Het theaterstuk ‘Ben je bezopen?’ behandelt het thema verslaving met luchtigheid en humor. Fimme Bakker, ervaringsdeskundige en inmiddels in herstel van zijn verslaving, speelt samen met zijn vader Bram Bakker, verslavingsarts. Samen. Of toch niet? ‘De eerste achtentwintig-en-een-half jaar van mijn leven was er ook niet zoveel sprake van samen’, begint Fimme. ‘En ook al zijn we dit de laatste anderhalf jaar lekker aan het inhalen’, vervolgt hij zijn zin, ‘laten we niet overdrijven.’

Daarmee is de toon voor de rest van de avond direct gezet. De grappen zijn snoeihard en de heren ontzien niemand, vooral zichzelf niet. Met ieder een andere visie maken ze het thema bespreekbaar.

Spijt

Bram trapt de avond af met een solostuk waarin hij zijn kennis en kunde als verslavingsarts deelt met het publiek. Een tikkeltje pragmatisch deelt hij feitjes. Over het aantal aan verdovende middelen verslaafde mensen in Nederland, over de behandeling van verslaving, over de financiering van die behandeling – en de ‘dbc-tjes’ (diagnose behandel combinatie). En, bijna tussen neus en lippen door, over spijt. Spijt, van zijn afwezigheid als vader. En schuldgevoel, een gevoel dat hij geprobeerd heeft af te kopen met spullen voor Fimme. 

Hij sluit zijn stuk af met een lied. Als je altijd al hebt willen weten of Bram Bakker een noot kan raken, dan raad ik aan om kaartjes te kopen voor de voorstelling en er zelf achter te komen. Hij eindigt zijn levenslied met de zin: ‘Pappa, kijk dan naar mij. En toen ‘ie eindelijk keek, was alles al voorbij.’ 

Wat kan er misgaan?

Een treffende en emotionele overgang naar het stuk van Fimme, die het grootste gedeelte van zijn leven het gevoel heeft gehad dat zijn eigen vader hem niet zag. Of, misschien nog erger, dat wat hij wel zag, hem teleurstelt. Fimme deelt zijn verhaal, over hoe hij verslaafd raakte en waaraan. Zijn moeder is psycholoog, zijn vader is verslavingsarts. Wat kan er misgaan, zou je denken? Nou, een hele hoop, blijkt. Het is bewonderenswaardig hoe Fimme de zwaarte van het onderwerp verslaving weet weg te nemen met humor, en de hele zaal meekrijgt. Door middel van anekdotes, pianomuziek en zang neemt hij iedereen mee langs de dieptepunten in zijn leven. 

Liefde, maar emotionele afstand

Wat de meeste indruk maakt, is de opzet van de voorstelling. Vader en zoon hebben allebei een eigen stuk, solo opgevoerd. Als de een speelt, kijkt de ander toe vanuit de coulissen. Ze praten niet mét, maar óver elkaar. Met het publiek. Waar zijn ze onzeker over? Waar hebben ze spijt van? Wat nemen ze de ander, en zichzelf, kwalijk? De opzet van het stuk lijkt metaforisch voor de vader-en-zoon-relatie tussen Bram en Fimme: liefde, maar emotionele afstand. Liefde, maar praktisch. Want als Fimme zijn vader op een dag opbelt met de mededeling dat hij verslaafd is, krijgt hij niet de arm om zijn schouder waar hij zo naar verlangt, maar een vliegticket naar een verslavingskliniek in Thailand. 

Een therapeutisch theaterstuk

De opzet lijkt therapeutisch te werken, zowel voor de makers als de toeschouwers. Je voelt je bijna een stiekeme gluurder tijdens een therapiesessie. Fimme en Bram in therapie, jij vanuit een hoek toekijkend hoe zij hun onzekerheden, pijn en frustratie blootleggen. Met misschien wel als grootste inzicht: de twee verschillen uiteindelijk niet zoveel van elkaar als ze zelf denken. Beide onderdrukken ze ingewikkelde emoties. De een op een manier die door de maatschappij geprezen wordt – door zichzelf over de kop te werken en weg te rennen voor de pijn (letterlijk, Bram rent graag marathons). De ander gebruikt een iets minder geprezen tactiek. Zoals hij het zelf grappend noemt, de drie P’s: Pammetjes, Paddo’s en Poppers.

Bram Bakker begon er ergens in het intro al mee: ‘addiction is a family disease’. Een verslaving treft niet alleen degene die verslaafd is, maar ook de omgeving. Mega ingewikkeld. Toch weten Bakker en Bakker deze complexe dynamiek en familiepatronen te ontrafelen en om te toveren in een avond vol humor. Mijn complimenten. 

‘Ben je bezopen?’ is tot 5 juni 2025 te zien in de theaters, met een speciale afsluiting in de vorm van een benefietvoorstelling in het Oude Luxor in Rotterdam. De opbrengst van deze laatste show gaat naar het werk van straatarts Michelle van Tongerloo. Voor meer informatie en een overzicht van alle locaties kun je terecht op de website van Fimme Bakker en Bram Bakker. >>