De afgelopen jaren is de beroepsvereniging voor geestelijk verzorgers VGVZ al in gesprek geweest met het ministerie over uitbreiding van de geestelijke verzorging in de eerstelijnszorg. Tot nu toe waren deze professionals vooral actief in instellingen, van waaruit ze ook gefinancierd werden. Maar de vraag van cliënten naar mentale begeleiding neemt toe. Ook bij mensen die langer met zorg thuis wonen en vragen hebben over leven en dood, zingeving en levensbeschouwing.

Geestelijk verzorgers

‘Levensvragen zijn van alle tijden’, zegt Guido Schürmann, voorzitter van de beroepsvereniging voor geestelijk verzorgers VGVZ. Vroeger werden deze gesprekken gevoerd door kerkleden of mensen van levensbeschouwelijke genootschappen. ‘We zien dat met de ontwikkeling van de zorg thuis, cliënten thuis ook behoefte hebben aan gesprekken over verlies, geboorte en zingeving in het leven. Vroeger kwam de pastoor of de dominee. Nu werken geestelijk verzorgers samen met professionals in instellingen, bij huisartsenposten of ze werken als zzp’er.’

Samenwerken met het sociaal  domein

Minister Hugo de Jonge heeft aangekondigd dat er extra geld wordt vrijgemaakt voor uitbreiding van de geestelijke verzorging. De komende twee jaar komt er 35 miljoen euro vrij om geestelijke verzorging voor iedereen ter beschikking te stellen. Voor de jaren daarna is 5 miljoen euro structureel uitgetrokken om geestelijke verzorging uit te breiden, niet alleen voor mensen in de instelling of in de palliatieve zorg. Het is de bedoeling, aldus de minister, dat palliatieve netwerken de verbinding zoeken met gemeenten en met het sociaal domein. De minister wil dat de netwerken vraag en aanbod gaan matchen en dat zo een olievlekwerking ontstaat.

Toetsing

Geestelijk verzorgers hebben een masteropleiding gedaan en zijn daarnaast verbonden, aldus Schürmann, aan een toetsende instantie die periodiek de geestelijk verzorger aan een keuring onderwerpt. Volgens Schürmann gaat die toetsing om: Hoe voer je je vak uit? Wat zijn je bronnen voor gesprekken met cliënten en hoe verhoudt je je met die bronnen? ‘Er is altijd een levensbeschouwelijke basis, al dan niet religieus, die ten grondslag ligt. Maar geestelijk verzorgers voeren gesprekken met iedereen die met levensvragen zit. Ik werk zelf in een ziekenhuis, ik ben katholiek en praat met alle patiënten die daar behoefte aan hebben.’

Multidisciplinair overleg

De geestelijk verzorgers werken nauw samen met professionals in de zorg en in het sociaal domein. Schürmann: ‘We zitten in multidisciplinaire overleggen en bespreken met elkaar hoe de ondersteuning van een cliënt wordt aangepakt. Dat gaat goed, iedereen heeft zijn eigen bijdrage. Natuurlijk verloopt de samenwerking niet altijd vlekkeloos, er is soms ook sprake van territoriumvorming en verwarring over competenties. Moet een patiënt bijvoorbeeld door een psycholoog worden behandeld of is hij meer gebaat bij de mentale ondersteuning van de geestelijk verzorger? Uiteindelijk is het een afweging van de zorgverlener en van de cliënt waar hij of zij behoefte aan heeft.’

Financiering

De financiering van geestelijk verzorgers wordt vanouds door instellingen verzorgd, waar deze professionals werken. Ook zijn er constructies waarbij geestelijk verzorgers in dienst zijn bij de huisartsenpost, de financiering is dan soms mogelijk via de zorgverzekering. Daarnaast zijn veel zzp’ers als geestelijk verzorger werkzaam, die worden betaald door cliënten zelf. ‘Dat vraagt enig ondernemerschap van geestelijk verzorgers’, zegt Schürmann. Het extra geld dat nu beschikbaar komt voor geestelijke verzorging, gaat naar de palliatieve netwerken, die regionaal zijn opgezet. ‘Via die netwerken kunnen geestelijk verzorgers bij cliënten thuis worden ingezet’, aldus Schürmann. ‘Deze constructie wordt voor de komende twee jaar gehanteerd, daarna wordt gekeken naar een structurelere financiële systeem voor geestelijke verzorging.’