Door Carolien Stam – De inrichting van de jeugdzorg,
de plaats en de rechten van het kind in de samenleving en de mogelijkheden voor
ouders om een goede vader en moeder te zijn. Dat zijn volgens Herman Baartman,
emeritushoogleraar Kindermishandeling aan de Vrije Universiteit, de
maatschappelijke thema’s waarop de overheid beleid moet maken.
Met als doel de kwaliteit van opvoeding
en hulpverlening te vergroten. Zolang hier onvoldoende aan gewerkt wordt, neemt
men volgens Baartman de individuele en maatschappelijke ernst van kindermishandeling
niet serieus. Herman Baartman ontvangt tijdens het Raak-congres op maandag 20
november de Andries van Dantzig
Penning 2006.
Er is de afgelopen jaren veel gebeurd op het gebied van jeugdzorg.
Niet voldoende?‘De overheid is vooral reactief, vooral als zich
weer een kinderdrama heeft afgespeeld. Maar nog steeds is er geen structureel
beleid om kindermishandeling te voorkomen. We komen pas in actie als het thuis
niet meer gaat. Dan komt bureau jeugdzorg in beeld of de kinderbescherming. Maar
we zijn terughoudend als het gaat om hulp bij het ouderschap of bij de
opvoeding. Daar is geen beleid voor.’
Heeft de Operatie Jong dan geen aardverschuiving teweeg
gebracht?‘Het Centrum
voor Jeugd en Gezin (CvJG) is geïntroduceerd, maar dat is weer een
organisatorische verandering. Als je niet oppast komt er wéér een instantie bij.
Het CvJG verwijst naar het Bureau Jeugdzorg en die verwijst weer naar de
hulpverlening. Dat zijn twee doorverwijzingen, met lange wachtlijsten als je
pech hebt.’
‘Als het gaat om vroegtijdige opvoedingsondersteuning hebben we daarvoor de
consultatiebureaus waar preventiebeleid prima in te passen is. Maar dan is het
nodig dat de overheid investeert in voldoende deskundigheid en financiële
middelen in die sector. Daar schort het nog steeds aan.’
Wat is nodig om kindermishandeling te
voorkomen?‘Met elkaar investeren in goed
ouderschap en in de deskundigheid van alle beroepskrachten die met ouders
en kinderen te maken hebben. En een samenleving die het normaal vindt dat ouders
hulp krijgen bij de opvoeding. Het idee heerst dat er twee groepen zijn; ouders
die het goed doen en ouders die falen. Maar zo simpel ligt het niet, opvoeden is
voor iedereen een zware opgave. Daarin moeten ouders ondersteund worden.’
‘Ik heb me net als iedereen vaak afgevraagd hoe het mogelijk is dat ouders
hun kind zulke vreselijke dingen aan kunnen doen. Maar minstens zo belangrijk is
de vraag hoe het mogelijk is dat het gros van de ouders het voor elkaar
krijgt behoorlijke ouders te zijn. Er zijn zoveel mensen die problemen uit hun
eigen verleden meezeulen, die kinderen hebben met handicaps,
ontwikkelingsstoornissen en andere beperkingen. Toch lukt het.’
En hoe krijgen die ouders het voor elkaar?
‘Ouders hebben een besef
verantwoordelijk te zijn voor hun kind. En om dat waar te kunnen maken hebben ze
een samenleving nodig die solidair is met ze, onder meer door het bieden van
goede en tijdige ondersteuning. Ook hebben ze een goede
taakverdeling nodig, thuis, in de familie, in de buurt.’
‘Je kan het niet alleen. En je moet geregeld het gevoel hebben dat de zorg
voor je kind je goed af gaat. En in gesprek blijven met je zelf en met anderen
over hoe je het doet, over wat je goed doet en wat niet. Je losmaken af en toe
van sleur en routine. Opvoeden leer je met vallen en opstaan.’
Kan een lichte methode als opvoedingsondersteuning iets zwaars als
kindermishandeling voorkomen?‘In de Verenigde Staten heeft
onderzoek bij zogenoemde risicogezinnen uitgewezen dat vroegtijdige
opvoedingshulp tot daling van gevallen van kindermishandeling leidt. In de regio
Leiden heeft men een project opgezet waarbij jonge risico-ouders extra
ondersteuning is aangeboden. Het grootste deel heeft de hulp
geaccepteerd.’
‘Je moet niet met een opgeheven vingertje komen, maar aansluiten bij de
wensen en vragen van ouders. Juist ouders die in moeilijke omstandigheden
een start maken, vaak met het voornemen het beter toen dan hun ouders en
tegelijk met de angst toch te kort te schieten, staan open voor zorg om hun
ouderschap.’
Waar slaat de hulpverlening op dit moment de plank nog steeds mis
als het gaat om kindermishandeling?‘Bij de inschatting van de veiligheidssituatie van kinderen
in het gezin. Hulpverleners zitten tussen ouders en kinderen in. Daarin
manoeuvreren vergt veel deskundigheid. Daarom is die deskundigheidsbevordering
zo nodig. Van artsen en leerkrachten tot de hulpverleners bij bureau
jeugdzorg.’
‘Bijna alle beroepskrachten die met kinderen en ouders omgaan hebben
problemen met twee dingen: constateren dat iets niet pluis is rond het kind en
wat daar vervolgens mee te doen. Er is grote angst en schroom te handelen bij
vermoedens van kindermishandeling. Door de deskundigheid van de mensen te
vergroten denk ik dat je veel narigheid kunt voorkomen. Dan kunnen
beroepskrachten vroegtijdig signalen oppikken als er iets niet goed gaat en
weten ze ook hoe ze daarmee om moeten gaan.’
(26 september 2001)
Meer weten? Lees dan ook de
href=”https://www.zorgwelzijn.nl/portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/_pageLabel/tsge_page_nieuwsbrief/_desktopLabel/zorgwelzijn/index.html”>gratis
Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich
href=”https://www.zorgwelzijn.nl/portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/_pageLabel/tsge_page_nieuwsbrief/_desktopLabel/zorgwelzijn/index.html”>hier
aanmelden.
href=”http://vedm.net/click2?l=xGiU3&m=s0ff&s=kKXxDU” target=_blank
name=Nieuwsbrief>Door hier te klikken leest u de laatste
editie
