Vanaf 2015 is er voor het eerst een daling in de verslavingszorg te zien van het aandeel jongeren en jongvolwassenen (tot 25 jaar) met alcoholproblematiek. Maar er werden in 2017 nog altijd 1.400 jongeren onder de 18 jaar i.v.m. een alcoholvergiftiging behandeld op de spoedeisende hulp. De cijfers van jongeren die in behandeling zijn voor problematisch alcoholgebruik bij Brijder Jeugd blijven stabiel. ‘Het is moeilijk te toetsen of de preventieaanpak werkt’, zegt Ester Teunen, preventiedeskundige bij Brijder Jeugd. ‘Wij hebben een aantal gesprekken maar kunnen de jongeren daarna niet volgen.’

Trek in alcohol

Problematisch alcoholgebruik wordt gedefinieerd volgens DSM 5 – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Belangrijk kenmerken, zegt Teunen, zijn onder meer dat je meer gebruikt dan je van plan was, dat je trek hebt in alcohol, dat je steeds meer nodig hebt en dat het gebruik je in je werk of op school in de problemen brengt. ‘Vaak drinken jongeren in het weekend te veel, maar dat leidt dan niet direct tot problemen omdat ze niet op school zijn’, zegt Teunen.

Motiveren

Jongeren komen bij Brijder Jeugd via school, ouders, huisarts, maar ook via jeugdteams. Brijder heeft een samenwerkingsverband met enkele ziekenhuizen om jongeren die met een alcoholvergiftiging worden binnengebracht na te behandelen met enkele gesprekken. Teunen: ‘De kracht van preventie is dat we in een vroeg stadium vrijblijvende contacten hebben die uiteindelijk jongeren kunnen motiveren om zelf andere keuzes te maken in hun alcoholgebruik. Natuurlijk hebben die gesprekken nut, het is echter niet direct meetbaar. Meer factoren zijn van invloed, bijvoorbeeld voorlichting op scholen, voorlichting aan ouders, het samen met sportverenigingen opzetten van een.’

Signaleren

Professionals die werken met jongeren, bijvoorbeeld op scholen of in de wijk, hebben een belangrijke rol om het gebruik van alcohol aan de orde te stellen. ‘Zij signaleren problemen met alcohol onder jongeren en kunnen het gesprek aangaan’, zegt Ester Teunen. De preventiemedewerkers van Brijder Jeugd kunnen te allen tijde door professionals geconsulteerd worden. ‘Wij geven trainingen, bespreken in teams casuïstiek, geven voorlichting in de wijk en op scholen.’

Gesprek

Voor professionals is het belangrijk om het contact met jongeren open te houden, adviseert Teunen. ‘Belangrijk is geen oordeel te hebben over het drankgebruik tegenover de jongeren. En open vragen te stellen. Dan kun je het gesprek voeren over wat de functie is van het alcoholgebruik, waarom de jongere zoveel alcohol drinkt en hoe hij of zij dat kan veranderen.’ Werkt zo’n gesprek? ‘Jongeren sparren met ons, vaak zien ze zelf ook wel in dat ze te veel drinken. Als ze dan weggaan en er niets mee doen, ook goed. Dan hebben wij onze zorgen uitgesproken. Als de zorgen echt groot zijn, dan gaan we meer richting behandeling.’

Monitoring

Er is geen groot verschil in het gebruik van alcohol tussen jongens en meiden, blijkt uit de cijfers van Brijder Jeugd. Er zijn wel iets meer jongens dan meisjes in behandeling. Het Trimbosinstituut doet onderzoek naar de werking van de IJslandse Aanpak, waarbij omgevingsfactoren rondom jongeren die te veel gebruiken, worden onderzocht en ingezet. In vijf pilotgemeenten wordt met de IJslandse aanpak geëxperimenteerd. Teunen: ‘Het is interessant om deze aanpak op verschillende leefgebieden in te zetten en heel positief is de monitoring van de effecten onder jongeren. De vraag is hoe je zo’n model naar Nederland kunt kopiëren.’

Meer informatie over het experiment van het Trimbosinstituut met het “IJslandse model”>>