Buurthuizen zijn bezig met een comeback. In deze editie van Zorg+Welzijn onderzoeken we de revival van het buurthuis met bijbehorende opbouwwerk, dat 100 jaar bestaat. We lopen mee met wijkinitiatieven in Amsterdam Nieuw-West en Oudewater. Podcastmaker Geert Vlieger duikt in de wereld van buurthuizen. Daarnaast hoor je van experts waarom trauma’s voorzichtig besproken moeten worden, en vertelt schrijver Murat Isik hoe hij de vuile was van zijn jeugd naar buiten bracht – met literair succes.
De samenleving wordt steeds meer individualistischer en daarom zijn buurthuizen belangrijker dan ooit en daarmee ook de verbonden buurtopbouwwerker. Maar hoe zien de cijfers er eigenlijk uit met betrekking tot dit onderwerp? De antwoorden op deze vraag geven we hier.
Als professional wil je jezelf ontwikkelen. Zorg+Welzijn tipt je in elk magazine een boeiende podcast, een indrukwekkend boek en een interessante serie. Waar laat jij je door inspireren?
Het ravijnjaar lijkt niet 2026 maar 2028 te worden, maar hangt nog steeds als een zwaard van Damocles boven het hoofd van gemeenten. Tegelijk wordt de samenleving steeds individualistischer.
In 2010, dus alweer 15 jaar geleden, mocht ik, in opdracht van zorginstelling Kwintes, verhalen maken voor een boek over het Trefpunt in De Bilt.
Een enorme omslag vindt plaats in Oudewater: de gemeenschapszin, dat gevoel van verbondenheid, wordt teruggebracht. Familieleden en vrijwilligers zijn nauw betrokken, zorg- en hulpverleners werken met de handen op de rug. Journalist Jessica Maas en fotograaf Daphne Lucker namen een kijkje.
Cliënten tegenkomen in de kroeg of in de supermarkt: als sociaal werker binnen een kleine gemeenschap kan het voorkomen dat je ze ook in je privéleven tegenkomt. Dit kan verschillende dilemma’s veroorzaken, bijvoorbeeld wanneer je een cliënt die beweert afgekickt te zijn, onder invloed tegenkomt op het dorpsfeest. Hoe ga je hiermee om?
In Amsterdam Nieuw-West ging het vorig jaar kort voor en na Ajax – Maccabi Tel Aviv vreselijk mis. Maar ondanks frustraties onder jongeren loopt het er zelden écht uit de hand, weet Serfanim Uysal, directeur van bewonersorganisatie Eigenwijks. Daar heeft het opbouwwerk een grote rol in.
De voetbalkantine wordt ontdekt: steeds meer clubhuizen worden omgebouwd tot buurthuis. Waarom dat een mooie ontwikkeling is, legt redacteur en voetballiefhebber Edward Doelman in dit essay graag uit. ‘Zo ontstaat een extra sociaal weefsel dat mensen met elkaar blijft verbinden.’
Een bijzondere vriendschap met buurvrouw Roos, Kees die verliefd is op zijn fiets en Peter die denkt dat hij de Messias is: in de online serie Pieters buren komt het allemaal voorbij. ‘Al lijken de verschillen nog zo groot, als je écht op zoek gaat naar overeenkomsten tussen jezelf en de ander, dan zul je ze altijd vinden.’
Als een ouder tactieken gebruikt om een kind (na een scheiding) te vervreemden van de andere ouder, is er sprake van ouderverstoting. Hoe herken je zo’n situatie? ‘Op het moment dat er “ouderverstoting” wordt geroepen, verstart iedereen in plaats van te onderzoeken wat er precies aan de hand is.’
Gemeenschappen versterken staat hoog op de agenda in welzijnsland. Maar wat betekent het om mét buurtbewoners te werken en niet voor hen? Communitybuilder Birgit Oelkers deelt 6 hardnekkige misverstanden over community building en geeft praktische tips over hoe het wél lukt.
Je cliënt heeft gedragsproblemen en moeite met slapen. Ervaringen uit het verleden zijn daarvan misschien de oorzaak. Hoe herken je of er van trauma sprake is?
Noa van Hagen (24) is een begrip in jeugdzorgland. Tot haar 18e verblijft ze in de jeugdzorg, waar ze zich niet gehoord en gezien voelde. Nu is ze bestuurder van steunpunt Avalon. ‘Jongeren willen écht gezien worden, vanuit respect, compassie en geduld. Niet weggestopt in een isoleercel.’
De contactfunctie in de wijk keert terug. Dat constateert Thijs van Mierlo, die na bijna 9 jaar gaat afzwaaien als directeur van LSA, het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners. Hij neemt juist nu een revival van het opbouwwerk waar, maar geeft tegelijkertijd een waarschuwing af. ‘Ik hoop niet dat dit slechts tijdelijk is.’
Het ravijnjaar, gedoe om het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming en een eigen bijdrage in de jeugdzorg; soms zie je als sociaal werker door de bomen het bos niet meer. Nu de stofwolken van de voorjaarsnota zijn opgetrokken, praat Zorg+Welzijn je in een kort overzicht bij. Wat is voor jou handig om te weten?
Zo veel mogelijk kinderen en jongeren in beweging brengen. Daar zorgen buurtsportcoaches in Arnhem samen met jongerenwerkers van de maatschappelijke organisatie Rijnstad voor. Zorg+Welzijn nam een kijkje tijdens een oud-Hollandse spelletjesmiddag voor kinderen uit de wijken Het Arnhemse Broek en het Spijkerkwartier. ‘Voor ieder kind één koffiefilter met popcorn.’
Een nieuwe vaste rubriek in het magazine van Zorg+Welzijn en op zorgwelzijn.nl: de lezersvraag. In elk blad bespreken we 1 specifieke vraag van een sociaal werker. Een expert geeft aan de hand van jouw casus advies.
Hij trok zich terug als kind. Was stil, beleefd, volgzaam. Een gevolg van opgroeien in een onveilige wijk, in een onveilig gezin. Loskomen van zo’n jeugd is niet eenvoudig, weet Murat Isik, schrijver van Wees Onzichtbaar, waar hij meerdere literatuurprijzen voor won. ‘Ik móest die vuile was buiten hangen.’
Wat kunnen meerdere generaties buurtwerkers van elkaar leren? En was vroeger inderdaad alles beter? Drie buurtwerkers/jongerenwerkers over buurthuizen van 25 jaar geleden en nieuwe wensen van gemeenten. Maar vooral over hoe magisch hun ambacht is en blijft.
Mariëlle Dekker, directeur van Augeo Foundation, zag in Sint Maarten dat Nederland nog heel wat kan leren als het gaat om een veilige opvoeding voor kinderen. Bijvoorbeeld over de preventie-stap in de meldcode van Sint Maarten.
Gesprekken met mantelzorgers zijn vaak heel teer. ‘Het zijn zulke emotionele situaties. Daar moet je als hulpverlener in kunnen meebewegen op een stevige, betrouwbare manier’, vertelt Froukje Weidema, dialoog-expert en ethicus. Zij deelt praktische tips over hoe je als hulpverlener een goed gesprek voert. Zo is de opening van een gesprek al essentieel.
Voor onze vijfdelige podcast ‘Het buurthuis bestaat niet meer’ liep podcastmaker Geert Vlieger mee in de wereld van buurthuizen en wijkcentra. Op locatie sprak hij de aanjagers en bezoekers van bijzondere buurtinitiatieven en legde dit vast in een ontroerende en inspirerende podcastserie. Wat viel hem vooral op?
