De gemeente betrekt burgers bij het maken van participatiebeleid door te overleggen met verschillende raden. Deze raden (bijvoorbeeld de Wmo-raad, de Jeugdraad, de Wsw-raad of de Wwb-raad) volgen de beslissingen van de gemeente, stellen vragen en brengen advies uit aan de gemeenten. Zij vertegenwoordigen verschillende groepen: jongeren, ouderen, mensen in een sociale werkvoorziening, mensen in de bijstand, mensen met een beperking.

Decentralisatie

Door de decentralisaties verandert de situatie voor adviesraden. Gemeenten krijgen te maken met nieuwe doelgroepen (jeugdigen en hun ouders, mensen met een arbeidsbeperking en cliënten uit AWBZ-instellingen) en nieuwe wetten (de nieuwe Wmo, de Participatiewet en de Jeugdwet). ‘Mensen willen met alle liefde meedenken, vaak gebaseerd op eigen ervaringen en op een bepaald terrein’, zegt Sok. Maar iemand in de bijstand die nu bijvoorbeeld in de Wwb-raad zit, krijgt straks te maken met een combinatie van nieuwe wetten en daardoor met een veel bredere doelgroep. ‘Dan wordt er in jouw raad niet alleen naar de bijstand gekeken maar ook naar andere situaties. En daar ligt misschien niet je ervaring en motivatie.’

De Wmo-raden zien dat de belangen van sommige doelgroepen beter behartigd worden dan die van andere. De gemeente moet ook via andere wegen dan de Wmo-raden op zoek gaan naar wat de Wmo-gebruiker wil. Vooral de doelgroepen van de maatschappelijke opvang, de OGGz en de verslavingszorg hebben bijzondere aandacht nodig, zo blijkt uit onderzoek. Lees hier meer >>

Achterban

Kun je bijvoorbeeld de Wsw-, Wwb- en de Wmo-raad dan eenvoudigweg samenvoegen? En wordt die raad dan twee keer zo groot? En is dat werkbaar? Dat zijn de vragen die nu spelen als het gaat om medezeggenschap, volgens Sok. En ook vragen die aan de orde komen tijdens de werkconferentie ‘De toekomst van cliëntenparticipatie’ op 23 september.  ‘Een te grote raad is onwerkbaar, maar de raad moet ook niet te klein zijn, want ze moet wel een brede achterban vertegenwoordigen. We moeten voorkomen dat er constructies ontstaan die het doel van cliëntenparticipatie helemaal voorbij schieten.’

Mantelzorg

Sok wil niet beweren dat we moeten afstappen van een radenstructuur. De kracht van deze raden is volgens haar dat cliëntenparticipatie wel een vaste plek houdt in de ontwikkeling van beleid. Tegelijk is het grote zorgpunt het contact met de achterban. ‘Dat is altijd al lastig geweest. Mantelzorgers kunnen geen tijd vrijmaken om in een raad te zitten, voor mensen met een beperking is het vaak te ingewikkeld en jongeren staan niet te springen om regelmatig te vergaderen.’ Daardoor ziet Sok steeds vaker ex-wethouders of ex-directeuren in een adviesraad terug, die zich makkelijker in het systeem van de gemeente kunnen bewegen. ‘Een raad wordt voor burgers dan al snel onderdeel van de gemeente in plaats van de samenleving.’

Uitdaging

Dat is een van de uitdagingen van cliëntenparticipatie, weet de adviseur. ‘Ben je te veel met beleid bezig, dan verlies je misschien de achterban uit het oog. Maar heb je weinig kennis van hoe beleid werkt, kun je je achterban niet goed vertegenwoordigen.’

Pannelsessie

Gemeenten en burgers moeten volgen Sok geen genoegen nemen met alleen een raad als het gaat om burgerparticipatie. ‘Kijk ook naar andere vormen die een raad kunnen voeden met informatie. Betrek de achterban door bijvoorbeeld panelsessies te houden of themacafé’s. Dan zie je echt waar burgers mee te maken krijgen. Dat wordt al wel gedaan, maar vaak eenmalig.  Wat doe je als ambtenaar met deze informatie? Dat vraagt om creativiteit.’

Heb je Zorg + Welzijn magazine al eens gelezen? Blader hier een van onze nummers door >>
En we hebben een mooi aanbod voor je: nu meer dan 40% korting op een abonnement >>