Een ontwikkeling die in de beschreven trend past, is het inzetten van ervaringsdeskundigen als onderzoeker. Onderzoeksbureaus als het Centrum voor cliëntervaring en Meetellen doen dat. Meetellen is een sociale firma i.o. met een team van ervaringsdeskundigen en een stedelijk onderzoekspanel. De coördinator is in dienst, teamleden zijn ervaringsdeskundig en werken als vrijwilliger. Zij worden goed geschoold in onderzoeksvaardigheden als onbevooroordeeld waarnemen, interviewen, analyseren, rapportages maken.

Sommige teamleden hebben een relevante hogere sociale opleiding waardoor ze al onderzoeksvaardigheden meebrengen. Mensen uit de doelgroep zelf worden dus getraind om onderzoekstaken te vervullen en kunnen mogelijk doorstromen naar een functie binnen Meetellen of daarbuiten. Door deze aanpak is Meetellen ook goed voor het zelfvertrouwen van de deelnemers en een herstelactiviteit op zich. En het biedt uitdagende activiteiten in het kader van activering en re-integratie.

Onderzoek via een ervaringsdeskundig bureau heeft allerlei voordelen: beter inzicht in en begrip voor de problematiek van verschillende groepen kwetsbare burgers en het kennen van hun taal, de juiste vragen op een passende manier kunnen stellen, en voldoende deelnemers uit de gewenste doelgroepen kunnen bereiken en motiveren tot deelname.

Meetellen is er echter niet om problemen van onderzoekers op te lossen (zoals een gemis aan voldoende respondenten) of een vinkje te kunnen zetten bij social-returneisen bij een aanbesteding. Alleen voor onderzoekers die bereid zijn anders te werken en opdrachtgevers die iets meer willen dan de standaard tevredenheidsonderzoeken is Meetellen een goede partner. ‘Voor wie het echt wil weten’ is hun motto.

Opdrachtgevers kunnen Meetellen inzetten voor opdrachten of onderdelen daarvan. En dan liefst helemaal aan de start, wanneer eventuele aanpassing van de opzet nog mogelijk is. Dat zorgt voor meer continuïteit in het werk van de ervaringsdeskundigen dan bij in dienst nemen van een ervaringsdeskundige voor de duur van het project in het kader van een social-returnverplichting. Opdrachtgevers zijn bovendien soms (vaak onterecht) bang voor uitval van een ervaringsdeskundige.

Een ervaringsdeskundig onderzoekbureau garandeert goede begeleiding en borgt de kwaliteit van de uitvoering. Dat kan in de toekomst hopelijk in heel Nederland: in verschillende gemeenten worden al concrete stappen gezet om de methode in te zetten. Gedroomd toekomstbeeld van de organisatie is een sociale coöperatie waarin ervaringsdeskundige medewerkers met voldoende onderzoekservaring en scholing ook naar betaald werk kunnen doorgroeien en zelf eigenaar worden van Meetellen..

Saskia Andriessen is zelfstandig onderzoeker bij Andriessen Arbeidsparticipatie en geïnteresseerd in ervaringsdeskundigheid. Esmeralda van der Naaten is projectleider en onderzoeker bij meetellen en stichting de Omslag, tevens kwartiermaker voor het Amsterdams Netwerk Ervaringskennis.

Noten

1. De kloventheorie zoals beschreven in In vrije val, Bart De Myttenaere. Manteau, 2003.
2. Zie bijvoorbeeld Weerman e.a. Professioneel inzetten van ervaringsdeskundigheid. Boom, 2019.
3. Stichting De Omslag is een onafhankelijke, ideële project- en netwerkorganisatie voor vraagstukken op het gebied van participatie en werk en is de spil voor een groot aantal organisaties in de ggz, maatschappelijke opvang, verslavingszorg, gehandicaptenzorg, welzijn en onderwijs.