Door Esther van Andel – Om valpartijen en ongevallen te

voorkomen of om de rust op de afdeling te bewaren, passen verzorgenden

handelingen toe die de bewegingsvrijheid van ouderen beperken.

Vastbinden

Zo worden ouderen bijvoorbeeld vastgebonden, gaan bedhekken omhoog of

worden cliënten in een diepe stoel geplaatst waar zij zelf niet uit kunnen

komen. Het gedwongen toedienen van kalmerende middelen, de cliënt in een

gesloten ruimte zetten of separatie in een aparte ruimte zijn andere

maatregelen.

Inspectie-onderzoek

De Inspectie voor de

Gezondheidszorg kan geen schatting doen van het aantal

ouderen waarbij de bewegingsvrijheid wordt beperkt. Persvoorlichter Karin Donk

zegt bekend te zijn met de problemen, maar dat de inspectie hier nog geen

onderzoek naar heeft gedaan.

Gebrek aan toezicht

Eenderde van het verzorgende personeel dat aan het onderzoek

deelnam zegt dit soort maatregelen alleen te treffen vanwege een gebrek aan

toezicht, omdat er te weinig personeel is. Meer toezicht, meer afleiding en begeleiding

en een snellere doorstroom naar een verpleeghuis zijn alternatieven die

de respondenten noemen.

Oplossingen

Voor de individuele bewoners zijn oplossingen te bedenken zoals een

matras naast het bed plaatsen, zodat de bewoner niet hard uit bed valt. Om de

bewoner zich prettig te laten voelen is het van belang dat de afdeling

een omgeving creëert waar voldoende toezicht en begeleiding is.

Onwetend

Lang niet alle verzorgenden zijn op de hoogte

van de vrijheidsbeperkende maatregelen die binnen de
href=”http://www.hulpgids.nl/wetten/bopz.htm” target=_blank name=bopz>Wet

bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen

(Bopz).

Hoewel tweederde weet dat de wet bestaat, weet de meerderheid niet of ze

volgens deze wet handelt. Bijna de helft van de verzorgenden heeft dan ook

behoefte aan extra scholing over vrijheidsbeperkende handelingen en het

voorkomen ervan.

Totaal

overbodig

De Landelijke

Organisatie Cliëntenraden (LOC) vindt de maatregelen totaal overbodig. ‘We

worden er niet blij van. Het is een ongewenste situatie’, zegt Marthijn

Laterveer, coördinator belangenbehartiging van het LOC. ‘Zorginstellingen moeten

hun beleid zo voeren dat er helemaal geen vrijheidsbeperking opgelegd

worden.’

Makkelijke weg

Volgens Laterveer is het opleidingsniveau van sommigen verzorgenden vaak

een factor waardoor vrijheidsbeperkende maatregelen worden genomen. ‘Ze weten

vaak niet hoe ze moeten reageren op bepaalde situaties en kiezen voor de meest

makkelijke weg. Personeelsgebrek speelt ook mee, net als de voorzichtigheid van

de familie.’

Genoeg alternatieven

De LOC zegt dat er genoeg andere maatregelen genomen kunnen worden. ‘Meer

toezicht en beschermend ondergoed met heupbeschermers bijvoorbeeld. Bovendien

blijven bewoners die geen bewegingsbeperkingen opgelegd krijgen veel rustiger’,

zegt Laterveer.

Uit het onderzoek blijkt ook dat het achterwege laten van deze maatregelen

niet leidt tot meer valpartijen. Bovendien kunnen deze maatregelen gevolgen

hebben voor de lichamelijke gezondheid en het psychische welzijn van de

bewoners.

Panel

Het panel is een project van het
target=_blank name=nivel>NIVEL (Nederlands instituut voor onderzoek van de

gezondheidszorg), het
name=levv>Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging (LEVV) en

Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland

(V&VN). Het panel bestaat uit vierhonderd verpleegkundigen

en driehonderd verzorgenden. Twee keer per jaar worden zij ondervraagd over

hun werk.

Lees ook:
portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/tsge_portlet_zw_search_actionOverride/___2Fportlets___2Fts___2Fge___2Fsearch1___2Fcontent___2FgoToResult/_windowLabel/tsge_portlet_zw_search/tsge_portlet_zw_searchchannelId/5601/tsge_portlet_zw_searchitemId/56861/_desktopLabel/zorgwelzijn/_pageLabel/tgse_page_search_results/index.html”

target=_blank name=vrijheidsbeperking>Ambassadeur Bestrijding

Ouderenmishandeling: ‘Ook veel hulpverleners doen het’ (Zorg + Welzijn

Magazine, 11 mei 2006)