‘Ik ben gelijk als een dolle gaan appen’, zegt Mirte Romanillos, teamleider bij Compass in Uden, over de avond dat Rutte zijn oproep deed. ‘Ik was verbaasd, maar ook aangenaam verrast en dacht: Hier moeten we wat mee.’

Filmpje

Nog dezelfde week maken de jongerenwerkers van Compass een filmpje met straatinterviews. In het acht minuten durende filmpje vertellen jongeren onder andere over de impact van corona, welke maatregelen zij zouden bedenken/toepassen en hoe zij de toekomst zien. Maar dat is een maand geleden, en inmiddels alweer achterhaald door alle versoepelingen. Daarom wordt er hard gewerkt aan een tweede filmpje, dit keer alleen met de jongeren die bekend en/of actief zijn bij Compass.

Tijd

Romanillos is vooralsnog een uitzondering. In reactie op de woorden van de premier deed brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland een oproep aan alle jongeren- opbouw, kinder- en vluchtelingenwerkers om ‘de kans te grijpen’ opdat Rutte niet alleen ideeën hoort van de zogenaamde ‘beroepsjongerenorganisaties’, die jongeren vertegenwoordigen die goed van zich kunnen laten horen. Maar ook van ‘de jongeren die niet altijd de weg weten. Die vaak niet worden gezien of gehoord.’ Een paar dagen voor de ‘deadline’ is er echter nog maar een handvol reacties binnen gekomen. Romanillos snapt dat wel. ‘Iedereen in mijn team was, en is, heel enthousiast, maar er werd ook wel gelijk gezegd: Het moet niet te veel tijd kosten.’

Tegennatuurlijk

Wat de boodschap van ‘haar’ jongeren aan de premier is? Dat is moeilijk te zeggen, zegt Romanillos. En dat is niet alleen omdat het tweede filmpje nog niet af is, maar vooral omdat die meningen en ideeën heel divers zijn. De een vond het ‘thuiszitten’ vreselijk, een ander juist wel fijn, de een maakt zich erg zorgen over de toekomst, een ander totaal niet. ‘Net als bij volwassenen’, lacht ze.
Een rode draad in de ervaringen van jongerenwerkers is echter wel dat anderhalve meter afstand houden op veel weerstand stuit. ‘Zo’n maatschappij willen ze echt niet’, zegt Ibrahim El Khalki, jongerenwerker voor Indebuurt033 in Amersfoort. ‘Ze staan te popelen om hun oude leven weer op te pakken en hun vrijheid terug te krijgen.’ En dan kan het jongerenwerk wel allerlei creatieve oplossingen bedenken, zoals wedstrijdjes op goal schieten in plaats van een voetbaltoernooitje, maar het blijft lastig, zegt hij. ‘Ze willen elkaar om de nek kunnen vliegen en hun opa en oma weer kunnen knuffelen. Anderhalve meter afstand houden is zo tegennatuurlijk, dus ik hoop ook echt dat dat niet in een wet wordt vastgelegd.’ Mirte Romanillos herkent het. ‘Ik ken geen jongere die op 1,5 meter van zijn vrienden gaat staan.’

Uitnodiging

Ook Simone Duin herkent het. Zij is sociaal werker bij Meerwaarde Welzijn in de Haarlemmermeer en dit jaar gekozen tot Sociaal werker van het Jaar. In reactie op de oproep van de premier heeft ze, samen met Sociaal Werk Nederland, een uitnodiging aan Rutte gestuurd om met de jongeren én de jongerenwerkers te komen praten. Een antwoord heeft ze nog niet. Duin maakt zich vooral zorgen om de kwetsbare jongeren. ‘Deze jongeren dreigen nog kwetsbaarder te worden, door werkloosheid, geldstress, gevoelens van eenzaamheid door minder contacten.’ Van de jongeren zelf heeft ze tot nu toe vooral praktische ideeën gehoord, zoals een filmdoek op een grasveld, een jongerenuurtje in de bioscoop en: meer informatie aan omwonenden van sport- en hangplekken zodat ze weten dat jongeren minder risico lopen en ze dus niet boos hoeven te worden als ze dichter dan anderhalve meter bij elkaar staan. ‘We zoeken nog naar wat meer diepgang’, zegt ze.

Schrijnend

De jongeren die echt geleden hebben onder de lockdown, willen hun verhaal echter vaak niet doen, weet ook Mirte Romanillos. Veel jongeren hebben volgens haar de afgelopen maanden niet de zorg gekregen die ze nodig hadden, met alle schrijnende gevolgen van dien. Als voorbeeld vertelt ze het verhaal van het meisje dat in transitie is naar jongen. ‘Er werd gezegd: dit is geen acute zorg, dus alle behandelingen werden gestopt. Hij is daar helemaal van in paniek geraakt met als gevolg dat het nu fysiek en mentaal heel slecht met hem gaat. Of neem het meisje dat kampt met dwangneuroses. Na een lange zoektocht had ze eindelijk een psychologe gevonden met wie het klikte, maar nog voor de behandeling goed en wel begonnen was, was-ie van de ene op de andere dag alweer gestopt. Ze is daardoor compleet teruggevallen, veel dieper dan in de vijf jaar ervoor.’

Leed verzacht

‘Van dit soort schrijnende verhalen kan ik er zo nog twintig opnoemen’, zegt ze. Maar die zullen niet in het filmpje te zien zijn. ‘Dat willen ze zelf niet.’ Daarom vindt ze het belangrijk dat ook jongerenwerkers die verhalen over het voetlicht brengen. En ook: het belang van hun werk. ‘Binnen twee weken hadden we een digitaal jongerencentrum opgetuigd. Daar ben ik heel trots op. We waren – en zijn – zeven dagen per week bereikbaar. Op die manier hebben we de afgelopen maanden veel opgevangen en veel leed verzacht.’