Is uw website bruikbaar voor blinden? En doven? Waarschijnlijk weet u dat niet precies. En dat is ook het grote probleem als het gaat om de toegankelijkheid van digitale informatie, zoals websites, apps en pdf-bestanden.
Digitale informatie is bedoeld voor iedereen
Het recht op informatie is een mensenrecht. Overheden moeten zorgen dat informatie voor het publiek tijdig en gemakkelijk toegankelijk is voor iedereen. Dat geldt ook voor digitale informatie. En het recht geldt ook voor ouderen, laaggeletterden en mensen met een beperking. Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (VN-verdrag handicap) garandeert dit recht.
Grondbeginselen
Het VN-verdrag handicap heeft zeven grondbeginselen. Voor deze blog licht ik er drie uit:
- Respect voor de onafhankelijkheid van personen.
- Volledige participatie in de samenleving.
- Toegankelijkheid.
De beginselen moeten worden meegenomen bij het toepassen van alle rechten die in het verdrag staan. Dus ook bij het recht op vrijheid van meningsuiting. Onder dat recht valt de vrijheid van mensen met een beperking om op voet van gelijkheid met anderen informatie te ontvangen. Volgens het verdrag zijn overheden verplicht mensen met een handicap tijdig en zonder extra kosten voor het publiek bedoelde informatie te verschaffen in toegankelijke vormen en technologieën, geschikt voor de verschillende soorten handicaps. Kortom: mensen met een beperking hebben het recht om zelfstandig informatie te kunnen raadplegen.
Digitale informatie bij gemeenten vaak niet toegankelijk
De eisen die gelden voor de toegankelijkheid van digitale informatie zijn uitgewerkt in wetten en besluiten. Daarin staat wat voor informatie binnen welke termijn toegankelijk moet zijn. En wanneer er uitzonderingen op de hoofdregel van toegankelijkheid zijn toegestaan. Op veel gemeentelijke websites is informatie nog niet goed toegankelijk. Gemeenten gebruiken vaak ingewikkelde taal waardoor mensen die moeite hebben met lezen de informatie niet goed begrijpen. Een ander voorbeeld is dat er aanvullende informatie in plaatjes staat en er geen alternatieve beschrijving in tekst beschikbaar is. Het is een flinke en ingewikkelde klus voor gemeenten om hun websites te blijven verbeteren. Dat vraagt voortdurende aandacht en inspanning van de gemeentelijke organisatie. Maar ook bij de aanbesteding van ICT-opdrachten aan externe partijen moet op de toegankelijkheidseisen worden gelet.
Informatie cruciaal voor toegang tot andere rechten
Mensen die bij de gemeente aankloppen voor zorg of ondersteuning zijn vaak ouderen, mensen met een (verstandelijke) beperking of psychische problematiek of laaggeletterden. Het recht op informatie is een fundamenteel recht. Het is belangrijk voor de verwezenlijking van andere mensenrechten, zoals het recht op zelfstandig wonen. Door informatie toegankelijk te maken leveren gemeenten een belangrijke bijdrage aan de naleving van mensenrechten.
Mensenrecht
De verplichting de samenleving zo in te richten dat ook mensen met een beperking volwaardig kunnen deelnemen, staat centraal in het VN-verdrag handicap. Het probleem is niet de persoon met de beperking. De obstakels in de samenleving zijn het probleem. Toegang tot informatie is niet alleen een gunst of een goede service, maar een mensenrecht.
Ineke Boerefijn is coördinerend beleidsadviseur bij het College voor de Rechten van de Mens.
Verder lezen over wet- en regelgeving:
- D.C. Houtzager, ‘Op de toekomst voorbereid. Digitale toegankelijkheid onder de loep’, in: Handicap en recht, november 2017, nr. 2, pp. 29-34.
- College voor de Rechten van de Mens, Rapportage VN-verdrag handicap in Nederland. Jaarlijkse rapportage over de naleving van het VN-verdrag handicap in Nederland.
