Klaske Glashouwer is bijzonder hoogleraar eetstoornissen bij jeugdigen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is ze werkzaam als behandelaar bij Accare, organisatie voor jeugd-ggz. We leven op dit moment in een cultuur waarin bijna iedereen bezig is met zijn/haar lijf en levensstijl, zegt Glashouwer. En eten en drinken horen daar ook bij. Welke repen moet je nemen, zijn eiwitshakes goed voor je en zo ja welke dan?

‘Vooral op social media is daar heel veel informatie over. Mede daardoor lijken steeds meer mensen extreem eetgedrag redelijk normaal te vinden. De meeste mensen die zo fanatiek met hun dieet bezig zijn hebben, gelukkig, natuurlijk geen eetstoornis. Maar die normalisering maakt wel dat het versterken van vroegsignalering van eetstoornissen nog belangrijker is geworden’, benadrukt Glashouwer.

Congres Eetstoornissen

Op het Congres Eetstoornissen op 30 januari 2026 geven dagvoorzitter Glashouwer en andere deskundigen daarom praktische handvatten aan professionals om eetstoornissen beter te herkennen en (vermoedens van) eetstoornissen te bespreken. Hoe maak je het onderscheid, dus hoe zie je of je cliënt gewoon gezond aan het afvallen is, en wanneer zou je misschien wel aan anorexia nervosa moeten denken?

Enorm taboe

Bij dat voorbeeld wil Glashouwer ook meteen een stereotype beeld over eetstoornissen doorprikken. ‘We hebben het niet alleen over graatmagere meiden. Ook juist mensen met een gezond gewicht of overgewicht kunnen last hebben van een eetstoornis. En er ligt een taboe op jongens en mannen met een eetstoornis. Als je iets niet verwacht is het moeilijker om te herkennen, dus dat is al belangrijk om je te realiseren, dat het ook bij die groepen voorkomt.’

Cliënten schamen zich in stilte

En juist bij mensen die prima op gewicht zijn, of misschien overgewicht hebben, valt een eetstoornis minder snel op. Zij schamen zich vaak in stilte, legt Glashouwer uit. ‘Want aan mensen die heel mager lijken wordt nog wel de vraag gesteld of het wel goed met hen gaat. Mensen aan wie je niks ziet krijgen die vraag niet zo snel. Zij kunnen daarom jarenlang ergens mee rondlopen zonder dat iemand enig idee heeft wat er aan de hand is. De stap naar hulp is dan soms dus ook nog groter.’

Negatieve spiraal

Zo zijn er ook heel wat volwassenen met een eetbuistoornis. Zij hebben geen controle meer over hun eten, ze hebben een niet te stoppen drang om veel te eten in korte tijd. Ze voelen zich er heel rot over als ze weer zo’n eetbui hebben gehad. Maar veel eten kan weer een manier zijn om met hun emoties om te gaan. Dan raken ze dus verzeild in een negatieve spiraal.

Verschillende soorten eetstoornissen

Goed om te weten is dat eetstoornissen vaak ontstaan uit een complex samenspel van aanleg, psychische problemen, omgevingsfactoren, en andere omstandigheden. Kijk dus altijd zorgvuldig naar de persoon als individu en wat er bij hem/haar speelt, zegt Glashouwer. ‘Wat maakt nou dat eten en dat lijf zo ontzettend belangrijk zijn geworden voor je cliënt?’ Een eetstoornis kan een belangrijke functie hebben voor iemand, zoals het bieden van controle, focus en emotieregulatie.

Eten vermijden na een trauma

Vooral mensen met eetstoornissen als anorexia en boulimia denken heel negatief over hun eigen lichaam. Maar er zijn ook andere soorten eetstoornissen waarbij geen sprake is van een verstoord lichaamsbeeld. Iemand met een vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis heeft bijvoorbeeld heel weinig interesse in eten of vermijdt eten, maar dan vanwege de textuur, smaak of kleur. Dit kan door een traumatische gebeurtenis komen.

Rol sociaal werkers bij eetstoornissen

Hoe kun je dan eetstoornissen zelf beter signaleren en bespreken? Aan sociaal werkers adviseert Glashouwer om vooral te proberen van eten en drinken een zo normaal mogelijk gespreksonderwerp te maken. ‘Als je ziet dat iemand vermoeid is, vraag je vast naar hoe iemand geslapen heeft. Zo normaal zou vragen naar eten ook mogen zijn. Het is ontzettend belangrijk dat iedereen kan ervaren dat het een veilig onderwerp is om te bespreken.’

Gerichter doorvragen

Daarnaast kan het helpend zijn om zelf hardop te benoemen dat je weet dat als mensen zich niet goed voelen, dit ook invloed heeft op hoe en wat ze eten. En om vervolgens te verkennen of je cliënt daar inderdaad veel mee bezig is. Heeft hij of zij bijvoorbeeld het moeilijk met al die ‘perfecte’ lichamen op Instagram? Volgt hij of zij veel influencers die strenge diëten promoten? Ben je er veel mee bezig in je hoofd, roept eten angst bij je op? En vervolgens kun je gerichter doorvragen, zegt Glashouwer, over wat iemand dan precies eet en hoe.

Eetstoornis op tijd signaleren

Tot slot: het is heel hip om veel met eten en levensstijl bezig te zijn. En vaak gaat dat ook heel goed, wil Glashouwer nog wel benadrukken. Alleen zijn er ook jongeren en volwassenen die zich laten meeslepen. Probeer daarvoor een radar te ontwikkelen.

‘Het is echt belangrijk om op tijd het eruit te pikken wanneer het met iemand niet goed gaat. Want als je obsessief met eten bezig bent en je dus niet meer vrij bent om te kiezen wat je eet, kan het moeilijk zijn om hier zelf uit te komen. Je wilt een eetstoornis op tijd signaleren en iemand helpen om te voorkomen dat het probleem chronisch wordt. Er gericht naar vragen en de drempel verlagen om het te bespreken, dat is al enorme winst.’