Beste redactie van Zorg+Welzijn,
Ik begeleid een gezin waarvan vader Martin (niet zijn echte naam) beginnende dementie heeft. Hij gaat graag alleen naar het dorp, voor boodschappen. Maar het is al een paar keer gebeurd dat hij verdwaalde. Nu willen zijn vrouw en kinderen dat hij een smartwatch gaat dragen met een GPS-tracker, zodat zij op hun telefoons kunnen zien waar hij uithangt. Volgens Martin is dit grote onzin en kan hij prima zelf de weg vinden. Wat kan ik de familie adviseren?
Groet, Jens
‘Dit is een veelvoorkomend dilemma. Het geeft familieleden rust als ze kunnen volgen waar hun naaste met dementie zich bevindt. Maar het kan de persoon zelf het gevoel geven dat hij onder controle staat. “Alsof ik een enkelband moet dragen”, hoorde ik eens van een cliënt.
Wat kun je doen?
- Vertel de familie dat het belangrijk is om Martin bij de besluitvorming te betrekken.
- Geef aan dat ze hun wens het beste kunnen bespreken op een rustig moment. Dus niet net nadat Martin thuis is gebracht door een buurvrouw, omdat hij de weg kwijt was. Dan voelt hij zich misschien aangevallen en bestaat de kans dat hij in de weerstand schiet.
- Leg uit dat het goed is om het onderwerp verschillende keren opnieuw aan te snijden, zodat Martin aan het idee went.
- Vertel dat verleiden beter is dan forceren. Martins vrouw kan bijvoorbeeld zeggen: “Ik voel me fijner als ik weet waar je bent. En dan neem ik ook een tracker.” Dan ervaart Martin het dragen van een smartwatch vermoedelijk meer als iets wat je doet voor elkaar. En minder als dwang of betutteling.
- Laat de familie nadenken over “wie de boodschap brengt”. En hoe. Misschien luistert Martin toch niet naar zijn vrouw, maar gaat hij overstag als zijn zoon zegt: “Pa, geen gezeur, ik wil dat je dit horloge omdoet.”
Privacywetgeving
Als Martin een GPS-tracker gaat dragen, is het vanuit de privacywetgeving (AVG) belangrijk om afspraken te maken over met wie hij zijn locatiegegevens deelt. Deze afspraken leg jij als professional vast in het zorg- of cliëntendossier. Wil Martin echt geen tracker? Bespreek dan alternatieven met de familie:
- Martin kan een briefje met contactgegevens in zijn portemonnee stoppen.
- De familieleden kunnen vaste routes naar het dorp met hem oefenen. Dan slijten deze in, wat de kans op verdwalen verkleint.
- Wellicht is er een maatje te vinden, die regelmatig eropuit wil met Martin?
- De familie kan de omgeving vragen een oogje in het zeil te houden: buren, kennissen, winkelmedewerkers. Als zij weten wat er speelt, kunnen ze Martin helpen.
- Tot slot adviseer ik je om Martins vrouw en kinderen gerust te stellen. Ja, Martin kan verdwalen. Maar dat overkomt ons allemaal weleens. En doorgaans komt het ook weer goed.’
Deze vraag is beantwoord door Gerben Jansen, casemanager dementie bij Thuiszorg West-Brabant en voorzitter van de afdeling Dementieverpleegkundigen van V&VN.
