Door Hedwig Neggers – Instellingen voor verstandelijk gehandicapten en de verslavingszorg werken steeds vaker samen. Het gaat dan vooral om de zorg voor licht verstandelijk gehandicapten (LVG’ers) met een alcohol- of drugsprobleem. ‘Het komt geregeld voor dat begeleiders samen een intake doen. Ook worden medewerkers aan elkaar uitgewisseld’, weet Kiewik. Zelf werkt ze ook als consulent bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE). ‘Ook daar is er steeds meer aandacht voor verslavingsproblematiek bij licht verstandelijk gehandicapten.’

Nuchter
In de meeste gevallen is volgens Kiewik langdurig zorg nodig. ‘De indicaties zijn veelal kort. Na een half jaar nuchter zijn, is de buit nog niet binnen.’ De verslavingszorg aan verstandelijke gehandicapten lijdt daarnaast onder de schotten tussen Zorgverzekeringswet (verslavingszorg) en AWBZ (langdurige zorg en zorg aan verstandelijk gehandicapten). Kiewik: ‘Daardoor gebeurt het dat een cliënt die langdurig verslavingszorg nodig heeft, het contact met zijn vaste hulpverlener uit de gehandicaptenzorgverliest. Dat is zonde.’

Coffeeshop
Ander probleem is dat er voor licht verstandelijke gehandicapten, ook als ze in de verslavingszorg zijn uitbehandeld, vaak geen goede opvang is. Het risico op terugval is dan erg groot. Bovendien kampt deze groep met meerdere risicofactoren. ‘Zoals ADHD, schizofrenie, maar ook de gevolgen van extramuralisatie’, weet Kiewik. ‘Licht verstandelijk gehandicapten die in een “normale” wijk wonen, komen soms dagelijks langs een coffeeshop. En bij de supermarkt kunnen ze voor 38 eurocent een biertje kopen. De meesten hebben geen inzicht in de gevolgen van drugs- en alcoholgebruik. Ik ontmoet geregeld cliënten die niet doorhebben dat een kater het gevolg is van te veel drinken de avond ervoor.’

Taboe
Juist omdat licht verstandelijke gehandicapten een verslaving vaak niet zien ontstaan, is het belangrijk dat anderen probleemgebruik signaleren. ‘Dat is vooral een taak voor begeleiders, casemanagers en bijvoorbeeld consulenten van MEE’, zegt Kiewik. ‘Zij kunnen het gebruik met de cliënt bespreken.’ Dat blijkt in de praktijk niet altijd gemakkelijk, want praten over drugsgebruik is één ding, maar daarover spreken met een licht verstandelijk gehandicapte is een ander verhaal. Kiewik: ‘Het is niet overbodig om medewerkers daarin te trainen. Bovendien zijn er nog steeds instellingen waar zulke problemen taboe zijn en helemaal worden verzwegen.’

Promotieonderzoek
Over de omvang van alcohol- en drugsmisbruik bij licht verstandelijke gehandicapten bestaan nog geen harde cijfers. ‘We weten dat het geregeld voorkomt, maar de schattingen variëren van 0,5 tot 15 procent van de populatie. Het hangt er vanaf waar je gaat tellen. Onder de cliënten van orthopedagogische behandelcentra lijkt het probleem vaker voor te komen dan in wooninstellingen’, zegt Kiewik. Samen met psychiater Joanneke van der Nagel (Tactus) werkt ze aan een promotieonderzoek om het probleem in kaart te brengen. Ook kijken zij naar risicofactoren en behandelwijzen. Kiewik en Van der Nagel willen hun onderzoek binnen drie jaar afronden.

Meer weten? Lees dan ook de gratis Zorg + Welzijn Nieuwsbrief. Daarvoor kunt u zich hier aanmelden.

Bron: Foto: stock.xchng