dit nodig is. Overigens hebben de uitspraken van de bestuursrechter waar mevrouw Dobbe over spreekt, niets te maken met het faillissement van deze thuiszorgorganisatie. De FNV verbindt deze zaken ten onrechte.’