Dat blijkt uit een analyse van de jaarrekeningen van gemeenten 2017 door Divosa, de vereniging van leidinggevenden in het sociaal domein. Gemeenten hebben vorig jaar 724 miljoen euro (4,4 procent) meer uitgegeven aan het sociaal domein dan begroot. Aan de Wmo werd 122 miljoen euro meer uitgeven dan begroot en aan werk en inkomen 76 miljoen euro. Koploper in de uitgaven van gemeenten is jeugdhulp: daar werd in 2017 605 miljoen euro uitgegeven.
Budgetoverschrijdingen
Opmerkelijk is dat uit de analyse blijkt dat de budgetoverschrijdingen van gemeenten voor het sociaal domein worden gedekt door een hogere uitkering uit centrale gemeentepot: het gemeentefonds. Verder blijken gemeenten te bezuinigen op uitgaven aan andere beleidsterreinen. Uit de analyse van Divosa blijkt dat inmiddels 61 procent van de gemeentelijke uitgaven naar het sociaal domein gaan. Dat is meer dan in 2015, toen was dat nog 56 procent.
Jeugdzorg
Voor de overschrijding op jeugdzorg van ruim 600 miljoen vindt Divosa geen eenduidige verklaring. Divosa-voorzitter Erik Dannenberg geeft enkele mogelijke verklaringen: de autonome groei van de zorgvraag, de inzet op preventie en misschien ook de manier waarop gemeenten de jeugdzorg vormgeven en inkopen.
Meer tijd nodig
‘Maar beter is’, zegt Dannenberg, ‘om alle denkbare verklaringen te onderzoeken. Laten we internationaal eens vergelijken hoe het beroep op jeugdzorg is. Mogelijk werken we naar een normaal niveau van zorg toe. Maar het kan ook zijn dat gemeenten meer tijd nodig hebben om de kunst in de vingers te krijgen.’
Onderzoek
Divosa wil dat er beter zicht komt op oorzaken van de groeiende uitgaven aan jeugdzorg. Zowel landelijk als op lokaal niveau. Ter aanvulling start Divosa dit najaar ook een eigen onderzoek: ‘Samen zicht op de uitgaven in het Sociaal Domein’.
Je kunt de analyse van Divosa van de Jaarrekeningen van gemeenten hier vinden>>
De belangrijkste reden is dat de transitie van 2015 nog niet is afgerond door een enorme weeffout in de wet. Waar de jeugdzorg lokaal georganiseerd moest worden om zo efficiënter en sneller te kunnen handelen en dichter op de bal te zitten word na het uitspreken van een beschermingsmaatregel(OTS/UHP) de hulpverlening ondergebracht bij een gecertificeerde instellingen die (boven)provinciaal werkt. Alle voordelen die bedacht zijn voor de lokale hulp en efficiënt werken worden hiermee teniet gedaan. Weg zijn de lokale contacten met scholen, verenigingen en netwerk. Daarnaast zijn de GI’s commerciële stichtingen die een bedrijfsvoering hebben die op winst maken gericht is. Het zolang mogelijk aanhouden van een dossier wordt vanuit bedrijfsbelang geappricieerd boven het zorgbelang van de jeugdigen. Een can de voorbeelden is dat beschikkingen van rechters niet worden opgevolgd, adviezen van de RvdK genegeerd. De specifieke opdracht aan de GI, het bieden van hulp wort getraineerd door de beschikkingen te verdraaien of anders te interpreteren en onderzoeken van de raad over te doen. Terwijl de opdracht simpel is: vraag en aanbod van zorg samenbrengen, niet meer en minder. Door niet direct te handelen en eigen keuzes in de in te schakelen zorg lopen juist de wachtlijsten op en duurt de hulpverlening te lang met als gevolg zwaardere hulp die nodig is. Als de gemeenten efficiënter willen werken en kosten besparen kan dit al door zelf eemcertificering te regelen voor de eigen CJG waardoor de beschermingsmaatregel door de gemeente zelf kan worden begeleidt. Door op deze manier de GI’s weg te snijden is een besparing van €300 miljoen structureel mogelijk en kunnen ook de wachtlijsten verkort worden.