Door Hedwig Neggers – Verpleegkundigen en verzorgenden voelen zich overspoeld door eisen van buiten- en bovenaf. Dat maakt hen onzeker. Moeten ze zich houden aan de regels en eisen van de overheid en zorgmanagers? Of zelf bepalen wat de cliënt nodig heeft?

Francis Bolle, woordvoerder van Verpleegkundigen en Verzorgende Nederland (V&VN), herkent de dilemma’s uit ‘Dilemma’s van verpleegkundigen en verzorgenden’. ‘Vaak is de zorgvraag te krap geïndiceerd. De verzorgende komt dan in de knel’, vertelt Bolle. ‘Ook voelen veel verzorgenden en verpleegkundigen zich regelmatig onder druk gezet door hun team- of afdelingshoofd. Als die weer eens op vrijdag belt met roosterproblemen, is dat erg lastig. Zeker als je al moe bent.’

Vuist
Verpleegkundigen of verzorgenden moeten vaak met lede ogen toezien hoe te laag opgeleid personeel wordt ingezet. Ze zouden dan ook meer ruimte moeten opeisen om zulke problemen op de agenda te zetten. En als zij het gevoel hebben dat ze patiënten niet de zorg kunnen bieden die ze nodig hebben, dan moeten ze met de vuist op tafel slaan. Dat stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ), waar het Centrum voor Ethiek en Gezondheid onder valt.

Onderbezetting
Karin Weerts, communicatieadviseur bij NU’91, de beroepsorganisatie van de verpleging en de verzorging, is blij dat de RVZ de ernst van de zaak inziet. Maar het aankaarten van problemen lost ze nog niet op, zegt ze. ‘Er moeten meer handen aan het bed komen. De onderbezetting en de daaruit voorkomende problemen zijn niet nieuw. Directies zijn verantwoordelijk voor het oplossen van te hoge werkdruk en onvoldoende kwaliteit van zorg.’

Verstrikt
Managers behoren het hun personeel makkelijker te maken, en niet moeilijker, aldus Jos de Blok, directeur van Buurtzorg Nederland. De leidinggevende moet dus zelf op verpleegkundigen en verzorgenden en vragen welke problemen zij ervaren. Maar dat doen ze vaak niet. Bijkomend probleem is dat managers vaak ingewikkelde procedures maken, waarin het personeel verstrikt raakt. Bolle: ‘Dat zie je vooral bij kolossale instellingen. Gevolg is dat de zorg uit het vizier verdwijnt.’ Volgens De Blok zou het uitgangspunt dan ook moeten zijn: wat simpel is, moet je niet ingewikkeld maken.

Weerwoord
Het bespreken van problemen is volgens Bolle (V&VN) voor veel verpleegkundigen en verzorgenden niet eenvoudig. ‘Ze cijferen zichzelf vaak weg. En ze hebben niet geleerd om weerwoord te geven. Stel een arts draagt je op om een handeling uit te voeren waarvoor je niet bekwaam bent, wat doe je dan? Dat zijn echt dagelijkse dilemma’s.’ Opleidingen kunnen aankomende hulpverleners beter trainen in het bespreekbaar maken van problemen, zegt Bolle. Als dat niet gebeurt, bestaat volgens de RVZ het risico dat personeel afstompt, de motivatie verliest en op zoek gaat naar werk buiten de zorg. Weerts (NU’91): ‘De verpleegkundige heeft een belangrijke signaalfunctie. Maar dan moet zij ook serieus worden genomen. Helaas horen wij vaak dat het management weinig met hun berichten doet.’

Uitgekleed
Volgens de RVZ zouden verpleegkundigen en verzorgenden ook meer vrijheid moeten hebben om op de werkvloer zelf tot oplossingen te komen. Maar de praktijk is vaak anders. ‘Er is veel aandacht voor de productie. Zorg die niet meetbaar is in minuten, lijkt voor veel managers niet te bestaan’, aldus Bolle. ‘Zachte elementen als goede bejegening, een gesprek en privacy bij het wassen en kleden, komen in het gedrang. Het beroep wordt uitgekleed.’

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden. 

Bron: Foto: ANP/Robin Utrecht