Of het nu gaat om voorrangszorg of marktwerking, om lokaal sociaal beleid of privatisering in de sociale zekerheid: Paars II kan nauwelijks worden beschuldigd van een sturende, bevlogen visie op deze maatschappelijke tendensen. Het kabinet wacht af en probeert waar nodig wat bij te sturen. Is het wel goed zo, of kan de sector zorg en welzijn best wat meer inspiratie en perspectief vanuit Den Haag gebruiken? Een ronde langs politiek en werkveld.

01 Januari 2000 De term 'maatschappelijk ondernemen' heeft inmiddels het regeerakkoord gehaald en dat is zeker een succesje, meent Nico de Boer. Toch is hij niet optimistisch. 'Het gevaar is levensgroot dat het begrip aan zijn eigen succes ten onder gaat.' De Boer is auteur van het boek 'Maatschappelijk ondernemen, wat en hoe?', dat binnenkort van de persen rolt. De publicatie is het slotakkoord van een debattenreeks in De Balie over maatschappelijk ondernemen. 'Zo'n pleidooi om rijke patiënten met voorrang te behandelen heeft er dus niets mee te maken. Dat gaat gewoon over slimmigheden met geld.'

Ouderen staan steeds minder expliciet op de agenda van de landelijke politiek. De beloofde nota ouderenbeleid is er niet gekomen, de directie Ouderenbeleid op het ministerie is opgeheven en de Welzijnsnota gaat nauwelijks in op de doelgroep. Een integrale benadering is het beste antwoord op de vergrijzing, zegt staatssecretaris Vliegenthart. Maar de ouderenorganisaties zien de grote lijn in het beleid uit zicht verdwijnen.

Als de procedures zorgvuldig zijn gevolgd is euthanasie niet langer strafbaar, heeft het kabinet besloten. De discussie over het onderwerp laaide meteen weer op. Waar staan de verplegenden en verzorgenden in dit debat, dat uitsluitend door medici en juristen gevoerd lijkt te worden? Verpleegkundige Tom Hanou is blij met de huidige regelgeving, maar vindt wel dat verplegenden en verzorgenden gehoord moeten worden. 'Een verzorgende legt de grens anders.'

Ruim een jaar geleden kwam de Amsterdamse wijk Overtoomse Veld in het nieuws vanwege een confrontatie tussen Marokkaanse jongeren en de politie. Inmiddels is het rustiger dan ooit in het stadsdeel. Dat is te danken aan een groep Marokkaanse vaders die de overlast en onveiligheid op straat niet langer voor lief wilde nemen. 'We zijn gewoon ouders die geven om hun kinderen en hun buurt. Niet meer en niet minder,'zegt Abderrahim Arrihani.

Wachtlijsten, financiële tekorten en openlijke ruzie met de thuiszorg. Het gaat niet goed met de 84 Regionale Indicatie-Organen (RIO's) die sinds vorig jaar in het hele land verantwoordelijk zijn voor objectieve zorgtoewijzing. Terwijl de verwijten tussen RIO's, gemeenten en thuiszorg over en weer vliegen, is de cliënt de dupe. De wijkverpleegkundige: 'Toen ik eindelijk mocht helpen, was de patiënt overleden.'

Ouderen blijven steeds langer zelfstandig wonen. Daardoor groeit de behoefte aan nieuwe woonvormen. Groepswoningen, aanpasbare woningen, sociowoningen. Het is maar een greep uit keuzes die ouderen kunnen doen. De mogelijkheden hangen echter sterk af van de initiatieven van gemeenten. Sommige gemeenten hebben het ouderenhuisvestingsbeleid aardig op de rails. Anderen moeten met man en macht aan de slag om de ouderenhuisvesting in de lift te krijgen. Achterover leunen is er in ieder geval nog niet bij. Zesentachtig procent van de gemeenten antwoordt ‘nee’ op de vraag of het woningaanbod momenteel volledig aansluit op de vraag van ouderen. 'In de bouwwereld kijkt men met dedain naar aanpasbaar bouwen'

Diepe ontevredenheid over de leidinggevende is voor veel uitvoerend werkers in de zorg de reden om zich ziek te melden of er helemaal de brui aan te geven. Dat is de opzienbarende uitkomst van een recente enquête van het Gereformeerd Maatschappelijk Verbond. Hoe komt het dat het middenmanagement zo weinig oog heeft voor de problemen van medewerkers? 'Als ik dat eerlijk vertel, vlieg ik eruit.'

Het opzoomeren is vanuit het volk ontstaan en dat moet je bij het volk laten, is de stelling Koos Hooymayers. De uitvinder van de veelgeroemde methode om buurten op te knappen maakt zich boos over de bureaucratisering en de koers van het gemeentelijk bureau Opzoomer Mee. Dit jaar deden in Rotterdam zo'n 900 straten mee, maar Hooymayers en de zijnen bedankten voor de eer. Zij gaan op eigen kracht verder met het leefbaar houden van hun buurt.

Het schietincident bij café Bacchus dat aan twee tienermeisjes het leven kostte, zette Gorinchem wekenlang op zijn kop. Hoe reageerden onderwijs en welzijnswerk op die bijzonders situatie? Hoe verliep de samenwerking tussen de diverse instanties en welke lessen zijn er te trekken voor het jeugd- en minderhedenbeleid?