De onlangs verschenen Wegwijzer Zorg aan onverzekerden moet de toegang tot medische noodzakelijke zorg voor de groep onverzekerden verbeteren. In de wegwijzer lees je meer over wat medisch noodzakelijke zorg is en hoe deze gedeclareerd kan worden.

Onverzekerdenepidemie

Over de grootte van de groep onverzekerden in Nederland zijn geen precieze cijfers bekend, maar al in 2016 sloeg De Nederlandse Straatdoktersgroep alarm over onverzekerdenepidemie. Zonder verblijfsvergunning kun je je niet laten verzekeren. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor de groep ongedocumenteerden in Nederland, waaronder ook arbeidsmigranten die om verschillende redenen hun baan zijn kwijtgeraakt.

Ook andere groepen zonder vaste verblijfplaats lopen het risico om onverzekerd te raken. Dak- en thuislozen en mensen die, bijvoorbeeld door een scheiding of tijdens een studie, tijdelijk op een ander adres verblijven dan waar ze officieel staan ingeschreven, kunnen door zorgverzekeraars worden uitgeschreven als deze verblijfsplaats niet overeenkomt met het adres in de Basisregistratie Personen (BRP). In 2015, als gevolg op de Bulgarenfraude*, is wettelijk bepaald dat je je zorgverzekering kwijtraakt zodra je geen geldig adres hebt.

Ongedocumenteerden en onverzekerden in het sociaal domein

Onder deze risicogroepen vallen ook verschillende doelgroepen waar ze sociaal werker mee te maken krijgt: dak- en thuislozen met een psychiatrische kwetsbaarheid en/of een licht verstandelijke beperking lopen een verhoogd risico om onverzekerd te raken, bijvoorbeeld doordat de administratielast die het afsluiten van een verzekering met zich meebrengt – denk aan het aanvragen van een postadres – te zwaar of ingewikkeld is.

Toch mag niemand de toegang tot medische zorg ontzegd worden, ook niet als iemand onverzekerd is. Het ontvangen van medisch noodzakelijke zorg (alle zorg die ook onder de basispakketzorg valt) is een basisrecht. Zo hebben ook ongedocumenteerde mensen recht op alle zorg binnen het basispakket van de zorgverzekering en Wet langdurige zorg. Dat onverzekerden en ongedocumenteerden kwetsbaar zijn en lang niet altijd de zorg krijgen die ze nodig hebben, blijkt uit een aflevering van Zembla uit 2024, waarin onder meer straatarts Michelle van Tongerloo gevolgd wordt.

Medisch noodzakelijke zorg is een basisrecht

De Stichting Nederlandse Straatdokters Groep zet zich in om daar verandering in te brengen. Het doel is om gewone zorg voor mensen in ongewone omstandigheden mogelijk te maken. Dit houdt onder andere in dat zorgverleners ook zorg verlenen aan onverzekerden. In principe moeten onverzekerden in ieder geval een deel van de kosten zelf vergoeden. Voor de resterende kosten kan er een vergoeding aangevraagd worden.

Wegwijzer Zorg aan onverzekerden

Hoe die aanvraag precies werkt lees je in de Wegwijzer Zorg aan onverzekerden, ontwikkelt in opdracht van De Nederlandse Straatdokters, Pharos en SKGZ, lezen hulp- en zorgverleners in welke regeling een onverzekerde patiënt valt en hoe zorgverleners de zorgkosten voor geleverde zorg vergoed kunnen krijgen. Er is een regeling voor asielzoekers, een voor Oekraïense vluchtelingen, een voor patiënten die rechtmatig in Nederland zijn en een voor patiënten die onrechtmatig in Nederland zijn. Of iemand rechtmatig in Nederland is wordt bepaald op basis van nationaliteit en een geldige visum, verblijfs- of werkvergunning.

* De ‘Bulgarenfraude’ verwijst naar een fraudezaak uit 2013 waarin een groep Bulgaren ten onrechte toeslagen aanvroeg door zich in te schrijven op een Nederlands adres.

De Zorg+Welzijn special: 10 magazines voor €34,95

Krijg jij in je werk te maken met overlast door mensen met onbegrepen gedrag? In een nieuwe special lees je onder andere openhartige ervaringsverhalen van mensen die vertellen wat er in hen omging tijdens momenten van verwarring of crisis. Experts delen hun tips, zoals politieonderhandelaar Peter van Os die uitlegt hoe je met empathie en wederzijds begrip in een crisissituatie het verschil kunt maken. Wees er snel bij en bestel alvast de Zorg+Welzijn special over onbegrepen gedrag via de webshop voor een aantrekkelijke prijs. Je krijgt maar liefst 10 exemplaren voor €34,95. Ideaal om als cadeau uit aan directe collega’s. De special valt op 2 december bij jou op de mat.