jeugdzorg

'De resocialisatie voor volwassen gedetineerden is beter geregeld dan voor jeugdigen.' Dat verklaarde Rob Kievitsbosch, directeur van de gesloten justitiële jeugdinrichting Het Poortje in Groningen, toen daar onlangs een nieuwe vleugel geopend werd. Volgens hem kan het gebeuren dat een jeugdige met alleen een kaartje voor de treintaxi de poort uitgaat. De nazorg zou bedroevend zijn. 'De jeugdzorg moet hier wezen en niet buiten het hek blijven.'

De zomer van 2000 wordt een hele romantische. In de grote steden van Nederland flirten en vrijen de wijkgerichte welzijnsorganisaties dat het een lust is. Op 1 januari 2001 zal dat leiden tot een ware golf van fusies. De schaalvergrotingen die dat oplevert moeten kosten besparen en de kwaliteit van het uitvoerend welzijnswerk in de wijken vergroten. Wie doet het met wie in welzijnsland, en wat denken de directeuren van deze instellingen dat het gaat opleveren?

Intensieve individuele aandacht is de weg om nieuwe en langdurige werklozen aan werk te helpen. Dat oordeelt althans de jury van Werksleutel2000, de prijs die vorige maand werd uitgekeerd voor de beste variant van de sluitende aanpak. Leeuwarden - de winnaar - schakelt zelfs een homecoach en een persoonsgebonden budget in om mensen richting werk te loodsen.

Het bericht over een op stapel staande sluiting van orthopedagogisch behandelingsinstituut Aekinga in het Friese Appelscha heeft nogal wat opschudding veroorzaakt. Er zou moeten worden gevreesd voor het welzijn van de jongeren en veel banen staan op de tocht. ´Maar het openhouden van een structureel onderbezet centrum is absurd,’ zegt Bianca Kaatee, algemeen directeur van Stichting Jeugdzorg Friesland. ‘Bovendien zijn deze jongeren met ambulante hulp vaak minstens zo goed af.’

Bovenmatige consumptiedrang en overbesteding zijn er de oorzaak van dat steeds meer 'normale' gezinnen met kinderen in de maatschappelijke opvang belanden. Dat signaleert althans het Leger des Heils Gezondheidszorg, bij monde van adjunct-directeur Harm van Teijlingen. De mogelijkheden om geld te lenen of op krediet te kopen zijn volgens hem te groot. 'Er moet wat gebeuren, want deze mensen horen niet in daklozeninstellingen thuis.'

Spontaan rondhangen van jongeren wordt door de afgenomen tolerantie van burgers niet meer gepikt. Om het hangen in goede banen te leiden, creëren gemeenten hangplekken. Dat is geen sinecure. Redbad Veenbaas, onderzoeker aan de Vrije Universiteit, schreef een handleiding met gouden regels voor een geslaagde hangplek. 'Jongeren gaan echt niet ergens hangen, omdat de wethouder wil dat ze daar hangen. De plek moet iets te bieden hebben.

Er moet een einde komen aan de verstrengelde verantwoordelijkheden van organisaties die zich bezig houden met het Amsterdams jeugdbeleid. Het gezin en de school moeten de eerst verantwoordelijken zijn. De jeugdzorg moet zich richten op kortdurende hulp aan jongeren met zwaardere problemen en het sociaal cultureel werk moet losgekoppeld van de jeugdhulpverlening. Daarnaast moeten alle instellingen worden afgerekend op prestaties. Dat stelt de Amsterdamse wethouder Jaap van der Aa in zijn visienota 'Samenhang in jeugdbeleid'.

Jongeren die zware delicten hebben gepleegd, kunnen intensieve begeleiding krijgen in plaats van celstraf. De Tweede Kamer is onlangs akkoord gegaan met dit plan van minister Korthals van Justitie waarmee de zogeheten harde kern wordt aangepakt. Ook het veld reageert overwegend positief, maar er zijn wel twijfels over de uitvoering. 'Vier contacten per week, is dat intensief?'

Erg bemoedigend zijn de recente geluiden uit de vrijwilligerswereld niet. Het wordt steeds moeilijker vacatures te vervullen. Met name jongeren zijn nauwelijks meer te porren voor onbetaald werk. Toch zijn de kopstukken uit het veld niet somber. Het wordt niet minder, maar anders, beweren ze. De moderne vrijwilliger zapt en vraagt zich steeds af: what's in it for me? Korte klussen met een kop en een staart zijn de trend, en het wordt tijd dat instellingen hun werk daar op inrichten. 'Mensen zitten niet te wachten op de ballast van een organisatie, zoals vergaderingen en besprekingen.'

'De meeste gesubsidieerde instellingen, waaronder die voor zorg en welzijn, hebben nog steeds geen interesse in een divers personeelsbeleid.' Dat zegt Wilma Gillis-Burleson, manager van het programma Veelkleurige Stad van de gemeente Rotterdam. Burleson, die tevens directeur is van een opleidingsbureau voor diversiteitstrainingen, arbeidsmarktprojecten, werving en selectie, vindt dat instellingen teveel voorbijgaan aan de meerwaarde van deze werknemers. En dat zou ze nog weleens kunnen opbreken.