Heb je ook zo’n hekel aan die BN’ers die zich op tv sociaal voordoen, vervolgens per Porsche naar hun villa scheuren en thuis klagen dat ze het weer zo zwaar hebben gehad? Onlangs promootte de familie Meiland in een talkshow hun nieuwe programma over leven op bijstandsniveau. De familie werd toen geconfronteerd met twee vrouwen die echt al jaren van de bijstand moeten rondkomen. Ik heb zelden zo’n tegelijk aangrijpend, beschamend en onthullend televisiefragment gezien.

Stofzuiger

Over die Meilandjes is al veel te veel geschreven. Deze column is een ode aan een van die twee vrouwen, de Tilburgse uitkeringsgerechtigde Hanny Heuvelink. Vorig jaar viel ze al op dankzij een ontwapenend televisieoptreden bij Op1. Ze vertelde over haar leven als uitkeringsgerechtigde en welke vernederingen zij moest ondergaan bij de sociale dienst toen haar stofzuiger kapot ging. Kort daarna analyseerde socioloog Thomas Kampen in de Movisie Participatielezing 2021 wat er mis gaat in de bijstand. Hij nam het verhaal van Hanny als voorbeeld van hoe de menselijke maat in de bijstand uit beeld kan raken. Zijn scherpe en aangrijpende Participatielezing kreeg zo veel waardering dat Uitgeverij Van Gennep de lezing als essay uitgaf. De titel: ‘De stofzuiger van Hanny’.

Systeem is rot

Natuurlijk vroegen we daarvoor om toestemming aan Hanny. Geen probleem, ze vond het geweldig! Ik mocht haar er ook best over interviewen. Ze vertelde me dat haar leven een rollercoaster was geworden. Ongezouten en met Twentse humor legde ze voortaan aan iedereen uit waarom het systeem rot was en wat er moest veranderen. Aan journalisten, aan sociaal werkers, aan wetenschappers, aan Kamerleden. Het boek van Thomas, met ook haar naam erop, nam ze overal mee naartoe. Zij zorgde als ware Movisie-ambassadeur dat het door gemeenteraadsleden werd gelezen en in de universiteitsbibliotheek in Tilburg terecht kwam. Zelfs toen een talkshowcrew vanwege corona niet bij haar binnen mocht filmen, zette Hanny het boekje goed in het zicht in het raamkozijn. En toen liep ze bij een bezoek aan de Tweede Kamer in Den Haag premier Rutte tegen het lijf…

Participatiewet

Hanny: ‘We liepen op het Binnenhof en hoorden: “Daar komt ie.” Maar we konden niet zien wie het was. En toen kwam Rutte ineens de hoek om. Hoe ik het gedaan heb, weet ik serieus waar niet, maar ik stond voor hem en we hebben “geëlleboogd” en ik heb toen daadwerkelijk tegen hem gezegd: “Sorry meneer, maar ik weet eigenlijk niet wie u bent want ik heb eigenlijk helemaal geen actieve herinnering aan u.” Hij zei tegen mij: “Ik herken u wél.” Ik dacht: dat zeg je ook maar zo, maar later bleek dat televisiefragment van Op1 is vertoond in de Eerste en de Tweede Kamer toen de Participatiewet werd behandeld. Dus’, lachend ‘als het in Den Haag nu over de Participatiewet gaat, gaat het over de stofzuiger van Hanny.’

Participatielezing

Ik ben benieuwd wat er gebeurt na de Participatielezing 2022 van Tim ’s Jongers op 25 maart. Al zo’n 750 mensen hebben zich aangemeld, maar je kunt er nog bij.

Paul van Yperen is communicatieadviseur bij Movisie.