(27 oktober 2008)
Door Alexandra Sweers – Jacko van der Meulen is regiomanager bij Altra, een grote instelling voor jeugdzorg en speciaal onderwijs in Amsterdam. Van der Meulen zal tijdens het Welzijnsdebat 2008 op 13 november enkele praktijksituaties presenteren van dwingende jeugdzorg in multiproblemfamilies.

Cadeau
De morele kwesties waar de hulpverleners tegen aanlopen zijn volgens Van der Meulen wel aan te pakken. ‘Er gelden afspraken voor de veiligheid van het kind, de vakbekwame hulpverleners worden begeleid door gedragswetenschappers en lastige cases worden met elkaar besproken. Daarnaast bestaan er ook gedragscodes waar onze hulpverleners zich aan dienen te houden. Dat kan gaan over de omgang met cliënten, het accepteren van cadeautjes of hoe je iemand bejegent.’

Controle
Van der Meulen is zich meer bewust van de verschuiving van de moraal. ‘Als het aan de overheid ligt, gaat het in de jeugdzorg niet zozeer over zorg, maar meer over veiligheid. De normen en waarden schuiven steeds verder op en de drang naar controle wordt steeds groter. Er mag nooit meer een kind doodgaan aan mishandeling.’ Volgens de regiomanager is dat laatste natuurlijk een goed streven. Tegelijkertijd vindt hij het belangrijk om zich af te vragen hoever je als overheid en hulpverlener hierin kan gaan.

Big Brother
Wat die moraal bijvoorbeeld met zich meebrengt is het Elektronisch Kind Dossier (EKD). Van der Meulen: ‘Daarin staan niet alleen medische gegevens van het kind, maar ook bijvoorbeeld of de ouders gescheiden, alcoholist of laag opgeleid zijn. Met al die factoren wordt dan een bepaald risico gemeten. Ik krijg daar een behoorlijk ‘Big Brother-gevoel’ van en ik maak me daar zorgen over. Je gaat iets definiëren op basis van statistische gegevens. Is dat goed? Ik weet niet waar die grens ligt.’

Scorekaarten
Van der Meulen illustreert de verschuiving van de moraal met een verhaal over de vroegere jeugdzorg op het platteland. ‘In gezinnen met verwaarloosde kinderen kwam er iemand van jeugdzorg een keer in de zoveel tijd langs om het huis schoon te maken. Nu houden we scorekaarten bij. Als men aan twee eisen op die kaart niet kan voldoen, wordt er een behandelplan opgesteld. Het is goed dat veiligheid centraal staat, maar de vraag is hoe ver die normen en waarden nog opschuiven.’