Niet alleen de politiek, maar ook het maatschappelijke middenveld wordt in toenemende mate beheerst door hoogopgeleiden. Laagopgeleiden voelen zich dan ook niet langer door hun leiders vertegenwoordigd.  Dit kan leiden tot een segregatie op het politieke, maatschappelijke, culturele en economische vlak, waarschuwen bestuurskundige Mark Bovens (Universiteit Utrecht) en zijn Leidse collega Anchrit Wille in Diplomademocratie. Het boek verschijnt 8 december.

Abvakabo
De ‘volksvertegenwoordigers’ in de Tweede Kamer bestaat vrijwel alleen uit hoogopgeleiden. Maar ook het maatschappelijke middenveld, waaronder belangengroepen als Amnesty en Greenpeace, wordt gedomineerd door academici. Zelfs de kaders van de vakbeweging, die vroeger intern werden opgeleid, bestaan nu vrijwel uitsluitend uit hoogopgeleiden. ‘Het is niet toevallig dat bij de Abvakabo dit voorjaar vrijwel het complete bestuur is weggestemd. Veel leden herkenden zich niet langer in hun leiders’, aldus de auteurs.

Maatschappelijke arena
Ruim 30 procent van de kiezers is lager, 40 procent middelbaar en minder dan 30 procent hoger opgeleid. Volgens de onderzoekers leidt die dominantie van hoger opgeleiden in politieke en maatschappelijke arena’s tot spanningen. Bovens: ‘Er is geen algemene kloof tussen burger en politiek, maar wel een kloof tussen burgers.’

Trouwen
Die kloof heeft ook sociale, economische en demografische kanten. Lager en hoger opgeleiden leven steeds meer in gescheiden werelden: ze trouwen vrijwel nooit met elkaar, sporten gescheiden en wonen in verschillende buurten. Ook hebben hoog- en laagopgeleiden heel andere opvattingen over criminaliteit en leefbaarheid, immigratie en integratie, Europa en globalisering.

Belangen
Dit verklaart volgens de auteurs het enthousiasme van veel laagopgeleide stemmers voor populistische partijen als de PVV en de SP, ten koste van traditionele volkspartijen als het CDA en de PvdA. Volgens de auteurs moet er meer aandacht komen voor de belangen van laagopgeleiden.

Het boek ‘Diplomademocratie: Over de spanning tussen meritocratie en democratie’ van Mark Bovens en Anchrit Wille verschijnt bij Uitgeverij Prometheus/Bert Bakker.

Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.

Volg Zorg+Welzijn op Twitter

Bron: Universiteit Utrecht/ANP, Erik van ’t Hullenaar