De positieve toon; het ‘omdenken’ dat in deze visie zit verpakt; de focus op kansen, mogelijkheden – wekt irritatie bij ouderen, omdat zij aan hun eigen lichaam en soms ook geest ervaren dat zij verouderen. Zij zien bij zichzelf, bij hun partner en vrienden dat ouder worden ook zijn tol eist. Je kunt niet ‘gezond verouderen’. Het geeft mensen een valse voorstelling van zaken.

Fase van lichamelijke ongemakken verkleinen

Wel kan er door in te grijpen het verouderingsproces minder snel verlopen. Ook kunnen gezondheidsproblemen die gepaard gaan met ouderdom (zoals overgewicht) in het kader van voorzorg eerder in het leven worden aangepakt. Gezondheidsschade kan dan niet volledig worden voorkomen, maar wél naar een latere leeftijd worden verschoven. Langer gezond blijven behoort dus wel tot de mogelijkheden. Een langere fase van ongemakken is -door toename van de levensverwachting- onvermijdelijk. De winst is te behalen in het verkleinen van deze fase – en de fase van gezond oud zijn zo lang mogelijk te laten duren.

Niet oud voelen dankzij sociaal werker 

Ouderen voelen zichzelf niet oud, en dus is er in die zin sprake van ‘succesvol oud zijn’. Ouderen beoordelen hun eigen gezondheid als zeer goed, en minder dan 10% van de ouderen ervaart zijn gezondheid daadwerkelijk als slecht. Dit geldt ook voor de gevallen waarbij de arts aangeeft dat er iets aan de hand is (disability-paradox). De ervaren gezondheid ligt voor deze mensen dichter bij ‘kwaliteit van leven’ en ‘welbevinden’. Let wel; het domein van de gezondheid staat hier dus niet centraal – het domein waar de sociaal werker zich op bevindt wel! Hoe belangrijk het sociale component is ten opzichte van de gezondheid van ouderen, wordt duidelijk als we stil staan bij de impact van het volgende citaat: ‘Ouderen met een klein sociaal netwerk hebben een hoger sterfterisico dan rokers, terwijl roken als een van de grootste risicofactoren voor ziekte en overlijden wordt beschouwd’[i]. Duidelijk wordt zo ook waar er naast medisch-technische oplossingen, winst geboekt kan worden in het sociale domein.

Vitale levenshouding van hulpverleners 

Het feit dat we met elkaar steeds gezonder en vitaler oud worden, biedt heel veel kansen. Ouderen vormen niet alleen een probleem, zoals het maatschappelijke debat rond de kosten van de zorg soms doet vermoeden. Er moet wel nagedacht worden over de wijze waarop deze kansen mogelijk zijn in een samenleving waarin de vraag kan worden gesteld of ouderen een volwaardige positie innemen. Vitaliteit kan niet alleen worden verwacht van ouderen zelf – ook onze samenleving, onze organisatie(s) en dus ook onze hulpverleners zullen een vitale levenshouding moeten omarmen, waarin alle ruimte is voor eigen regie en zelfstandigheid. De stem van de ouderen zelf zal bij de herstructurering van de gezondheidszorg, en ook bij onze visievorming op ouderen steeds beter moeten worden gehoord en zou richtinggevend moeten zijn bij de hulpverlening aan deze zeer diverse doelgroep.

De vorige keer blogde Magteld over het grootste verlies van ouderen: huidhonger. Oftewel: het verlies van de aanraking van een ander >>