Zoals bij veel licht verstandelijk gehandicapten is het bij Cleo (24) en Frits (41) maar de vraag hoe lang hun kind bij hen mag wonen. Al een aantal malen was hun zoontje Casper bijna in een pleeggezin geplaatst. Omdat Frits te veel blowde of erg agressief werd, of omdat Cleo manipuleerde. Toch is Casper tot dusver niet bij zijn ouders weggehaald, omdat de begeleiders vinden dat Cleo en Frits, ondanks hun eigen problemen, goed voor hem zorgen. Maar koorddansen blijft het.
Cleo en Frits wonen op Parkwijk, een Utrechtse wijk met een woonlocatie van zorgaanbieder Amerpoort. Daar krijgen licht verstandelijk gehandicapten met problemen als verslavingen, schulden of agressief gedrag, begeleiding bij het opvoeden van hun kind(eren). Voor de cliënten is het een laatste kans om te bewijzen dat ze hun kind verantwoordelijk kunnen opvoeden: als het op Parkwijk fout gaat, moet het kind naar een pleeggezin. Momenteel wonen er elf gezinnen. Elke familie krijgt begeleiding van twee gezinscoaches.
Vanaf het moment dat ze op Parkwijk kwamen, ongeveer twee jaar geleden, begeleidt gezinscoach Thea Rosier er Cleo en Frits. Zij kreeg al snel het hele levensverhaal van het stel te horen. Hoe ze in hun jeugd beschadigd zijn, op straat waren beland en hoe hun dochter Angel, nu drie jaar, van hen is afgepakt, zoals ze dat zelf voelen.
Thea: ‘Om vertrouwen te winnen, is het cruciaal om over die verhalen heel gewoon te doen. Laten zien dat je niet wegloopt voor problemen. Omdat Cleo en Frits zo beschadigd zijn, hebben ze een soort natuurlijk mechanisme om te blijven duwen en schoppen, om te kijken wanneer jij hen afstoot. Dan ben je ineens een rotwijf en willen ze je nooit meer zien. Dat krijg je er nooit uit. Ik weeg daarom elke zin af.’
Cleo zegt dat Thea er goed in geslaagd is haar vertrouwen te winnen. ‘Je bent wel streng maar je probeert spelenderwijs mensen hun mond te laten opendoen. Lenie, mijn andere coach, zegt dat Casper naar het speeluurtje op vrijdag moet. Daar kan mijn man niet tegen. Jij dwingt niet, je legt uit waarom iets goed is voor mijn zoon.’
Alcoholverslaving
Die uitleg kan over iets heel alledaags gaan. Zo belde Cleo Thea een keer in paniek op om elf uur ’s avonds, omdat Casper niet wilde slapen. ‘Ik werd er helemaal gek van’, vertelt Cleo. ‘Dan kun je hem bijvoorbeeld een kusje geven en welterusten zeggen. Laat hem daarna maar even huilen’, reageert Thea. Ze voegt toe dat het belangrijk is om mensen als Cleo en Frits te stimuleren zelf na te denken. ‘Je moet een oplossing aandragen en hen laten denken dat zij het bedacht hebben. Cleo zal meestal eerst tegensputteren. Om dan twee dagen later stralend te komen vertellen dat Casper zo lekker slaapt omdat zij hem een kusje heeft gegeven.’
Veel adviezen gaan over veel complexere problemen. Er was het moment dat het stel ruzie had, en Frits Cleo bedreigde. Toen Cleo de sleutels van zijn scooter onder de bank gooide en Frits ze niet kon vinden, werd hij zo kwaad dat hij moest worden afgevoerd door de politie. ‘Gelukkig besefte Frits op tijd dat er iets moest gebeuren, anders zou hij zijn kind kwijtraken’, zegt Thea. ‘We hebben toen voorgesteld om hem een programma te laten volgen bij kliniek De Waag, zodat hij van zijn agressie en alcoholverslaving af kon komen. Dat gaat nu goed, hij gaat er trouw elke week heen en is rustiger.’
Naar schoonmoeder
De belangrijkste reden dat Casper ondanks zo’n escalatie nog steeds bij zijn ouders woont, is dat ze zo goed voor hem zorgen, zegt Thea. ‘Dat is absoluut niet vanzelfsprekend hier. Sommige kinderen zijn ondervoed en krijgen te weinig vitaminen en mineralen, terwijl ouders alleen maar op de bank zitten. Casper is gezond, vrolijk en komt ten minste nog het huis uit. Hij gaat bijvoorbeeld mee boodschappen doen. Dat is al heel wat voor deze mensen.’ In de documentaire is te zien hoe het bij de twee andere gezinnen fout afloopt. Patricia moet weg van Parkwijk omdat ze onhandelbaar is en drugs gebruikt. Haar zoontje Sylvester junior, waar ze zwanger van was op Parkwijk, moet naar haar schoonmoeder. Stefanie en Richard verwaarlozen hun dochter Melanie. Adviezen daarover pikken ze niet op, waardoor het meisje uiteindelijk naar een pleeggezin moet. Frits en Cleo mogen Casper voorlopig wel blijven opvoeden. Toch blijven ook zij op het randje balanceren, ziet Thea.
‘Frits blowt weer meer. Daar moeten we wat aan doen. En we weten dat er altijd een moment komt waarop Cleo de relatie met haar collega’s weer gaat forceren. Ze vinden het daarnaast heel moeilijk om met de toekomst bezig te zijn. Gordijnen moeten per se nu worden gekocht. En ze komen er pas op Eerste Kerstdag achter dat ze geen boodschappen in huis hebben.’
Bovendien stuit Thea continu op het verleden van Frits en Cleo. ‘Ik heb niet alleen te maken met een moeder en een vader, maar ook met mensen met een beperking en met heel veel onverwerkt verdriet. Ik nam Cleo eens mee naar McDonald’s. Daar zag ik het kleine meisje opstaan dat zo gelukkig was dat ze wat mocht bestellen, en dat zoveel tekort is gekomen. Ondanks dat ik eigenlijk vind dat mensen met een verstandelijke beperking geen kinderen mogen krijgen, knok ik voor mensen als Cleo en Frits. Ze zijn er nu eenmaal. En ik zie dat zij hun Casper ontzettend veel liefde geven. Ondanks hun ellende. Daarom blijf ik vechten, ook al weet ik niet hoe het zal aflopen.’
Dit artikel staat in Zorg + Welzijn Magazine nummer 3, maart 2010.
Indd veel negatieve reacties op de hulpverlening, erg jammer.
Mensen zien helaas wat ze willen zien, wat ze niet (willen) zien sluiten zij hun ogen voor.
Ik zelf (34) en kind van ouder met verstandelijke beperking, ook mijn moeder houdt ziels veel van mij, echter, soms is liefde niet genoeg.
Mijn moeder is gescheiden van mijn vader toen ik een half jaar oud was. In mijn moeders wereld is alles zwart / wit, voor haar was mijn vader slecht, en ik heb dan ook tot mijn 15e geen contact met hem gehad. Mijn moeder werd erg gesteund door haar familie, en bijna wekelijks was er maatschappelijk werk voor haar. Echter de hulpverlening was er in die tijd niet voor mij.
Ik heb respect voor de mensen uit deze documentaire die juist denken in het belang van het kind! En ja, het kan best zijn dat hierin een keer een verkeerde beslissing wordt genomen, echter deze mensen blijven denken in het belang van het kind, en werken onder het motto “voorkomen is beter dan genezen”. Vergeet ook niet dat de mensen die je ziet niet voor niets deze begeleiding krijgen, dwz, er zijn al eerder aanwijzingen geweest dat het niet goed gaat in het gezin waarbij het kind in “gevaar” komt.
Ik ben blij dat er eindelijk een organisatie is waarbij deze mensen gaan kijken naar het belang van het kind, want soms is houden van zeker niet genoeg. Je ziet de emoties van de hulpverlening, want ook voor hun is het niet leuk alle hulp te bieden die zij kunnen bieden, echter nog steeds te moeten aangeven dat het beter is voor het kind om niet meer thuis te wonen.
Prachtige documentaires. Veel respect voor het werk van de gezincoaches!
hallo
Ik ben op zoek naar gezinscoach die het werk bij je thuis doet zoiets van ambulante begeleiding.
Ik krijg geen indicatie van het ciz.
terwijl de voogd erom vraagt wat nu?
Ik heb gisteravond aflevering 2 gezien. Ik vroeg me af of er in Nederland ook een zorgconcept is waarin zwakkere ouders samen met gewone ouders of begeleiders hun kinderen toch zelf op kunnen voeden. Dat lijkt me toch het prettigst voor de kinderen. En het voorkomt misschien dat er binnen een relatie telkens nieuwe kindertjes geboren worden omdat eerdere kinderen ‘afgenomen’ worden.
hallo
ik heb nu beide afleveringen gezien. het is idd nodig om deze mensen te begeleiden, maar enige mensenlijke vorm van begeleiden heb ik niet gezien. alleen dwang opleggen zonder de mensen uit te leggen waarom ze zich aan regels dienen te houden en hun de consequentie’s te vertellen als ze het niet doen. is het zó lastig om hun tot in detail uit te leggen waarom. ik vond de dames die te zien waren onsympathiek, ja-ja-ja of nee-nee-nee is geen gesprek maar dom geblaat
ik vond de hele benadering van de mensen onprofessioneel en vreselijk autoritair. ook geen idee hoe het in veel pleeggezinnen eraan toegaat, hoe getraumatiseerd een kind daar kan raken staat zeker niet ter discussie? ik vind jullie instelling en medewerkers waardeloos. bah!
Gisterenavond de documentaire machteloos gezien. Wat heb ik een bewondering voor de gezinscoaches! Ik wil deze mensen graag een hart onder de riem steken. Alle respect voor jullie geduld en aandacht. En fijn dat jullie altijd het belang van het kind in het achterhoofd hebben. Ben zelf pleegmoeder van een meisje van 11 jaar en weet dus hoe belangrijk het is dat kinderen veilig op kunnen groeien. Keep up the good work, maar laat het nooit ten koste gaan van jezelf en je eigen gezin.
Met vriendelijke groet,
Jolanda Renne