De democratie heeft z’n werk gedaan, zou je zeggen. De verkiezingen zijn achter de rug. Sommige partijen hebben gewonnen, andere partijen hebben verloren. Er zal weer een coalitie worden gevormd. Zoals het er nu uitziet zonder de PVV. Een teleurstelling voor de kiezers van deze partij. Een vreugde voor andere kiezers.

Het is in het verleden regelmatig gebeurd dat een partij die veel wint, niet meedoet in een coalitie. Zolang je als partij de absolute meerderheid niet hebt, bestaat altijd de kans dat andere partijen het zonder je doen. In 1977 was de PvdA de grote winnaar en veruit de grootste partij met drieënvijftig zetels. Toch werd niet Den Uyl de minister-president, maar Van Agt.

Democratie verkleint de boosheid niet langer. De democratie in al zijn verschijnselen vergroot de boosheid.

Er is ook iets veranderd. Om groot te worden, wordt vaak de ‘één tegen de rest troef’ gespeeld. In het verleden paste de Boerenpartij deze strategie toe. Nu doen alle nieuwkomers het. Als je dan niet meedoet in een coalitie, ben je nog meer één en alleen, dus boos.

Je kan het een politieke partij nauwelijks verwijten. Iedere partij is opgericht om zaken te verwezenlijken. Ernaast staan is dan beroerd. De kiezers van de partij gaan mee in de boosheid. De vlaggetjes hangen buiten vrolijk te wapperen in de warme wind. Met z’n allen achter Oranje. Zo lang het goed gaat. Bij een nederlaag zijn de vlaggetjes snel verdwenen. We hebben nog niet verloren. Er is boosheid in het land. Als we niet winnen, is alleen de vraag aan wie het ligt. Niet aan mij.

Hans Spekman is Tweede Kamerlid voor de PvdA. Zijn aandachtsgebieden zijn asiel- en migratiebeleid, de onderkant van de arbeidsmarkt en armoedebestrijding. Voor zijn Haagse debuut in 2006 was hij wethouder van Sociale Zaken in Utrecht.