Aan de slag met armoede en schulden heet de publicatie van Movisie. Het is een actieplan voor gemeenten, wijkteams en maatschappelijke organisaties ‘Om te checken of de manier waarop je werkt, ook effectief is’, zegt Christine Kuiper, adviseur bij Movisie en auteur van de publicatie. ‘Je gebruikt het actieplan als een spiegel: om te ontdekken wat goed werkt in de gekozen aanpak en wat er beter kan.’

Armoede

Enkele cijfers: ruim de helft van de arme Nederlanders verkeert drie jaar of langer in armoede. Dat zijn 600.000 Nederlanders, berekende het SCP voor 2016. Ongeveer de helft van de mensen die langdurig arm zijn, bestaat uit werkenden. Hun aandeel is sinds 2005 gegroeid van ruim veertig naar ruim vijftig procent. Veertig procent van de huishoudens kampt met betalingsachterstanden, volgens het Nibud. Gezinnen met twee kinderen op bijstandsniveau komen structureel 50 euro per maand te kort om alle noodzakelijke uitgaven te betalen. Eén op de negen kinderen groeit op in armoede.

Wijkteam

Kuiper heeft de Wat werkt dossiers van Movisie over armoede en schulden vertaald naar concrete stappen, waar professionals en beleidsmakers in de praktijk mee aan de slag kunnen. Kuiper: ‘Voor professionals in wijkteams en gemeenten is het belangrijk effectief te werken. Toegankelijke en direct toepasbare kennis helpt hen daarbij. Inzetten op een stevig, integraal netwerk van partijen zodat niemand tussen wal en schip valt, is een belangrijk werkzaam element. Vul het dus in met belangrijke partijen uit jouw gemeente. Zo leer je elkaar kennen en weet je wat je van elkaar kunt verwachten. Je moet immers kunnen vertrouwen op professionaliteit van je partners. Zodat je weet dat bij verwijzing van cliënten één en ander goed wordt opgepakt.’

Op dinsdag 3 april vindt het Zorg+Welzijn congres Armoede en Schulden Doorgrond plaats. Deskundigen als Pieter Hilhorst en Nadja Jungman spreken hier over de armoede-aanpak en ‘stress-sensitieve dienstverlening’. Er zijn diverse workshops waar professionals goede voorbeelden uit de praktijk van de aanpak van armoede en schulden presenteren. Meer informatie of aanmelden >>

Transformatie

De transformatie geeft gemeenten en wijkteams de mogelijkheid om het beleid te veranderen op het gebied van armoede en schulden. De focus moet volgens Christine Kuiper liggen op een positief mensbeeld van mensen die moeten dealen met complexe regels van uitkerings- en schuldregelingen.  ‘Hoe meer regels, hoe meer fouten mensen kunnen maken. Je kunt zeggen dat deze mensen frauderen als ze de regels niet tijdig volgen. Je kunt ook zeggen: Hoe kunnen we u helpen om deze formulieren goed in te vullen?.’

Stress verminderen

Het actieplan Aan de slag met armoede en schulden helpt professionals om hun beleid en hun werkwijze na te lopen: vermindert de werkwijze de stress bij mensen met – beginnende – schulden of verhoogt het juist die stress? Volgens Kuiper een belangrijk aandachtspunt: ‘Uit onderzoek blijkt dat het IQ van mensen in armoede met 13 punten afneemt. De mogelijkheden om te plannen en te organiseren nemen af. Mensen gaan irrationele dingen doen, zoals impulsinkopen om een kort geluksmoment te hebben. Dat maakt hun situatie niet beter.’

Gemeente neemt de regie

Wie moet in actie komen om de werkwijze van professionals en instanties te verbeteren? ‘De gemeente moet de regie nemen’, zegt Kuiper. ‘Professionals hebben ruimte nodig om de werkwijze te checken en met een vernieuwende aanpak van schulden te kunnen experimenteren. Er zijn zeker al koploper-gemeenten die dat doen. Het zou mooi zijn als ook andere gemeenten deze effectieve voorbeelden zouden oppakken. Het actieplan helpt daarbij. Door in te zoomen op: dit doen we, wat werkt goed en minder goed en wat kun je nog meer doen?’