Transformatie

Nieuwe opleidingsroute: ‘Welzijnsverzorgende leert met andere blik naar cliënt te kijken’

De ouderenzorg toegankelijker maken door de focus op het welzijn van cliënten te leggen. Het leidde bij zorgorganisatie Sevagram in Limburg mede tot introductie van de ‘welzijnsverzorgende’. Wat houdt die nieuwe rol in het domein van zorg en welzijn precies in?
23 augustus 2022 Wijkteam

Jongerenwerker Nadine de Koning ging met een groep jongeren met extreemrechtse sympathieën naar Auschwitz. ‘Direct toen we bij het hek waren, zag ik al iets veranderen‘, vertelt ze in onze podcast Kippenvel.

Transformatie

Hoogleraar Monique Kremer: ‘Sociaal werkers, kom in opstand’  

Hoogleraar Actief Burgerschap Monique Kremer schreef een column waarmee ze de sociaal werker wakker wil schudden. In dit interview gaat ze dieper in op haar boodschap. ‘Sociaal werkers moeten weten dat de mensen aan wie zij hulp moeten bieden soms hun intenties wantrouwen.’
Transformatie

Hans Boutellier is bezorgd: ‘Ik zie niet zo snel een alternatief voor de crisis van het Westen’

Hij neemt afscheid van het Verwey-Jonker Instituut, maar nog niet van zijn deskundigheid op het gebied van veiligheid en samenleving. Professor dr. Hans Boutellier gaat verder met zijn analyse van de samenleving, die op dit moment volgens hem voor een grote verandering staat: ‘De rol van het sociaal werk in het behoud van de relatie tussen mens en organisatie blijft ongelofelijk belangrijk.’
Sociaal werk doordacht

Waarom we sociaal werk uit de koker moeten halen

In het boek ‘Sociaal werk doordacht’ gaan twintig lectoren op zoek naar de identiteit van sociaal werk, in de breedste zin van het woord. Die brede benadering is om meerdere redenen belangrijk. Ook voor de dagelijkse praktijk van sociaal werkers.
Transformatie
Huiarts voor maatschappelijke zorg

OPINIE: Pleidooi voor een ‘huisarts’ in de maatschappelijke zorg

Qua doelstelling en missie vormen medische en maatschappelijke zorg een prachtig duo. Qua uitvoering liggen ze echter ver uit elkaar. In dit opiniestuk pleit Gerard Hazenkamp, oud-gedeputeerde welzijn in de Provincie Utrecht, voor één poortwachter in de maatschappelijke zorg. Een rol die huisartsen al decennia vervullen voor de medische wereld.
Professionalisering

Laatste kans: wie gun jij de Zorg+Welzijn Award 2021?

We hebben vanwege de coronacrisis een bewogen jaar achter de rug. Wie heeft zich afgelopen jaar extra ingezet voor mensen die dat zo hard nodig hadden en maakte zo het verschil in het ingewikkelde sociaal domein? Ken jij die persoon? Dan kan hij of zij misschien wel de winnaar worden van de Zorg+Welzijn Award 2021.
Transformatie

Social Impact Bonds: gat in de markt voor gat in de maatschappij

In een Social Impact Bond wordt met privaat geld een maatschappelijke opgave aangepakt. In Nederland zien we ze vooral om werkloosheidsvraagstukken op te lossen. Maar ook in het bredere sociaal domein kunnen ze helpen om innovatieve aanpakken mogelijk te maken.
Professionalisering
sterke sociaal werker

Tine van Regenmortel: ‘Met een wetenschappelijke basis wordt het sociaal werk sterker’

Academische kennis van het sociaal werk versterkt sociaal werkers in hun individuele hulpverlening en in het vertalen van individuele casuïstiek naar systeemanalyses, denkt de kersverse hoogleraar Sociaal Werk Tine Van Regenmortel. En vooral dat politiseren mag van deze professor in Nederland wel wat steviger.
Wijkteam

Reactie Sociaal Werk Nederland op Miljoenennota

‘De intenties rond armoede, leefbaarheid en samenleven zijn goed, maar het Rijk vergeet dat ze niet meer over het sociaal werk en versterken van de wijken gaat’, dat is de reactie van Lex Staal, directeur van Sociaal Werk Nederland, op de Miljoenennota die het kabinet gisteren publiceerde.

Over transformatie

Van transitie naar transformatie

Gemeenten zijn vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Jeugdwet en de Participatiewet. Het idee achter de transformatie sociaal domein is dat gemeenten deze wetten met minder bureaucratie en goedkoper kunnen uitvoeren dan het rijk omdat ze dichter bij de inwoners zitten. De transitie van de taken is inmiddels achter de rug, maar hoe staat het met de transformatie binnen het sociaal domein?

Lees meer

Op 1 januari 2015 is de transformatie sociaal domein en decentralisatie van start gegaan. Vanaf dat moment werden gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben de gemeenten overgenomen van de Rijksoverheid. De transitie is inmiddels achter de rug, de speciale Transitiecommissie Sociaal Domein is opgeheven en de echte transformatie sociaal domein is van start gegaan. Maar hoe gaat dit?

Transformatie sociaal domein commissie

De Transitiecommissie Sociaal Domein concludeerde in haar eindrapport van september 2016 dat de eerste stappen naar de transformatie gezet zijn, maar dat het moeilijkste nog moet komen. ‘We zitten met z’n allen in een veranderingsproces, met verschuivingen in macht, zeggenschap en geld. Daar kunnen we van werkvloer tot bestuurskamer en van burger tot parlement (nog) niet goed mee om gaan. We zien dat het leidt tot afwachtend of vingerwijzend gedrag en dat houdt de beweging op. Binnen de eigen organisatie of in de keten, lokaal en centraal.’ De commissie concludeert dat het transformeren nog niet altijd effectief verloopt, dat gemeenten en rijk elkaar verwijten dat ze zich niet aan afspraken houden. ‘Er zijn tal van bijeenkomsten en overleggen, maar het lijkt of men elkaars taal niet spreekt, de verwijdering blijft.’ De commissie vindt dat duidelijker moet zijn wie het voortouw gaat nemen. Maar ook dat raadsleden hoe rol gaan oppakken. ‘Raadsleden bepalen het speelveld, stellen de randvoorwaarden en houden toezicht, maar zij zijn nog zoekende. Hebben doorgaans niet het gevoel regie te hebben. Terwijl ze toch echt aan het stuur (kunnen) zitten.’

Transformatie sociaal domein en huishoudelijke ondersteuning

Verder stelt de commissie het ‘onbegrijpelijk’ te vinden dat de kansen niet worden gepakt bij de transformatie van de markt voor huishoudelijke ondersteuning. ‘De sector beweegt nog onvoldoende toe richting dienstverlening aan huis. Er vindt ook geen begeleiding plaats vanuit de overheid. Dit terwijl hier geweldige kansen liggen voor meer werkgelegenheid aan de onderkant van de arbeidsmarkt.’ Ook nu, bijna een jaar na het eindrapport van de commissie, is het nog niet goed geregeld rondom de huishoudelijke ondersteuning. Renée de Vries, woordvoerder van ouderenbond ANBO: ‘Thuiswonende ouderen hebben wijkverpleging, huishoudelijke hulp en dagbesteding nodig. De groei van het aantal ouderen zet de komende jaren sterk door. Nu al wonen zes op de zeven ouderen thuis: tot op hoge leeftijd zelfstandig, vaak met enige ondersteuning van mantelzorg en in toenemende mate van technologische en digitale innovaties en voorzieningen. Wanneer dat niet meer volstaat, ondersteunt de thuiszorg, ontlast de dagbesteding en coördineert de wijkverpleging de noodzakelijke complexere en intensievere zorg. Deze ontwikkeling betekent een toegenomen druk op de voorzieningen thuis. Daarom stellen we: praat over verpleegzorg, of deze nu thuis of in een instelling gegeven wordt.’

Transformatie sociaal domein en integraal werken

De grote belofte van de decentralisaties was het integraal werken. Zorg en ondersteuning dichterbij, minder versnipperd en minder duur. Is dat al realiteit? Hilde van Xanten, senior adviseur sociale zorg bij Movisie liet eerder aan Zorg+Welzijn weten: ‘Er zijn nog forse slagen te maken. Met name in de samenwerking tussen de domeinen.’ Van Xanten ziet dat er in het land steeds meer aandacht is voor hoe integraal te werken, er wordt geëxperimenteerd en er zijn ook al goede voorbeelden te vinden. Toch is er volgens haar nog volop ruimte voor verbetering. Niet alleen wat betreft de positie van cliënten bij het integraal werken, maar ook wat betreft de samenwerking tussen professionals en de randvoorwaarden daarvoor. ‘We zien heel vaak dat bijvoorbeeld zorg en ondersteuning én werk en inkomen nog niet natuurlijk samenwerken. Ze vallen in verschillende wettelijke kaders, met eigen regels en werkwijzen en dan wordt het voor professionals lastig om een samenhangend ondersteuningsplan op maat op te stellen. Maar op de plekken waar gemeente en aanbieders samen komen tot één visie, de werkwijzen echt op elkaar afstemmen en de bekostiging daarop laten aansluiten, blijkt het wel mogelijk.’

Jeugdzorg transformatie sociaal domein

En integraal werken is niet het enige punt waar nog verbetering mogelijk is wanneer je kijkt naar de transformatie van het sociaal domein. Jeugdzorg Nederland, GGZ Nederland, Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en de Vereniging Orthopedagogische Behandel Centra (VOBC) lieten eerder in 2017 aan de leden van de Tweede Kamer weten dat de decentralisatie nog niet gebracht heeft wat ze had moeten doen. Zij stellen: ‘We zijn nu ruim twee jaar na de decentralisatie die verbetering moest brengen voor de jeugdhulp. De hulp zou integraal worden, toegankelijk en dicht bij het kind. Meer preventie, slimmere samenwerking en een einde aan verkokering en perverse prikkels omdat alle jeugdhulpvormen nu onder één opdrachtgever vallen: de gemeente. Van dat ideaal zien we twee jaar na de decentralisatie helaas nog te weinig terug.’