GGZ

Van verschillende kanten wordt voor een hardere aanpak van Marokkaanse criminele jongeren gepleit. Want deze zijn noch door straffen noch door de hulpverlening op het rechte pad te brengen. Mohamed Bouimj, projectleider van het expertisecentrum MaroNed in Rotterdam, is daar fel tegen gekant. ‘We moeten jongeren zelf verantwoordelijkheid geven en in samenwerking met àlle betrokkenen - ouders, school, politie en Justitie - de problemen oplossen.’

Heeft de zachte sector een antwoord op de vraag hoe hij moet omgaan met de harde kant van de samenleving? Het beleid van instellingen rondom agressie van cliënten staat nog in de kinderschoenen. Meer dan een weerbaarheidstraining of een cursus agressiebeheersing zit er voor de medewerkers vaak niet in. 'Het onderwerp is nauwelijks bespreekbaar.'

De nieuwe nota over alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama's), die staatssecretaris Ella Kalsbeek van Justitie naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, spreekt voor het eerst over zogeheten kindgezinnen. Dit kunnen tienermoeders met hun kind zijn, maar ook minderjarige broers, zussen, neefjes en nichtjes die samen naar Nederland zijn gekomen. ‘Eindelijk is er aandacht voor deze vergeten groep, maar ik vind het ethisch onverantwoord dat Kalsbeek de kindgezinnen uit elkaar wil halen,’ vertelt Joke Elzinga van Stichting Valentijn.

Het overgrote deel van de criminele delicten door jongeren worden in groepsverband gepleegd. Maar gaat het daarbij om straatbendes of jeugdbendes, om hinderlijke, overlastgevende of criminele groepen? Volgens criminoloog Balthasar Beke is het verschil tussen die groepen allesbepalend voor de manier waarop politie en hulpverlening kunnen interveniëren.

Steeds meer ouderen blijken zichzelf en hun woning te verwaarlozen. Vaak gaat het om mensen met psychosociale en psychiatrische problemen die zich niet willen laten helpen. ‘We willen mensen langer thuis houden. Vereenzaming en verwaarlozing is de prijs die we we daarvoor betalen,’ aldus Huub Buijssen, psychogerontoloog van de ggz-instelling Altrecht in Utrecht.

‘Als het persoonsgebonden budget in de ggz wordt ingevoerd zullen veel allochtonen hun heil buiten de reguliere zorg zoeken. Deze heeft hen immers weinig te bieden.’ Dat zegt Ronald May, projectleider ggz en allochtonen van de Haagse ggz-instelling Parnassia. Onlangs ontving hij de jaarlijkse ereprijs van het Nationaal Fonds Geestelijke Volksgezondheid.

De politie wil niet langer politiecellen beschikbaar stellen voor de opvang van psychiatrische patiënten en verslaafden. Deze stellingname van de korpsbeheerders en de hoofdcommissarissen kreeg direct bijval van de woordvoerders van alle Kamerfracties. Zij buitelden over elkaar heen om 24-uurs opvang voor psychiatrische patiënten af te dwingen. Roland Koel, unitcoördinator zorg bij GGZ-Nederland, heeft zich over alle ophef verbaasd. 'Over de capaciteitsproblemen in de ggz, de werkelijke oorzaak voor het problemen met de opvang van psychiatrische patiënten, heb ik weinig gehoord.'

De afgelopen maanden kregen burgemeester van Amsterdam Patijn en zorgwethouder Guusje ter Horst een hoos aan kritiek over zich heen. Op de Amsterdamse Wallen blijft de drugsoverlast groot. Acties van de politie verplaatsen de problemen alleen maar en drugsverslaafden kunnen de hulpverlening in de binnenstad niet meer bereiken. Ook het plan om mentoren te koppelen aan verslaafden komt niet uit de verf. 'We werken hard aan uitbreiding van de opvang, maar zoiets lukt niet in een half jaar.'

De beleidsagenda in de Memorie van Toelichting van VWS laat maar één conclusie toe: VWS is hard op weg het Ministerie van Zorg te worden. Bijna de hele tekst gaat over Zorgvraagstukken. Er is nog nauwelijks aandacht voor sport, jeugd en lokaal sociaal beleid. De vertaling in het extra budget voor 2001 bevestigt het beeld. Ruim 90 procent van het extra geld gaat naar Zorg. Dat geld gaat vervolgens hoofdzakelijk naar capaciteitsuitbreiding, geneesmiddelen en in iets mindere mate naar arbeidsmarktbeleid en ict in de zorg.