Wat als jouw cliënt schone ramen belangrijker vindt dan een wekelijks verschoond bed? Omdat ze niet heel mobiel is en het fijn vindt om de kinderen op het schoolplein voor haar huis te zien spelen? Studenten van hogeschool Windesheim en het Deltion College hebben in de praktijk onderzocht of en zo ja hoe het werk van de huishoudelijke hulp bijdraagt aan het welzijn van cliënten. Dan blijkt dat de huishoudelijke hulp verder gaat dan schoonmaken alleen. En dat het nuttig is om haar daarin te ondersteunen met trainingen.

Bezuiniging

Een effect van de transitie in 2015 is dat in de meeste gemeenten de huishoudelijke hulp drastisch is ingekrompen. Veel cliënten kregen minder uren hulp. Er werd niet zozeer gekeken naar wat de cliënt nodig had, er moest bezuinigd worden. De verwachting was dat cliënten zelf meer zouden doen een hun eigen netwerk meer zouden inschakelen. Al snel bleek dat de inkrimping van uren een bezuiniging was. De meeste gemeenten draaiden later bij en staken de toewijzing van uren huishoudelijke hulp minder strikt in. In opdracht van de gemeente Zwolle hebben onderzoekers en studenten van Windesheim en van het Deltion College in het afgelopen jaar gewerkt aan een project om het samenspel tussen huishoudelijke hulpen en oudere cliënten in beeld te brengen.

Luisterend oor

Uit het onderzoek kwam naar voren dat huishoudelijke hulpen meestal meer doen dan alleen schoonmaken, zegt lector Franka Bakker van hogeschool Windesheim. ‘Ze zijn vaak een luisterend oor, ze signaleren gezondheids- en welzijnsproblemen bij hun cliënten, ze verrichten hand- en spandiensten en geven adviezen over praktische dagelijkse zaken. Soms doen de hulpen dat onbewust en soms ook bewust in hun vrije tijd. De vraag is of de hulpen dat moeten doen en zo ja, of ze daarin dan gefaciliteerd moeten worden, bijvoorbeeld met trainingen.’

Training

De praktijk wijst uit dat het nuttig is om de huishoudelijke hulp inderdaad te ondersteunen met bijvoorbeeld cursussen en trainingen om cliënten beter te begeleiden, zegt Alie Kleene, cliënt lid van de participatieraad in Zwolle, die meewerkte in de projectgroep. ‘Wij zien dat zorgaanbieders er ook meer voor open staan om huishoudelijke hulpen te trainen, bijvoorbeeld in de omgang met mensen met dementie of met psychische stoornissen. De hulpen komen in huis bij mensen die steeds meer en complexere zorg nodig hebben, dat maakt het werk voor hen ook moeilijker.’

Welzijn verbeteren

Volgens Bakker en Kleene biedt de verbreding van taken, en dus ook de training van huishoudelijke hulpen, kansen om het welzijn van ouderen te verbeteren. Bakker: ‘Nu hangt het af van de persoonlijke invulling van de taken van de huishoudelijke hulp. Bijvoorbeeld of zij een klant stimuleert om zelf ook actief te helpen met schoonmaken, of hoe gemakkelijk de huishoudelijke hulp zelf kan omgaan met mensen met dementie. Om dat goed te kunnen doen, moeten we eigenlijk eerst vaststellen welke rol we de huishoudelijke hulp willen geven bij cliënten thuis. Dan kunnen we ook bepalen welke training daarvoor nodig is. In een project in Limburg bijvoorbeeld worden huishoudelijke hulpen getraind om ouderen meer te laten bewegen tijdens het schoonmaakwerk.’

Tarieven

Zit aan meer taken en meer training dan ook een hogere vergoeding vast van de functies die onderaan de loonschalen bungelen? Dat dan weer niet, zegt Kleene. Het zou een logisch gevolg zijn, maar de gemeente stelt voor huishoudelijke hulp een uurtarief vast volgens cao-tarieven, en daarin zitten ook eventuele trainingskosten inbegrepen. ‘Maar als je berekent hoeveel geld je kunt besparen door de huishoudelijke hulp in te zetten voor welzijnsaspecten van de cliënt, dan zou het best nog geld kunnen opleveren, dat je weer in trainingen voor de hulpen kunt steken’, aldus Ali Kleene.