welzijnswerk

Hoewel het overgrote deel van de werknemers in de sectoren zorg en welzijn vrouw is, dringt nog geen tien procent van hen door tot een topfunctie. Zorg + Welzijn sprak met vier vrouwen die het wèl tot directeur of voorzitter van een raad van bestuur schopten. Hoe kwamen zij zo ver? Een gesprek over zelfvertrouwen, ambities en de regels van het spel.

De afgelopen maanden kregen burgemeester van Amsterdam Patijn en zorgwethouder Guusje ter Horst een hoos aan kritiek over zich heen. Op de Amsterdamse Wallen blijft de drugsoverlast groot. Acties van de politie verplaatsen de problemen alleen maar en drugsverslaafden kunnen de hulpverlening in de binnenstad niet meer bereiken. Ook het plan om mentoren te koppelen aan verslaafden komt niet uit de verf. 'We werken hard aan uitbreiding van de opvang, maar zoiets lukt niet in een half jaar.'

Het terugdringen van de wachttijden en het oplossen van het personeelstekort zijn, zoals te verwachten viel, de twee topprioriteiten van VWS in de Zorgnota 2001. Het grootste deel van de extra 3,7 miljard gulden voor de zorg reserveert het ministerie dan ook voor deze posten. Maar structurele oplossingen voor de problemen in ‘de rampsector van het Paarse kabinet’ zijn niet terug te vinden in het jaarlijkse rapport waarin de beleidsvoornemens op een rijtje worden gezet.

De beleidsagenda in de Memorie van Toelichting van VWS laat maar één conclusie toe: VWS is hard op weg het Ministerie van Zorg te worden. Bijna de hele tekst gaat over Zorgvraagstukken. Er is nog nauwelijks aandacht voor sport, jeugd en lokaal sociaal beleid. De vertaling in het extra budget voor 2001 bevestigt het beeld. Ruim 90 procent van het extra geld gaat naar Zorg. Dat geld gaat vervolgens hoofdzakelijk naar capaciteitsuitbreiding, geneesmiddelen en in iets mindere mate naar arbeidsmarktbeleid en ict in de zorg.

Al vanaf zijn vijfde jaar woont Ab van Eijbergen, verstandelijk en visueel gehandicapt, in diverse instellingen. Pas de laatste drie jaar heeft hij het gevoel dat hij aan kan geven welke wensen hij heeft en welke keuzes hij in zijn leven wil maken. Daarna voelde hij zich als mens pas serieus genomen. Daarvoor werd er vooral ver hem gepraat en werden beslissingen voor hem genomen. Maar Ab was eigenwijs en gaf de moed niet op. In het boek 'Zo zie ik het' vertelt hij over zijn leven en de ervaringen binnen instellingen: 'Ik wil, ondanks mijn beperkingen, gewoon kunnen doen wat iedere Nederlander ook kan doen. En mensen zouden hun eigen zorgcoördinator moeten kunnen kiezen.'

‘Op Curaçao spreekt tegenwoordig iedereen over weggaan naar Nederland. Men heeft er geen vertrouwen meer in dat het daar ooit nog goed komt.' Volgens Agnes Stappers-Rojer, teammanager van het Leidse Algemeen Maatschappelijk Werk, houdt de migratie van Antillianen naar Nederland in ieder geval voorlopig nog aan. 'Maar de hulpverlening voor hen schiet tekort.'

Na vijfendertig jaar nam ‘daklozenprofessor’ Heydendael deze zomer afscheid van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Sinds 1986 was hij bijzonder hoogleraar Maatschappelijk gehandicaptenzorg. Voor die tijd deed hij al onderzoek naar de manier waarop thuislozen denken.

In 1998 werden in Beverwijk de eerste Buurt Sport Spelen georganiseerd met als doel sociale cohesie en tolerantie in verschillende wijken te vergroten. De spelen werden goed ontvangen. Daarom zijn inmiddels ook in Utrecht, Heusden en Venlo pilotprojecten begonnen. Ondanks het geloof in de formule, verloopt de organisatie nog niet overal even soepel. Zo blijkt het geen eenvoudige klus de bevolking te mobiliseren. 'Het idee achter de spelen is goed, maar de vorm kan beter.'

In de vakantietijd is het tekort aan arbeidskrachten in alle sectoren in de gezondheidszorg het meest nijpend. Sommige organisaties passen onorthodoxe methodes toe om toch mensen te werven. Mirjam Halstein, personeelsadviseur bij Thuiszorg Stad Utrecht, is zo’n creatief iemand: ‘Een advertentie werkt niet meer, een duur reclamebureau ook niet. Onze medewerkers zelf weten het beste te vertellen wat er wel en niet aantrekkelijk is aan het werken in de thuiszorg. En die kracht gebruiken we nu.’

Van oudsher waren politie en verslavingszorg bij de bestrijding van overlast van druggebruik elkaars tegenpolen. Maar de praktijk toonde geregeld de pijnlijke gevolgen van het langs elkaar heen werken. In hoeverre zoeken ze nu toenadering tot elkaar?