Op de dag van het Welzijnsdebat, 14 oktober, zit het nieuwe kabinet in een constituerende vergadering. ‘We kunnen daar van alles van vinden’, zegt Schiller. ‘Maar er wordt binnenkort heel veel bezuinigd. Dat is fijn, want het dwingt ons om keuzes te maken. En daar is onze sector erg aan toe, eens kiezen wie we nu zijn.’
Miljoenen
Welzijnsorganisatie Doenja, waar Schiller directeur van is, werkt onder meer in de Utrechtse Vogelaarwijk Kanaleneiland: een homogene buurt met vooral laagopgeleide Marokkaanse Nederlanders. Er gaan miljoenen om, weet Schiller, vanuit het Vogelaar-budget, het Grotestedenbeleid en in het kader van sociale vernieuwing. ‘Het is de vraag of dat helpt. Je denkt dat je heel hard bezig bent, maar verander je nu iets aan de achterstandssituatie?’
Bitter weinig
Het antwoord is duidelijk, aldus Schiller: er verandert bitter weinig. ‘De Citoscores van gekleurde kinderen op Kanaleneiland zijn nog altijd veel lager dan van kinderen in het algemeen in de stad Utrecht. Er zit geen vooruitgang in. In Kanaleneiland gaat maar 9 procent van de kinderen naar de havo of het vwo. Je maakt mij niet wijs dat eigenlijk de helft van de kinderen dat zou kunnen.’
Dweilen
Maar hoe komt het nu dat welzijnswerk zo weinig effect sorteert? Schiller: ‘De focus ontbreekt, het is een projectencarrousel en er is te weinig begrip van hoe sociale mobiliteit werkt. Bovendien staan institutionele en politieke belangen een fundamentele aanpak in de weg.’ De bezuinigingen zijn wat dat aangaat een zegen, vindt Schiller. ‘Er is nu te veel geld en we hoeven niet te kiezen. Het welzijnswerk is ontzettend goed in dweilen, maar wel met de kraan open. Aan de echte oorzaken van achterstandsproblemen doen we niets.’
Sociale stijging
Voor zijn boek, De kunst van het stijgen, deed Schiller onderzoek naar hoe sociale stijging werkt. ‘Als mensen klimmen op de maatschappelijke ladder, doen onderwijs en werk er enorm toe. Het hebben van werk, geld verdienen en een geregeld bestaan hebben, blijkt de beste manier om vooruit te komen. Maar als onderwijs de beste ontwikkelingskansen biedt, is het natuurlijk de vraag wat het welzijnswerk moet doen. Zet bijvoorbeeld opvoedingsondersteuning zoden aan de dijk? Het lijkt erop dat we eindeloos zonder kop of staart met burgers werken van wie we denken dat we ze empoweren. Maar moeders toeleiden naar werk blijkt minstens zo belangrijk, want uit onderzoek blijkt dat kinderen van werkende moeders op school beter presteren.’
Passiviteit
Volgens Schiller zou het welzijn behalve te investeren in de wijk, ook wat terug moeten vragen. ‘Dat is ook de ervaring in Kanaleneiland: als je alleen maar geeft, dan leidt dat tot passiviteit. Alles is gratis, we krijgen het geld voor projecten niet eens op en hebben er niet eens klanten voor. Zo werkt de verzorgingsstaat.’ De directeur kan zich beter vinden in de filosofie van de civil society. ‘Daarbij vraag je veel meer van burgers zelf: die moeten actief burgerschap tonen, laten zien waarom ze iets belangrijk vinden. Het welzijnswerk denkt heel veel voor anderen. Maar als je wilt stijgen op de maatschappelijke ladder, dan kun je dat alleen maar zelf doen.’
Bungelen
Het welzijn moet geen grote broek aantrekken bij het bestrijden van achterstanden, vindt Schiller. ‘We zijn belangrijk als het gaat om mensen op twee benen te zetten; mensen die onderaan de ladder bungelen of een beperking hebben. Dat is werk dat veel vraagt. En dat kun je niet alleen aan mbo’ers overlaten’, vindt hij. ‘Helpen zodat jij jezelf kunt helpen: dat is het adagium, daar draait het in het welzijnswerk om.’
Meer nieuws in uw inbox? Klik hier voor de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Voor meer achtergronden en opinies, neem hier een abonnement op Zorg + Welzijn Magazine.
Bron: Foto: Herbert Wiggeman
Beste Heinz,
Dank je voor je reactie. Wrijving geeft glans en dus is het goed om met elkaar van gedachten te wisselen. Ik herken mezelf en mijn woorden niet echt in je reactie. Je suggereert dat ik sta voor een institutioneel belang. Nu ja: ik ben belangenbehartiger, sorry maar dat is mijn vak en opdracht. Maar we zijn niet van het soort dat zegt “Alles mag en moet veranderen, maar sla mij over want ik heb verworven rechten”. Eerlijk gezegd maakt je daarmee een karikatuur van mijn woorden. Een beetje jammer. Belangrijker punt van kritiek is dat voorbij gaat aan mijn argumenten en j neit ingaat opde vragen die ik stel, maar eigenlijk je betoog nog eens dunnetjes over doet. Nogmaals : We pleiten juist voor een grote herbezinning en dat die ook vanuit het werk , de profesionals en bijbehorende organsaties en werkgevers gevoerd moet en kan worden. Dat hoort standaard binnen de bedrijfsvoering georganseerd te worden en dat is nu heel vaak niet het geval in veel welzijnsorgansaties. Dat we dat niet voldoende doen of pas bij bezuinigingen maakt dat er iets fout zit in de manier waarop de sector in elkaar zit, maar ook hoe zie geleid wordt. Als er kennelijk eerst bezuinigingen nodig zijn om daar toe te komen betekent dat er (ook door jou?) niet uit gegaan wordt van de eigen kracht en overtuiging van werkers en werkgevers inde sector. Ook reageer je niet op mijn punt dat het verleden ons heeft geleerd dat er geen glanzend nieuw welzijnswerk is opgestaan na dikke bezuinigingsrondes. Ik neem waar dat dat naast verlies van veel werkgelegenheid (EN de daarmee verbonden werkzaamheden tbv burgers in ons land wat het resultaat moet zijn, want ja het gaat om publiek geld en belang) er sprake is van demoralisering van op zich uiterst goed willende werkers.
Daarnaast ga je mij iets te makkelijk voorbij dat er nu al slachtoffers vallen. Vandaag de mededeling van gedwongen ontslag van buurtbeheerders in Haarlem gekregen, eerder vande week de geslaagde moordaanslag op SJA. en zo verder. Natuurlijk men zal wel weer aan het werk komen ….ooit. Maar zijn wij ze dan niet kwijt? En wat te doen aan hen die behoorlijk kansloos behandeld worden op de arbeidsmarkt? Er is leeftijdsdiscriminatie op de arbeidsmarkt , zelfs PH Donner erkende dat. En ja minder opgeleide collega’s (bv uit banen pool en ID en na jaren doorgestroomd) hebben geen groot perspectief. Het zal je maar gebeuren. Die mensen hebben een belang dat het waard is om voor te gaan staan, niet alleen door de leden van de vakbond. . Ze verdienen het ook omdat ze zich meestal loyaal (zelfs te loyaal) hebben laten sturen door de immers grillige politiek en werkgevers die zich in een “u vraagt en wij draaien” positie hebben laten brengen. Ontslaat dat van hun plicht en verantwoordelijkheid om zelf ook iets te vinden en te doen? Nee natuurlijk.
Wel jammer maar verhelderend dat jij dat, op basis van je korte reactie, bij mij nu de indruk wekt jij dat een niet zo groot probleem vindt.
Hoor ik weer van je ?
met vriendelijke groet,
Ben Hoogendam
bestuurder welzijnswerk
Abvakabo FNV
Ben Hoogendam’s reactie is sympathiek maar tegelijkertijd een fraaie illustratie van het denken wat onze sector (en niet alleen de onze, maar de hele gesubsidieerde sector) gevangen houdt. Institutionele belangen, net zo als het fenomeen ‘verworven rechten’, zijn een van de belangrijkste blokkades voor vernieuwing. Bezuinigingen zijn daarom een zegen omdat het ons dwingt na te denken wat er daadwerkelijk toe doet.
Wat mij betreft is daarin de werkgelegenheid van onze/mijn eigen medewerkers zeker niet leidraad. Twee redenen.
In de eerste plaats worden wij gefinancierd met gemeenschapsgeld opgebracht door burgers in dit land. Dat verplicht tot constante kritische reflectie op wat wij met dat geld doen. Wij dienen de publieke zaak en geen privaat belang!
In de tweede plaats is het mijn stellige overtuiging dat de professionaliteit van goede welzijnswerkers altijd en overal nuttig en noodzakelijk is. Ik vrees niet voor de werkgelegenheid van mijn professionals. Zij houden zeker hun werk, maar leveren hun diensten straks mogelijk in een andere context. Welzijnswerk is niet hetzelfde als welzijnsorganisatie.
Een zegen?
2 dingen:
1. discussie over het effect en het al of niet gebrek aan focus lijken me uiterst welkom in welzijnsland. Niet voor niets zin we in ABVAKABO verband metde vraag aande slag naar het gemeenschappelijk agogisch kader voor alle vormen van welzijnswerk. Wat is de gemeenschappelijke noemer die ons verenigt?
2. Maar om te roepen dat bezuinigingen een zegen zijn lijkt me wat ver gaan. samen met mijn collega’s ben ik inmiddels elke dag aan de slag om de gevolgen van bezuinigingen op het welzijns werk (en de gehele publieke sector!) op te vangen voorzover dat kan. en de grote hausse moet nog komen.
Daarom vraag ik me af;
Wat is er goed aan dat mensen hun werk verliezen en het inkomen dat daar bij hoort?
Wat is er goed aan dat dat hen voorgehouden dat zij aan het doen zijn kennelijk niet deugde , terwijl de werkers meestal niet bepaald hebben wat hun taak was of onder welke condities zij moesten werken.
Hebben wij bovendien iets geleerd van het effect van eerdere grote bezuinigings rondes die het Welzijnswerk continu de kracht tot vernieuwen en verbeteren heeft ontnomen? Is de roep om het nieuwe welzijnswerk niet een beetje blaming the victim?
Ik geloof oprecht dat dhr. Schiller het oprecht meent. Zijn observaties zijn raak waar het om het gebrek om effect gaat.de discussie daarover juig ik toe. En ik ondersteun zijn punt dat het om sociale stijging moet gaan.
Maar ik hoop dat hij inziet dat roepen dat “bezuinigingen een zegen zijn” een beetje misplaatst is.
Met vriendelijke groet,
Ben Hoogendam
vakbondsbestuurder Welzijn
Abvakabo FNV.
bhoogendam@abvakabo.nl
Precies de vinger op de zere plek!
Alleen..vrijwel alles wegbezuinigen helpt echt en
wel direkt!
Wakker worden nederland in “”wederland”!