En wanneer je vraagt hoe dit allemaal zo gekomen is, komen er verhalen over marktwerking, privatisering, sociaal ondernemen en marktconforme beloning. Pure flauwekul. Alsof men in het bedrijfsleven zit te wachten op overbetaalde en over het paard getilde bobo’s. Wat een zelfoverschatting. En dan te bedenken dat er gemeenschapsgeld in het geding is, veelal uitbetaald via de AWBZ.

Zelf was ik ook enige tijd toezichthouder in de zorg. Het begon toen de ondernemingsraad van een grote instelling voor mensen met een verstandelijke beperking mij benaderde. Ik stemde toe en heb daar nooit spijt van gehad. Drieduizend fte’s en nog meer cliënten, verspreid over tientallen locaties in het noorden des lands. Een prachtige instelling, die ernst maakte met vermaatschappelijking van de zorg. Resultaat van een fusie van drie andere, van verschillende denominaties. Daarin zaten in totaal vier directeuren, die dus allemaal lid van de Raad van Bestuur werden.

Zo bouwde men eerst het dak van de nieuwe instelling, pas daarna werden de fundamenten gelegd. Vanaf het begin heb ik gepleit voor minimaal een halvering van het aantal bestuursleden, maar daarin was en bleef ik de enige in de Raad van Toezicht. Inmiddels heeft het natuurlijk verloop zijn werk gedaan. Er zijn er nog twee over en dat zijn gelukkig niet de minsten. Ook maakte ik bij de goedkeuring van alle financiële stukken een voorbehoud bij de salariëring van de leden van de Raad van Bestuur. Allen reikten ruim boven de Balkenende-norm, hoewel die toen nog niet als zodanig bestond. De één zei socialist te zijn, een ander was gereformeerd, maar het maakte allemaal niet uit. Overigens, de toezichthouders kregen jaarlijks enkele duizenden euro’s. Dat was genoeg.

En verder zat de Raad van Toezicht er boven op. Vandaar dat het me zo bevreemdt dat het bij Philadelphia zo schandalig mis ging. Wat zijn dat voor toezichthouders? Verzamelaars van leuk betaalde nevenfuncties, vriendjes van de bestuurders? Waarschijnlijk gerekruteerd vanwege kerk, netwerk of iets anders dat niets met deskundigheid en onafhankelijkheid te maken heeft. Men zou hen moeten verbieden ooit nog over gemeenschapsgeld te waken.

Bert Middel (1952) was lid van de Tweede en de Eerste Kamer en lector ‘zorg en welzijn’ aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Hij is nu burgemeester van Smallingerland (Drachten en omstreken) en publicist.