Bevorderen van onderlinge dienstverlening, verbetering van de koopkracht van met name minima en werken aan sociale participatie. Die doestellingen staan hoog in het vaandel van de ruim tachtig LETS-kringen die Nederland telt. Maar ook de alternatieve economieën kennen uitvallers.

Particuliere zorgverzekeraars hebben te veel vrijheid. Terwijl de politiek het roerend eens is over de noodzaak van kostenbeheersing, verhogen de particuliere verzekeraars eenvoudigweg hun premies met twaalf procent. Hoog tijd dat er toezicht komt op deze branche, vindt Eric Verkaar van de Nederlandse Patiënten/Consumenten Federatie. En laat de discussie over de basisverzekering ook maar weer oplaaien.

Zorgconsulenten hebben de opdracht hulp te zoeken die het best past bij de eigen keuzes van verstandelijk gehandicapten. Maar de mondig gemaakte cliënt wil veel en de reguliere instanties hebben door reorganisaties, bezuinigingen en wachtlijsten vaak weinig te bieden. Een dagje op pad met de Friese zorgconsulent Hans Smit. 'Er valt tegenwoordig veel minder te regelen.'

Als de procedures zorgvuldig zijn gevolgd is euthanasie niet langer strafbaar, heeft het kabinet besloten. De discussie over het onderwerp laaide meteen weer op. Waar staan de verplegenden en verzorgenden in dit debat, dat uitsluitend door medici en juristen gevoerd lijkt te worden? Verpleegkundige Tom Hanou is blij met de huidige regelgeving, maar vindt wel dat verplegenden en verzorgenden gehoord moeten worden. 'Een verzorgende legt de grens anders.'

Het streven naar doelmatigheid heeft de thuiszorg geen windeieren gelegd: de productie is gestegen, overtollige functies zijn geschrapt en menig bedrijf zal jaloers zijn op de verhouding tussen directe en indirecte kosten. Maar het personeel rent van hot naar her en meldt zich steeds vaker ziek. De inhoud van de zorg is zoek en maatschappelijk ondernemen wordt wel heel moeilijk als er tot op de vierkante millimeter verantwoording moet worden afgelegd.

De bouw van dure woningen in achterstandswijken draagt niet bij aan een grotere sociale samenhang in de buurten. Een opmerkelijke conclusie van hoogleraar opbouwwerk Jan Willem Duyvendak, omdat vrijwel alle landelijke en lokale beleidsmakers positieve sociale effecten van deze zogenoemde herdifferentiatie verwachten. Wankelt de sociale pijler van het grotestedenbeleid? Onzin, vindt Peter Noordanus, wethouder Ruimtelijke Ordening, Stadsvernieuwing en Volkshuisvesting in Den Haag voor de PvdA.

De populariteit van de wijkaanpak bij gemeenten heeft het welzijnswerk de afgelopen jaren geen windeieren gelegd. De wijkgerichte benadering wordt echter doorkruist door andere een ontwikkeling: schaalvergroting en productgericht werken. Want van de welzijnsorganisaties wordt ook verwacht dat ze de markt opgaan en hun diensten elders aanbieden. Hoe voorkomen de instellingen een pijnlijke spagaat?

'Als je wéét waar het met de zorg naar toe moet, dan moet je dat dóen. Instellingsdirecteuren zijn veel te voorzichtig. Er moet meer edel gesjoemeld worden.' Tom Zijlstra, de nieuwe directeur van het onderzoeksinstituut Nzi, staat pal voor de ketenzorg: 'Dat verlost ons van het instellingsbelang. Maar de carrièredrang van directeuren staat zorgketens in de weg.'

Hulpverleners ontdekken Internet. In Amerika zijn er al tal van sites die informatie, advies en therapie aanbieden voor mensen met psychische problemen. In Nederland gebeurt dat nog maar mondjesmaat, maar het aantal virtuele hulpverleners is wel groeiende. De reguliere zorg slaat die ontwikkeling met grote reserve gade. De cliënten zien ook voordelen. Op het net kunnen zij zelf kiezen en zijn zij gelijkwaardiger aan hun therapeut. Maakt e-mail de sofa definitief tot een museumstuk?