Of iemand met dementie nog kan blijven autorijden hangt van veel factoren af. Allereerst belangrijk: is de diagnose dementie echt vastgesteld door een arts? Wie wil weten of sprake is van dementie, gaat het beste eerst naar de huisarts. Vervolgens kan de huisarts indien nodig verwijzen naar een specialist. Onderstaande regels over autorijden bij dementie gelden dus bij een vastgestelde diagnose dementie.

Blijven autorijden bij dementie? Eerst zorgvuldig bespreken

De arts en mensen in de omgeving van de cliënt met dementie kunnen helpen beoordelen of de cliënt nog veilig de weg op kan. Bij twijfel is het verstandig om even niet te rijden en eerst met de arts te overleggen, adviseert het CBR.

Verzekering keert misschien niet meer uit bij dementie

Sommige verzekeraars keren niet meer uit als iemand met dementie bij het autorijden een ongeluk veroorzaakt. Ook niet als wel alle regels zijn gevolgd voor het behouden van het rijbewijs. Het is dus verstandig in de verzekeringspolis op te zoeken wat de voorwaarden zijn.

Gezondheidsverklaring invullen

Verloopt het rijbewijs en is de cliënt tussen de 70 en 75 jaar oud? Dan krijgt hij/zij bij het verlengen een rijbewijs voor maximaal 5 jaar. Alle 75-plussers moeten een Gezondheidsverklaring invullen, dus ook als er geen sprake is van dementie. Ook als de cliënt jonger is en dementie is vastgesteld is het bij twijfel over autorijden verstandig het CBR om advies te vragen. Dat gebeurt dan ook via een Gezondheidsverklaring.

Zo’n Gezondheidsverklaring moet ingevuld worden via het CBR, online (aangeraden want sneller) of per post. Het CBR waarschuwt op haar eigen website voor misleidende websites. ‘Er zijn meerdere misleidende websites actief die beweren hulp te bieden bij het kopen van een Gezondheidsverklaring of het invullen daarvan. In werkelijkheid moet u daarna alsnog naar de website van het CBR voor de echte Gezondheidsverklaring. Hierdoor verdubbelen de kosten. Regel de Gezondheidsverklaring altijd veilig via de website van het CBR.’

Wanneer een Gezondheidsverklaring invullen? In ieder geval 4 maanden vóór het rijbewijs verloopt, maar bij dementie beter 5 maanden ervoor, want een arts bezoeken is waarschijnlijk nodig. De Gezondheidsverklaring invullen kost €44,50. Binnen 4 weken geeft het CBR antwoord. Bij dementie is dat antwoord eigenlijk altijd dat de cliënt naar een arts moet.

Onderzoek door arts: wanneer autorijden bij dementie?

Alzheimer Nederland geeft hierover informatie op haar website dementie.nl, een website met informatie speciaal gericht op mantelzorgers van mensen met dementie.

‘Het CBR controleert de gezondheidsverklaring en nodigt je uit voor een gesprek met een arts. Deze arts zal vragen stellen om te kijken hoe het met de gezondheid gaat. De arts bepaalt ook hoe ernstig de dementie is. Dat doet hij of zij met de ‘Clinical Dementia Rating’ (CDR). Deze ‘Clinical Dementia Rating (CDR)’ is een schaal van 0 tot 3.

Volgens de wet mag je niet meer rijden met:

• uitslag 2 of 3 (matige tot ernstige dementie)

Volgens de wet mag je mag je misschien nog rijden met:

• uitslag 0,5 (zeer lichte dementie)
• uitslag 1 (lichte dementie)

Maar let op:

• Met uitslag 0,5 (zeer licht) of 1 (licht) mag je niet zomaar blijven rijden. Pas als je rijgeschikt bent. Dat weet je na het doen van een rijtest. De uitslag van die rijtest moet positief zijn.
• Je kunt niet zelf een rijtest aanvragen. Je hoort van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen of je een uitnodiging krijgt voor een rijtest.
  Ook met zeer lichte of lichte dementie mag je niet meer rijden voor je werk. Als je mag blijven rijden, geldt dit alleen voor privéritten.
• Als je rijgeschikt bent, krijg je alleen het rijbewijs binnen Groep 1. Hieronder vallen motor (A), auto (B) en tractor (T).

Heb je een recent onderzoeksrapport van de geriater of neuroloog waarin de Clinical Dementia Rating (CDR) staat? Stuur dit dan mee met de gezondheidsverklaring. Als je een recent rapport hebt, hoeft je mogelijk niet opnieuw naar een arts die de keuring doet.

Je mag het onderzoek ook laten doen door de eigen geriater, neuroloog, specialist ouderengeneeskunde of (geronto)psychiater. Vraag bij het ziekenhuis na of dit kan. Want niet iedere specialist wil dit onderzoek doen bij zijn eigen patiënten. Een huisarts mag geen Clinical Dementia Rating vaststellen voor het CBR.’

Hier staat een filmpje van het CBR over hoe een rijtest bij dementie verloopt 

Rijbewijs bij dementie is meestal voor 1 jaar

In dat jaar is het natuurlijk belangrijk alert te blijven; de situatie kan bij dementie snel veranderen waardoor iemand zich (nog) minder zeker in een auto gaat voelen.

Als iemand niet meer rijgeschikt is, mag diegene van de wet nog wel in een brommobiel of op een bromfiets rijden. Maar het CBR raadt dat niet aan. ‘De redenen dat autorijden onveilig is voor u, gelden ook voor het rijden met een brommobiel of bromfiets. Daarom adviseren we u om naar andere vervoersmiddelen te zoeken’, aldus het CBR tegen mensen met dementie die niet rijgeschikt zijn.

Verzekering inlichten over nieuwe rijbewijs

De verzekeringsmaatschappij moet een kopie van het nieuwe rijbewijs krijgen, plus de brief van het CBR. En het is verstandig een schriftelijke reactie van de verzekeraar te vragen, stelt Alzheimer Nederland, om bij een eventuele aanrijding aan te kunnen tonen dat de verzekeraar op de hoogte was van het feit dat de bestuurder dementie had en de procedure voor het rijbewijs had doorlopen.

Meer informatie over autorijden bij dementie

Meer informatie over autorijden bij dementie vind je bij Alzheimer Nederland en het CBR. Let op: behalve de Gezondheidsverklaring moet de cliënt mogelijk meer zelf betalen, zoals de medische onderzoeken, kosten voor huur van een lesauto bij de rijtest en pasfoto’s voor het rijbewijs. Hier staat meer informatie over de kosten bij rijbewijskeuringen.