Door Martin Zuithof – Wat zijn de doelen van het welzijnswerk? Wat is

een welzijnsproduct? Wat zijn daarvoor reële kostprijzen en hoe zou de

subsidiecyclus eruit moeten zien? Hoe kunnen klanttevredenheid en resultaten

worden vastgesteld?

Voor dit soort vragen zijn binnen het project Welzijnsinformatie Lokaal en

Landelijk de afgelopen jaren standaarden gemaakt en in een samenhangend

informatiemodel ondergebracht. Zeventig zogeheten ‘lokale combinaties’ –

vertegenwoordigers van gemeenten en lokale instellingen – ontwikkelden een

productenboek voor het welzijnswerk, een subsidiecyclus, een

klanttevredenheidsonderzoek en een model voor resultaatmanagement.

Bovendien werden vier welzijnsdoelen opgesteld waaraan de resultaten van het

welzijnswerk kunnen worden getoetst: zelfredzaamheid, deelname aan

maatschappelijk verkeer, sociale samenhang en maatschappelijke

inzet.

Probleem is nu dat invoering van dit WILL-model in de gemeenten na 2007

allesbehalve vanzelfsprekend is. Er is bijvoorbeeld geen bepaling in de Wet

maatschappelijke ondersteuning (Wmo) opgenomen die gemeenten verplicht een

systeem voor welzijninformatie in te voeren.Wat is het

welzijnswerk met WILL opgeschoten als het model niet kan worden toegepast?

‘Of het wordt toegepast is zeer de vraag. Op zich is het model rond. Er

zijn enorme sommen geld van het gemeentebudget gemoeid met de Wmo. Als dat

Wmo-beleid qua informatie en subsidiering op zijn janboerenfluitjes gaat lopen,

dan vind ik dat als belastingbetaler onnodige verkwisting van mijn geld. De

lokale combinaties hebben een hartstikke goed raamwerk gemaakt om te zorgen dat

het geld zowel rechtmatig als inhoudelijk goed wordt besteed.’

Het model vergt dus ook de acceptatie van de welzijnsdoelen van WILL:

sociale samenhang, maatschappelijke inzet en deelname, en zelfredzaamheid. Wat

is daar zo belangrijk aan?‘Dat vind ik het allerbelangrijkste. Een

gemeente kan straks al zijn Wmo-activiteiten in de vier welzijnsdoelen gieten,

zo hebben VWS en het SCP vastgesteld. Die vier doelen bestonden dertig jaar

geleden en bestaan over dertig jaar nog. De prestatievelden van de Wmo hebben

een houdbaarheidsdatum van hooguit een kabinetsperiode. Daar kun je geen langer

beleid op baseren.’

Waarom heeft WILL een nieuwe subsidiecyclus ontwikkeld?‘We

hebben een schema ontwikkeld voor subsidieaanvragen, rapportages en

beschikkingen. Daarbij zie je dat instellingen wel volgens dat schema werken,

maar gemeenten absoluut niet. Die afspraken zijn redelijk ruim. Aan het eind van

het boekjaar krijgt de instelling een kwartaal de tijd om zijn jaarstukken en

verantwoording op tafel te leggen. De meeste instellingen slagen daarin.

Vervolgens krijgen de gemeenten een half jaar om de verantwoording te toetsen,

dat is erg ruim. Driekwart jaar na afsluiting van het boekjaar zou de instelling

dan moeten weten of ze haar centjes krijgt of niet. Maar er is bijna geen

gemeente die er in slaagt om binnen een half jaar de rechtmatigheidstoets te

doen. Dan denk je: nou, nou. En tegelijk begint de hele cyclus van het jaar erna

alweer. Dan ga je dus met dezelfde instelling over de nieuwe plannen praten,

terwijl die nog niet eens weet of ze haar geld van twee jaar terug nog

krijgt.’

In WILL is een opzet gemaakt om landelijk klanttevredenheid bij

verschillende producten te meten, maar gebeurt het ook?‘Voordat wij

ermee begonnen deden instellingen het niet. Iedereen zei dat ze het deden, maar

als we vroegen: laat eens zien, dan konden ze dat niet. Dat is een van de dingen

die WILL opleverde: lokale combinaties zijn begonnen met herhaald

klanttevredenheidsonderzoek. Elke lokale combinatie krijgt daarvoor van ons een

stimuleringspremie. Vorig jaar deden 22 organisaties mee.‘

Is de resultaatmeting ook geregeld door WILL? Onduidelijkheid daarover

was in 2004 voor de
href=”https://www.zorgwelzijn.nl/portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/_pageLabel/tsge_page_archief/tsge_portlet_news1_archiefsearch/true/tsge_portlet_news1_archiefchannelId/20107/tsge_portlet_news1_archiefid/52974/_desktopLabel/zorgwelzijn/index.html”>gemeente

Tilburg en welzijnsorganisatie Twern reden om uit het project te

stappen.‘Ik geloof niet dat het echt goed gaat met het Tilburgse model,

maar qua intentie hadden ze er niet uit hoeven te stappen. Het ging hun niet

snel genoeg. Inmiddels hebben wij voor het resultaatmanagement omschreven over

welke financiële en inhoudelijke resultaten we het hebben. Daarvoor bestaan

gewoon methodieken, zoals ‘dashboard monitoring’ waarbij een aantal indicatoren

worden gemeten in bijvoorbeeld de sociale samenhang. Als je dat een aantal jaren

achter elkaar meet, heb je de trends te pakken. VWS zou moeten voorschrijven dat

die trends worden vastgesteld, maar op welke manier dat gemeten wordt maakt niet

uit.’

Moet er landelijke wetgeving komen om het in te voeren?‘Die

discussie voer ik nu al twee jaar. Je kunt van ons model een aanhangsel maken in

de Wet maatschappelijke ondersteuning. Dat zou het mooiste zijn, maar VWS wil

dat niet. De ‘next best’ oplossing is dat de wethouders van de dertig grote

steden (G30) een convenant sluiten en afspreken dat ze dit model

overnemen.’‘De slechtste oplossing is dat de instellingen WILL proberen in

te voeren door dit via de MOgroep te promoten. Die variant is nu in beeld, maar

als instellingen WILL willen invoeren heeft het absoluut geen waarde als de

gemeenten niet meedoen. Er zijn instellingen die tegen gemeenten zeggen: “We

hebben nu een aanvraag gebaseerd op productgerichte subsidiëring.” Dan zegt zo’n

gemeente: “Doe maar gewoon.”’

Wie gaat de Wmo-wethouders van de dertig grote steden dan

overtuigen?‘De regiegroep van WILL (met daarin de VNG, MOgroep, VWS,

Verdiwel, CBS en NIZW) of VWS kan dat doen. Daar discussiëren we nu al twee jaar

over, maar ze doen het niet. Het is heel plat: zolang de wethouders niet zeggen

dat ze het doen, gebeurt er natuurlijk niks. Terwijl de invoering van de Wmo

daarvoor een uitstekend moment biedt.’

Wie moet de uitvoering van het WILL-model na 1 januari 2007

ondersteunen?‘Dat moet ook worden geregeld in een convenant van de

Wmo-wethouders van de G30. Daar gaat tachtig procent van het Wmo-geld naar toe,

als die het doen, doet de rest het ook wel. Een projectbureau zou je bij de VNG

kunnen onderbrengen, maar de VNG kan niet voor een gemeente voor dit model

tekenen, het is maar een branchevereniging. Zolang de gemeenten geen

handtekening zetten onder dit model wordt het niets.’

Hoe ziet u dan de toekomst van de ondersteuning van het informatiemodel

nu dat wordt ondergebracht bij de Maatschappelijke Ondernemersgroep? Is

een branche-organisatie geen vreemde plek voor WILL?‘Daar mag ik niks

over zeggen. Als er een wet of een convenant is, is de positie van een

uitvoerend bureau niet zo belangrijk. Of je daar een stichting van maakt of een

coöperatie, doet er niet zoveel toe.’

Zou VWS niet het verschil moeten maken om WILL in te kunnen voeren?

‘Die hele directie Sociaal Beleid bij VWS is de laatste jaren

gedecimeerd. Een paar jaar geleden was die club net krachtig genoeg om een

aanzet tot de Wmo te geven. Zo’n afdeling is heel klein vergeleken met andere

grote geldstromen als jeugdzorg, ouderenzorg, cure en care. De instellingen die

daar werken zijn professioneler en veel beter geworteld dan die welzijnsclubjes.

Die spelen een verloren wedstrijd.’

Moet staatssecretaris Ross er niet harder aan trekken dat de

welzijnsinformatie onderdeel wordt van de Wet maatschappelijke ondersteuning?

‘Ross maakt zich sterk dat de W van welzijn in VWS blijft. Clemènce is

echt een welzijnsfan. Maar ze is natuurlijk ook deel van de regering. Het

regeringsbeleid is niet echt gericht op welzijnswerk. De hele WMO is natuurlijk

gewoon een bezuiniging en daar moet ze gewoon in mee. Ze moet ook leven met de

politieke werkelijkheid.’

Meer informatie:
href=”http://www.willweb.nl”>www.willweb.nl



Lees ook:
portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/portlet_tsge_dossiers1_1_actionOverride/___2Fportlets___2Fts___2Fge___2Fdossiers___2Fcontent___2FshowList/_windowLabel/portlet_tsge_dossiers1_1/portlet_tsge_dossiers1_1categoryId/52503/_desktopLabel/zorgwelzijn/_pageLabel/tsge_page_dossiers/index.html”

name=”Dossier Welzijnsinformatie”>Dossier

Welzijnsinformatie ,
portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/portlet_tsge_dossiers1_1_actionOverride/___2Fportlets___2Fts___2Fge___2Fdossiers___2Fcontent___2FshowDetailsList/_windowLabel/portlet_tsge_dossiers1_1/portlet_tsge_dossiers1_1channel/20105/portlet_tsge_dossiers1_1id/58362/_desktopLabel/zorgwelzijn/_pageLabel/tsge_page_dossiers/index.html”

name=”Harry Weerman”>Harry Weerman: ‘MOgroep wil de hele handel met WILL

niet’, Zorg + Welzijn Nieuwsbrief,
portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/_pageLabel/tsge_page_archief/tsge_portlet_news1_archiefsearch/true/tsge_portlet_news1_archiefchannelId/20107/tsge_portlet_news1_archiefid/52517/_desktopLabel/zorgwelzijn/index.html”

name=”Joop de Smet”>1 juni 2006; Joop de Smet : ‘De

vraag is wat VWS nog wil weten over het welzijnswerk’ , Zorg + Welzijn 12 oktober 2005,
href=”https://www.zorgwelzijn.nl/portal/zorgwelzijn.portal/enc/_nfpb/true/_pageLabel/tsge_page_archief/tsge_portlet_news1_archiefsearch/true/tsge_portlet_news1_archiefchannelId/20107/tsge_portlet_news1_archiefid/52974/_desktopLabel/zorgwelzijn/index.html”>Wethouder

Hamming (Tilburg) keert zich af van landelijk informatieproject voor

welzijn , Zorg + Welzijn, 17 november 2004