Door Ellen van der Loo – Gisteren liet een grote coalitie van tegenstanders kritiek op de plannen voor een werkleerplicht horen tijdens een hoorzitting van de Tweede Kamer. Vakbonden, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), branchevereniging van sociale diensten Divosa, leerplichtambtenaren, de maatschappelijke opvang – allemaal protesteerden zij tegen het wetsvoorstel ‘Investeren in jongeren’ (WIJ), zoals de werkleerplicht officieel heet.

Wetsvoorstel
Het wetsvoorstel wil voorkomen dat jongeren zonder startkwalificaties uitvallen op school en vervolgens aanspraak maken op een bijstandsuitkering. Jongeren die zich melden voor een uitkering, moeten binnen twee maanden van de gemeente een aanbod krijgen voor werk of scholing. Ze zijn niet verplicht dat aanbod te accepteren, maar als ze het afwijzen vervalt het recht op een uitkering.

Geen voordeel
Divosa-voorzitter Tof Thissen ziet alleen maar nadelen kleven aan dit wetsvoorstel. ‘Laat ik voorop stellen dat ik het wel eens ben met het kabinet dat er actie moet worden ondernomen om de schooluitval onder jongeren terug te dringen. Maar dit voorstel voegt niets toe aan de instrumenten die gemeenten al hebben. Het voorstel geeft bijvoorbeeld een wethouder geen doorzettingsmacht. Het kabinet mag de gemeenten wel scherp houden, mag ons aanspreken op de uitvoering, dat is alleen maar goed. Maar dit voorstel geeft gemeenten niets en ontneemt een groep mensen hun rechten.’

Jeugdwerkloosheid
Op dit moment is de jeugdwerkloosheid op het laagste punt in 25 jaar. Thissen: ‘Intussen hebben we het inzicht gekregen dat het belangrijk is zo snel mogelijk met interventies te komen. Gemeenten, jeugdwerk, leerplichtambtenaren en scholingsinstituten werken nauw samen om bij de eerste signalen dat een leerling dreigt uit te vallen, in te grijpen. Gemeenten moeten immers de draadjes spannen van het vangnet voor als het misgaat. De sluitende aanpak zou heel erg geholpen zijn als jongeren 365 dagen per jaar toegang hebben tot ROC’s, dat ze bij jeugdzorg direct geholpen worden, et cetera. Dat wordt echter niet geregeld in deze wet, en daarom voegt het niets toe aan wat gemeenten nu al kunnen.’

Groot nadeel
‘Dit voorstel voegt niets toe’, stelt Thissen. ‘Maar er zit wel een heel principieel nadeel aan. Je sluit een groep burgers van Nederland uit van een grondrecht, dat al sinds de invoering van de Bijstandswet in 1965 voor iedereen geldt. Enerzijds verwacht je van jongeren dat ze in hun eigen levensonderhoud voorzien. Maar als zij dat niet kunnen, kunnen zij geen aanspraak maken op het vangnet van de Bijstand. Dat is principieel onjuist.’

Bezuiniging
Het kabinet wil deze wet doorvoeren als bezuinigingsmaatregel, stelt Thissen. ‘Het kabinet heeft met dit voorstel een bezuiniging op de bijstand ingeboekt. Maar zij mogen een financieel probleem niet afwentelen op een kleine groep burgers.’ Intussen dreigt de vakcentrale FNV juridische stappen te ondernemen als het wetsvoorstel wordt aangenomen. 
  
Links: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Werken of leren voor jongeren tot 27 in plaats van bijstand; Divosa, Wet investeren in jongeren (Wet WIJ)

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.