‘Wat is dit echt, wat komt dit binnen zeg’, en ‘Wow, dit is wel schrikken.’ Zomaar een paar reacties die te horen waren op de lancering van ReAction. De aanwezige beleidsmakers van het ministerie van Justitie en Veiligheid en vanuit gemeenten en de professionals van welzijnspartijen en politie mochten de VR-bril opzetten en ReAction daadwerkelijk spelen.

Drie opties

Als speler word je continu in levensechte situaties voor de keuze gesteld, met telkens drie opties: ja, nee, of ik roep hulp in. MEE & de Wering bestuurder Rob Hartings vertelt het alsof hij zelf aan het spelen is: ‘Je gaat naar je vaste chillplek. Het eerste keuzemoment is al voor vertrek. Neem je je mes mee, ja of nee. In het scenario waarin je hem wel meeneemt, loopt de spanning steeds verder op. Je komt tegenover degene te staan die jouw zusje met sexting besmet heeft. Trek je je mes? Ja, nee, of app je de jongerenwerker die je goed kent?’

Wat levert het op

De boodschap van de game is dat jij degene bent die bepaalt wat er gaat gebeuren, benadrukt Hartings. ‘Je hebt áltijd een keuze, ook om hulp in te roepen. Die derde optie is een hele belangrijke. Net als het gesprek dat na het spelen van de game op gang komt. Het spel zet je aan het denken: als ik nu mijn mes trek, wat levert dat dan op? Staat dat in verhouding tot wat ik ermee probeer recht te zetten of te voorkomen?’ Het ervaringsleren dat hierdoor ontstaat, is een bewezen aanpak in de jeugdzorg.

Levensecht

Dat ReAction zo levensecht is, is volgens Hartings voor een belangrijk deel te danken aan de jongeren die eraan meewerkten, in totaal zo’n tachtig uit drie verschillende provincies. ‘Het zijn ook jongens en meisjes die zelf te maken hebben gehad met steekincidenten. Voor het prototype zaten ze dagenlang met een groep techneuten in een studio om verhaallijnen te bedenken. De bouwers hebben de avatars, de poppetjes zeg maar, in het spel gemodelleerd naar deze jongeren. Inclusief lichaamshouding, mimiek, tatoeages en ringen.’

Mooie alliantie

Tussen het prototype en de lancering zat ruim twee jaar. In de periode regelden Hartings en de partners van het eerste uur, waaronder een aantal Noord-Hollandse gemeenten, de financiering voor de doorontwikkeling en daadwerkelijke productie van de game. ‘In totaal hadden we ongeveer twee ton nodig. Het ministerie van Justitie en Veiligheid financierde de helft, onder de voorwaarde dat de rest van het bedrag van andere participanten zou komen. Met dank aan een flink aantal gemeenten en welzijnsinstellingen is de financiering rond gekomen. Er staat echt een mooie alliantie.’

Tijdens de lancering spraken burgemeester Hamming van Zaanstad en de heer Mohamed van het ministerie van Veiligheid en Justitie lovende woorden over ReAction. Ze benadrukten allebei het belang van het spel en de urgentie om steekincidenten aan te pakken. Ook kwam Lilian Linders aan het woord, lector van het kennisplatform Empowerment & Professionalisering van Hogeschool Inholland. Zij vertelde dat de effectiviteit van de game zal worden onderzocht binnen de werkplaats sociaal domein. Naast Inholland gaan ook hogescholen Avans en Fontys de game gebruiken.

Modernisering sociaal werk

‘Deze hogescholen zien dat een VR-game als ReAction een belangrijke bijdrage kan leveren aan de modernisering en de gamefication van het sociaal werk’, verklaart Hartings. ‘Tijdens de lancering werd ook al gesproken over vervolggames, bijvoorbeeld over sexting of over het voorkomen dat jonge jongens de drugscriminaliteit ingezogen worden.’

Didactische gebruikershandleiding

Avans en Fontys leggen momenteel de laatste hand aan de didactische gebruikershandleiding bij de game. Die steekt zo in elkaar dat het spelen van het spel maximaal effect sorteert. Bijvoorbeeld met instructies voor de introductie van het spel bij de spelers en handvatten voor de gespreksleiding na afloop van het spelen.

Verspreiding door het land

Nu de lancering een feit is, kan de game daadwerkelijk verspreid worden door het hele land. Hartings heeft er alle vertrouwen in dat dat de komende tijd gaat gebeuren. ‘We hebben de afgelopen jaren zoveel gesprekken gevoerd door het hele land, en al die gesprekspartners bij gemeenten, sociaal werkorganisaties en scholen gaan we de komende tijd benaderen.’ Ook partijen die nog niet eerder betrokken waren, kunnen ReAction in gaan zetten.

Geen verdienmodel

Bij de verspreiding van de game heeft MEE & de Wering geen financieel belang, verzekert Hartings. ‘We willen dat de steekpartijen stoppen. Daarom hebben we een bédien- en geen vérdienmodel.’ MEE & de Wering brengt alleen eenmalig de werkelijke kosten van vijftienhonderd euro in rekening. Dat zijn onder meer de operationele kosten zoals het organiseren van instructiebijeenkomsten voor de trainers, gebruikshandleiding, contractering en bewaken van de spelregels zodat het spel alleen in een gecontroleerde setting gespeeld kan worden, en voor de projectleiding die de organisatie achter de schermen regelt.